Shkrimtari është drejtori ekzekutiv i Komisionit të Diplomacisë Ekonomike LSE
Muajt e fundit kanë treguar se zinxhirët e furnizimit mbartin jo vetëm mallrat e botës, por edhe ankthet e saj të inflacionit, ndarjet gjeopolitike, sfidat e klimës dhe rreziqet shëndetësore.
Mungesat e gjysmëpërçuesve po rëndojnë në rimëkëmbjen industriale pasi thatësira ka goditur prodhuesit Tajvanezë dhe gjeopolitika ka ndarë tregun. Në të njëjtën kohë, një shtrëngim në furnizimin me materiale ndërtimi ka çuar në rritje të kostove për kontraktorët, duke shtuar shqetësimet në lidhje me presionet inflacioniste në të gjithë ekonominë botërore. Dhe ndërsa furnizimet mjekësore kanë mbaruar dhe prodhimi i vaksinave nuk ka arritur, pandemia kovid ka vazhduar të tërbohet.
Ishte e mirëpritur, pra, që komunikata përfundimtare e samitit të fundjavës së kaluar të G7 duhet të përmbajë një njohje të kërcënimeve me të cilat përballen zinxhirët globalë të furnizimit dhe një propozim për krijimin e një kornize të përbashkët për testimin e stresit.
Merrni parasysh alternativat. Kërkesa po rritet ndërsa vendet me të ardhura të larta dalin nga pandemia e koronavirusit. Dhe ndërprerjet e zinxhirit të furnizimit të shkaktuar nga klovid po bëjnë presion në rritje ndaj një larmie çmimesh. Pavarësisht se sa kalimtare mund të jenë këto rritje çmimesh, ankthet e inflacionit janë kthyer dhe thirrjet për mjete juridike konvencionale, ulja e shpenzimeve dhe rritja e normave të interesit, gjithashtu. Por shtypja e hapur e kërkesës do të ishte joproduktive.
Problemi shtohet kur ndërprerjet inflacioniste drejtohen nga gjeopolitika. Nëse gjysmëpërçuesit janë në mungesë të rrezikshme si rezultat i mosgatishmërisë së vendeve të G7 për të punuar me kompanitë kineze të pajisjeve kineze të lidhura me ushtrinë, a duhet që ekonomia e brendshme të dënohet me shpenzime më të ulëta dhe norma më të larta? A do të kishin ata që shqetësoheshin për inflacionin që këto vende të heqin sanksionet e tyre dhe të heqin dorë nga shqetësimet e tyre të sigurisë në emër të stabilitetit të nivelit të çmimeve?
Pyetja për G7 është si të përshtatet me ndryshimin e kushteve ekonomike dhe gjeopolitike. Në planin afatgjatë, përgjigjja do të përafrohet përmes rregullimeve të tregut të ashpër.
Por ndërkohë, duke provuar stresin, zinxhirët e furnizimit, qeveritë mund të simulojnë dhe të përgatiten për goditje të papritura dhe ndryshimin e kushteve. Analizat e pafavorshme të skenarëve do t’i lejonin ata të modelojnë qëndrueshmërinë e zinxhirëve kritikë të furnizimit si përballë ngjarjeve të njohura financiare, ashtu edhe rreziqeve jo-financiare të shfaqura.
Si mund të durojnë zinxhirët e furnizimit tarifat dhe sulmet kibernetike, thatësira dhe stuhi, ose shpërthimin e sëmundjeve dhe nevojës për mallra të caktuara mjekësore? Llogaritja kryesore është ndryshimi midis “kohës për të mbijetuar” të një zinxhiri furnizimi, sa kohë mund të plotësojë kërkesën pas një përçarjeje dhe “kohës së rikuperimit”, sa kohë duhet për të zbutur ose përshtatur përçarjen. Nëse koha për tu rikuperuar është më e madhe se koha për të mbijetuar, kompanitë dhe autoritetet do të shohin që zinxhiri i furnizimit ka nevojë për forcim.
Nga ana tjetër, vendet e G7 duhet të punojnë së bashku ashtu si bënë pas krizës financiare, kur testet e stresit të institucioneve financiare u morën me forcë. Zbatimi i testeve mikroprudenciale të stresit për zinxhirët e furnizimit do të zvogëlonte gjasat e ndërprerjeve dobësuese duke informuar praktika më të mira të sektorit privat dhe duke udhëhequr investime dhe rregullime më të mençura.
“Forumi mbi qëndrueshmërinë e zinxhirit të furnizimit” i propozuar nga SHBA do të siguronte gjithashtu vendosjen e rregullatorëve për të bashkërenduar politikat makroprudenciale që parashikojnë rreziqe të gjera të infektimit dhe kërcënime sistemike.
Mbërthyer në një komunikatë tjetër të G7 ishte njoftimi i një doktrine të re të politikës ekonomike ndërhyrëse. Ajo u quajt “Konsensusi i Cornwall”.
Nëse do të ketë sukses, aty ku paraardhësi i tij, konsensusi i laissez-faire në Uashington dështoi, Konsensusi i Cornwall do të duhet të marrë një vështrim më serioz në zinxhirët e furnizimit që qëndrojnë në themel të sfidave më të rëndësishme të botës.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Koronavirus më keq se lufta tregtare”
A do të vuajë Europa një krize urie?
