Disa mendojnë se një luftë amerikane me Kinën mbi ishullin e Tajvanit duket e pashmangshme.
Duke marrë parasysh mbingarkesën e forcave armiqësore në ngushticat e Tajvanit dhe Detin e Kinës Jugore, konflikti mund të shpërthejë rastësisht ose edhe i planifikuar.
Sapo të nxehen gjakrat SH.B.A. do të ketë pak mundësi. Nëse SHBA zgjedh për të luftuar Kinën mbi ishullin e Tajvanit, atëherë ajo do të humbasë.
Partia qeverisëse e Partisë Demokratike (DPP) e Pavarësisë në Tajvan ushqehet nga skifterët kinezë të nivelit të kabinetit amerikan dhe Grupi dypartiak i Kongresit, i Tajvanit. DPP ka refuzuar ribashkimin politik në Kinë dhe ka hedhur poshtë modelin “një vend, dy sisteme” sipas të cilit Tajvani dhe Hong Kong janë pasuruar.
Të inkurajuar nga trivializimi i SHBA në tre komunikatat e përbashkëta, DPP parada një ndjenjë të së drejtës, duke marrë si të mirëqenë një ombrellë mbrojtjeje me njohuri të plotë të pasojave të tmerrshme për SH.B.A.
Akti i Marrëdhënieve me Tajvanin (ART) mund të mos ketë synuar të lindë ndaj secesionistëve renegatë të Tajvanit, por kjo e ka bërë pikërisht këtë.
Kampionët e DPP-së në Kongresin e SH.B.A.-së hedhin poshtë shenjat e grimcave fanatike të Kinës me temën e Tajvanit.
Retorika e ashpërsuar nga Kina dhe lakmia për Tajvanin formon një dhomë jehonë që të kujton lobin e udhëhequr nga mendimi grupor Miqtë Amerikan të Vietnamit (AFV) që u bëri presion SH.B.A.-ve për të kryer Luftën e Vietnamit duke vrarë 60,000 patriotë Amerikanë përpara se SH.B.A. të linte në mënyrë të turpshme aleatin e saj.
Por kinezët janë të ndryshëm. Historia e Kinës e angazhimit të të gjithë shoqërisë për përparësitë thelbësore të sigurisë kombëtare është legjendare. Rebelimet dhe trazirat në shekullin e 19-të kushtuan miliona jetë kineze. Humbjet e luftës civile kineze të shekullit të njëzetë varionin midis 5 dhe 8 milion, dhe 360,000 kinezë vdiqën në Kore, ndërsa shkatërronin dhe poshtëronin forcat e SHBA dhe KB. Në secilin rast, dinastitë dolën më të forta.
Interesat e Kongresit Amerikan në Tajvan janë thellësisht të konfliktuara, thënë më mirë të korruptuar. Marrëdhënia reciproke midis lobistëve të mbrojtjes, kontributeve të industrisë dhe rizgjedhjes së një anëtari të grupit parlamentar është e dokumentuar mirë.
Mbështetja dypalëshe për rritjen e shitjeve të armëve në Tajvan dhe shpenzimet edhe më të mëdha të mbrojtjes në Komandën Indo-Paqësore të SHBA janë logjike dhe transparente pasi të gjitha palët përfitojnë nga tensioni dhe lufta.
Shumë amerikanë supozojnë se qytetarët e Kinës dëshirojnë një demokraci liberale si ajo në ishullin e Tajvanit dhe kjo luftë do të shkaktojë revoltë popullore. Por çështja e Tajvanit nuk është një mosmarrëveshje ideologjike. Përkundrazi, është një plagë e hapur dhe e dhimbshme në identitetin civilizues të Kinës.
Sot, tjetërsimi i kinezëve nga SH.B.A. nxit vetëm një nacionalizëm të ashpër në 1.4 miliardë qytetarë. Kina ka një vet-rrëfim tradicional ku ruajtja e fytyrës dhe zbatimi i sovranitetit janë të pandara.
