Në korrik Partia Komuniste e 1-të Kineze do të festojë 100-vjetorin e lindjes.
Ajo gjithmonë e ka quajtur veten “e madhe, e lavdishme dhe e saktë”. Dhe ndërsa fillon shekullin e dytë, partia ka një arsye të mirë për t’u mburrur.
Jo vetëm që ka mbijetuar shumë më gjatë nga sa parashikuan shumë kritikë; por gjithashtu duket të jetë në rritje.
Kur Bashkimi Sovjetik ra në 1991, shumë ekspertë menduan se fuqia tjetër e madhe komuniste do të ishte e ardhmja. Për të parë sa gabim kishin, konsideroni që Presidenti Joe Biden, në një samit në 13 Qershor, ndjeu nevojën për të deklaruar jo vetëm që Amerika ishte në kundërshtim me Kinën, por gjithashtu që shumica e botës dyshuan “nëse demokracitë mund të konkurrojnë apo jo ”
Një parti ka qeverisur Kinën për 72 vjet, pa një mandat nga votuesit. Ky nuk është një rekord botëror.
Lenini dhe trashëgimtarët e tij të zymtë e mbajtën pushtetin në Moskë për pak më shumë, ashtu si edhe Partia e Punëtorëve në Korenë e Veriut. Por asnjë diktaturë tjetër nuk ka qenë në gjendje ta shndërrojë veten nga një katastrofë e shkatërruar nga uria, pasi Kina ishte nën Mao Ce Dun, në ekonominë e dytë më të madhe në botë.
Komunistët e Kinës janë autoritarët më të suksesshëm në botë.
Partia Komuniste Kineze ka qenë në gjendje të ruajë kontrollin e saj të pushtetit për tre arsye. Së pari, është e pamëshirshme. Po, shtypi protestat në Sheshin Tiananmen në 1989.
Udhëheqësit e tanishëm të Kinës nuk tregojnë aspak shenja se kanë ndonjë dyshim në lidhje me masakrën.
Një arsye e dytë për jetëgjatësinë e partisë është shkathtësia e saj ideologjike.
Brenda dy viteve të vdekjes së Mao në 1976, një udhëheqës i ri, Deng Xiaoping, filloi heqjen e “komunave të njerëzve” të shkatërrimit të produktivitetit të kryetarit të ndjerë dhe vendosjen e forcave të tregut për të punuar në fshat. Maoistët fituan, por prodhimi u rrit.
Pas Tiananmen dhe rënies së Bashkimit Sovjetik, Deng luftoi kundër ngurtësive Maoiste dhe përqafoi kapitalizmin me një entuziazëm edhe më të madh. Kjo çoi në mbylljen e shumë firmave shtetërore dhe privatizimin e shtëpive. Miliona u pushuan nga puna, por Kina lulëzoi.
Shkaku i tretë i suksesit të partisë është se Kina nuk u kthye në një kleptokraci të drejtpërdrejtë. Korrupsioni u bë i shfrenuar dhe familjet më të fuqishme janë me të vërtetë super të pasura. Por shumë njerëz menduan se jeta e tyre po përmirësohej gjithashtu, dhe partia ishte aq zgjuar sa të pranonte kërkesat e tyre.
Me kalimin e viteve vëzhguesit perëndimorë kanë gjetur mjaft arsye për të parashikuar rënien e komunizmit kinez.
Një ditë rritja ekonomike e Kinës duhet të mbarojë, duke çuar në zhgënjim dhe protesta.
Dhe, nëse jo, klasa e mesme e gjerë që krijoi një rritje e tillë do të kërkonte në mënyrë të pashmangshme liri më të mëdha.
Këto parashikime janë ngatërruar nga popullariteti i vazhdueshëm i Partisë Komuniste.
Shumë kinezë e vlerësojnë atë për përmirësimin e jetesës së tyre.
E vërtetë, fuqia punëtore e Kinës po plaket, po tkurret dhe është mësuar të dalë në pension qesharake të parakohshme, por këto janë llojet e vështirësive me të cilat përballet çdo qeveri, autoritare apo jo.
Rritja e fuqishme ekonomike duket sikur do të vazhdojë për ca kohë akoma.
Kur shfaqet disidenca, Xi përdor teknologjinë për t’u marrë me të para se ajo të rritet.
Rrugët kineze janë plot me kamera, të përmirësuara nga softueri i njohjes së fytyrës. Mediat sociale janë përgjuar dhe censuruar. Zyrtarët mund të zgjidhin problemet herët ose të përndjekin qytetarët që i ngrenë ato. Ata që ndajnë mendimin e gabuar mund të humbin punën dhe lirinë e tyre. Çmimi i suksesit të partisë, në shtypje brutale, ka qenë i tmerrshëm.
Kërcënimi më i rrezikshëm për Xi nuk vjen nga masa, por nga vetë partia.
Pavarësisht nga të gjitha përpjekjet e tij, ai vuan nga fraksionizmi, pabesia dhe heshtja ideologjike.
Rivalët e akuzuar për komplot për të kapur pushtetin janë burgosur. Politika kineze është më e errët sesa ka qenë për dekada, por spastrimet e pafund të Xi sugjerojnë që ai sheh armiq akoma më të fshehur.
Momenti i paqëndrueshmërisë më të madhe ka të ngjarë të jetë trashëgimia.
Askush nuk e di se kush do të vijë pas Xi, apo edhe cilat rregulla do të rregullojnë tranzicionin. Por kjo mund ta bëjë transferimin përfundimtar vetëm më të paqëndrueshëm.
Megjithëse rreziku për partinë nuk do të çojë domosdoshmërisht në atë që dëshirojnë liridashësit, në një moment edhe dinastia kineze do të marrë fund.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A mund të përsëritet masakra e 1989-ës?
A e përballon Kina një luftë të ftohtë?
Amerika është treguar hipokrite me Kinën!
