Rritja më e ngadaltë e popullsisë e Kinës në dekada mund të ndihet më ashpër përtej kufijve të saj sesa brenda tyre. Ekonomia do të vazhdojë të qetësohet dhe të ardhurat mund të vazhdojnë të rriten, megjithëse me një ritëm më të ngadaltë. Sidoqoftë, ne të tjerët do të duhet të përshtatemi me një ritëm të ngadaltë të zgjerimit global dhe prishjen e presionit të deflacionit. Karikatura e Kinës si një furnizues i pakufizuar i fuqisë punëtore të lirë që ul koston e gjithçkaje, nga pjatalarësit te kukullat duhet të shkruhet në librat e historisë.
Regjistrimi një herë në një dekadë i Pekinit tregoi se kishte 1.412 miliardë njerëz në Kinë vitin e kaluar. Rritja mesatare vjetore prej 0.53% në dekadën e kaluar ishte më e ngadalta që nga viti 1953. Trendet e gjata u bënë më të theksuara: Popullsia në moshë pune ra në 63.4% nga më shumë se 70% një dekadë më parë, ndërsa pjesa e banorëve të moshës 60 vjeç e lart kërceu Më shumë se gjysma e qytetarëve kinezë tani jetojnë në qytete.
Ndërsa është e mundur që numri i Kinës të bierë në të vërtetë për disa vjet, kjo nuk do të thotë që një krizë po afron. Disa nga ekonomitë më të pasura të botës kanë luftuar me tkurrjen e popullsisë, ose diçka afër saj. Popullsia e Japonisë arriti kulmin në vitin 2010 dhe Koreja e Jugut shënoi rënien e saj të parë në vitin 2020. Singapori raportoi rënien e tij të parë që nga viti 2003 vitin e kaluar. Secili prej këtyre kombeve ka kohë që lufton me një shoqëri të plakur dhe një normë të zvogëluar të lindshmërisë, ndërsa qytetarët vazhdimisht i kanë rezistuar nxitjes nga zyrtarët për të dëbuar më shumë fëmijë. Sidoqoftë secili ka infrastrukturë të klasit të parë, shkolla të shkëlqyera, standarde të larta jetese dhe një zonë në zinxhirët e furnizimit të teknologjisë që u jep atyre një goditje në prosperitetin afatgjatë në epokën e pandemisë.
Kina nuk duhet të ketë frikë për qëndrueshmërinë e saj tregtare vetëm sepse ky nënprodukt i pashmangshëm i progresit e ka kapur atë. Mbi të gjitha, është një model relativisht i zakonshëm i zhvillimit ekonomik: Standardet e jetesës rriten, njerëzit kalojnë më shumë kohë në shkollë, martohen më vonë, luftojnë me kosto më të shtrenjtë jetese dhe duan të shpenzojnë më shumë për fëmijët që kanë. Edhe nëse Pekini ka ndërmarrë hapa për të ndryshuar politikën dëmtuese të një fëmije të imponuar nën Mao Ce Dun, unë dyshoj se do të bëjë shumë ndryshim. Trendi më i gjerë global mund të jetë shumë i ngulitur edhe për muskujt e shtetit të Pekinit.
Pasojat për pjesën tjetër të planetit mund të jenë më domethënëse. Prodhimi ekonomik i botës është nxitur nga Kina në dekadat e fundit, veçanërisht që nga kriza financiare e 2007-2009. Produkti i brendshëm bruto i saj është rritur me një normë mesatare vjetore prej rreth 8% që nga viti 2000. Shifra ekuivalente për SHBA ka qenë pak më pak se 2%. Ndërsa gjërat qëndrojnë, Kina do të kontribuojë më shumë se një të pestën e rritjes totale të PBB-së globale në pesë vjet deri në vitin 2026, sipas llogaritjeve të Bloomberg bazuar në parashikimet e Fondit Monetar Ndërkombëtar të botuar në Prill. SHBA do të llogariten për 14.8%, me Indinë dhe Japoninë që prishen përkatësisht në 8.4% dhe 3.5%. Rritja anemike e popullsisë, ose një rënie e plotë, ka të ngjarë të nënkuptojë zgjerim të përgjithshëm më të ngadaltë, edhe nëse PBB për frymë mund të vazhdojë të rritet. Supozimet për ndonjë kontribut të pritur mund të kenë nevojë të rimendohen.
Gjithashtu për diskutim është vazhdimisht inflacioni i ulët, diçka për të cilën bankat qendrore kudo fillimisht e mirëpritën, por tani shqetësohen gjithnjë e më shumë. Ngjitja e Kinës nga një ujë i pasëm i varfër në punëtorinë e botës dhe eksportuesit kryesor pasqyroi, në një pjesë të madhe, aftësinë e vendit për të ofruar sasi të mëdha të fuqisë punëtore relativisht të lirë për kompanitë shumëkombëshe dhe furnizuesit e tyre. Në proces, vendi ishte një forcë kryesore në mbajtjen poshtë të çmimeve të mallrave të destinuara për raftet në SHBA dhe Evropë. Përfitimet e kësaj epoke tani mund të jenë të kaluara, falë një tregu kontraktues të punës. “Roli i Kinës në ekonominë globale tani ka ndryshuar nga të qenit eksportues i deflacionit në një më neutral tani dhe gjithnjë e më inflacionist në të ardhmen”, shkruajnë Charles Goodhart dhe Manoj Pradhan në librin e tyre në vitin 2020 “Përmbysja e Madhe Demografike: Shoqëritë e Plakjes, Waning” Pabarazia dhe një ringjallje e inflacionit.”
Ky nuk është i gjithë lajm i keq, të paktën jo tani. Një model kinez që nuk bazohet më në fuqi të lirë punëtore që nxjerr mallra me baza të lira, do të gërryejë një nga pajisjet që ka mbajtur inflacionin të ulët, rrezikshëm kështu në pikëpamjen e pëllumbave në Fed. Ndërkohë, një shëtitje nëpër parqe, zona të jetës së natës dhe qendrave tregtare të Tokios para-pandemike tregojnë se një popullsi në rënie mund të ketë ende mjaft gjallëri. Shtetet e Bashkuara panë normën e dytë më të ngadaltë të rritjes së popullsisë në histori dekadën e kaluar me 7.4% – pak përpara 7.3% gjatë epokës së depresionit, megjithatë jeta vazhdon.
Nëse Kina aspiron drejt udhëheqjes ekonomike botërore, kështu duket. Demografia e ngadaltë është pjesë e marrëveshjes.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Bloomberg
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Dy javët e ardhshme do të jenë kritike për Kinën”
“Fabrika e botës” e mbyllur me kyç
A do të ndikojë rimëkëmbja e SHBA në vendimin e Fed?