Gjatë gjithë kohës, ekuilibri i fuqisë ka ndryshuar rrënjësisht. Shtetet e Bashkuara do të ishin të mençura ta konsideronin Kinën si një superfuqi të njëjtë, qoftë vetëm për shkak të tolerancës së saj ndaj viktimave – përparësia vendimtare e Kinës në çdo luftë me SHBA.
Kina gjithashtu ndan një traktat të detyrueshëm të mbrojtjes së ndërsjellë me Korenë e Veriut dhe thellësitë e miqësisë dhe lidhjeve të saj të sigurisë me Rusinë nuk duhet të nënvlerësohen kurrë.
Sh.B.A mund të mendojë gjithçka që dëshiron për ideologjinë, kulturën e Kinës, politikat Xinjiang dhe Hong Kong dhe pretendimet sovrane ndaj Tajvanit, Hong Kongut dhe deteve përreth. Por, pavarësisht nëse i pëlqen apo jo SHBA-së, këto janë përfundimisht çështje të brendshme të Kinës.
Sa për pretendimet e DPP për identitetin jo-kinez të Provincës së Tajvanit, ato janë trillime historike. Fati i bëri ata kinezë ashtu si fati na bëri ne amerikanëve. Ne gjithashtu e dimë që zgjedhja e vullnetit të lirë për të gdhendur një territor dhe njerëzit nga një komb ekzistues pësojnë një çmim të pjerrët, atë të Konfederatës së paguar jo shumë kohë më parë.
SHBA kurrë nuk ka paguar një çmim ekzistencial për shkeljen e sovranitetit të një kombi tjetër, duke çuar në ndjenjën tonë të vetëkënaqur të pathyeshmërisë ushtarake. Sidoqoftë, me Tajvanin që është një përparësi thelbësore kineze, kjo do të ishte një llogaritje e gabuar fatale. Akoma, SH.B.A. mbështetet në aleatët rajonalë për të ndarë dhimbjen.
Megjithatë, disa do të kenë borxhe gjaku për të paguar nëse përfshihen në luftën civile të Kinës. Për shembull, India u përgjak shumë keq në vitet 1960 për të testuar vendosmërinë territoriale të Kinës. Pushtimi poshtërues 50-vjeçar i Japonisë i Tajvanit dhe Përdhunimi i Nanjing gjithashtu mbetet plagë e freskët, e paharrueshme për Kinën. Aleatët e SH.B.A.-së patjetër do të mendojnë dy herë para se të ndërhyjnë ushtarakisht në luftën civile dhe çështjet e brendshme të pazgjidhura të Kinës.
SH.B.A. mund të këshillojë secesionistët e Tajvanit që të pranojnë paqësisht “një vend, dy sisteme” dhe të pushojnë ambiciet e tyre “të pavarësisë”. Nëse ata nuk e ndalin retorikën e tyre, presidenti i SH.B.A.-së mund të shfuqizojë ART-në, për të detyruar ribashkimin është e zgjedhur nga vetë DPP. Nëse Kongresi pengon recensionin e ART-së, presidenti i SH.B.A.-së mund të urdhërojë të gjitha agjencitë e sigurimit kombëtar të qëndrojnë poshtë në konfliktet ndër-ngushticat, duke e mbajtur të nderur situatën për kërcënimet ekzistuese në të ardhmen.
Në fund, populli i Tajvanit do të bëjë çdo përpjekje për të joshur Amerikën. Por fati i Tajvanit nuk paraqet ndonjë kërcënim ekzistencial për SH.B.A.-të. Sidoqoftë, në funksion të polarizimit të dhunshëm politik të Shteteve të Bashkuara, një luftë e huaj e këshilluar keq dhe pa shteg drejt fitores do të shërbente vetëm për të përshpejtuar rënien e Amerikës.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Affairs/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
