MENU
klinika

Përgjigjet mjeku

A është gjumi i rëndësishëm për rënien në peshë?

18.08.2021 - 11:11

“Pyet mjekun” është rubrika më e re, një platformë që bën të mundur kontaktin ndërmjet mjekut dhe pacientit.

Nëse keni ndonjë pyetje, për gjithçka që ju shqetëson në shëndetin tuaj, këtu do të merrni përgjigje nga mjekë me eksperiencë, pa rezervime takimesh dhe duke shmangur radhët e gjata.

Pacienti: A është gjumi i rëndësishëm për rënien në peshë?

Mjeku: Kur bëhet fjalë për të rënë nga pesha vëmendja përqëndrohet tek dieta dhe ushtrimet fizike si dy faktorët kryesorë që japin rezultat. Ndërkohë që gjumi jo pak herë neglizhohet si faktor i mënyrës së jetesës që gjithashtu luan një rol të rëndësishëm.

Orët e gjumit që rekomandohen në të rritur janë 7 deri 9 orë gjatë natës por shumë njerëz flenë më pak ose më shumë se kaq.

Studimet kanë treguar se të fjeturit më pak se orët e rekomanduara lidhet ngushtë me të paturit nivele të larta të yndyrnave në trup, risk të lartë të obezitetit dhe gjithashtu mund të ndikojë në aftësinë e trupit tuaj për të humbur lehtësisht peshë.

Zakonisht për të humbur peshë duhet pakësuar sasia e dhjamit në trup si dhe njëkohësisht të rritet masa muskulore. Të mos fjeturit gjumë aq sa duhet mund të përcaktojë sa dhjam do të humbisni dhe sa muskuj do të ndërtoni gjatë kohës që jeni me dietë.

Në një studim të kryer mbi gjumin është zbuluar që të fjeturit 5.5 orë çdo natë gjatë një periudhe dy javëshe, njëkohësisht me të mbajturit e një diete strikte me pak kalori, rezulton në më pak humbje peshe sesa po të zëvendësohet me 8.5 orë gjumi për natë.

Një studim i dytë, i shtrirë në një periudhë prej tetë javësh, ka nxjerrë përfundime të ngjashme; reduktimi i orëve të gjumit me nga një orë çdo pesë netë të javës jep të njëjat efekte negative të mungesës së gjumit edhe në qoftë se gjatë fundjavave gjumi i humbur kompensohet.

Metabolizmi, oreksi dhe gjumi

Ekzistojnë një sërë arsyesh se përse gjumi me orare të shkurtuara lidhet me shtimin në peshë dhe mos humbjen e kileve të tepërta. Këtu përfshihen: metabolizmi, oreksi dhe përzgjedhja e ushqimeve.

Gjumi ndikon dy nga hormonet me të rëndësishme të trupit që lidhen me oreksin: leptinën dhe grelinën.

Leptina është hormoni përgjegjës për uljen e oreksit, kështu që kur nivelet e leptinës në trup janë të larta ne ndihemi të ngopur. Nga ana tjetër, grelina është hormoni përgjegjës për shtimin e oreksit dhe ndjesinë e urisë.

Një studim ka zbuluar se mungesa e gjumit rrit nivelet e hormonit ghrelin në trup dhe ul ato të leptinës.

Një studim tjetër, që ka përfshirë një grup prej 1024 njerëzish, gjithashtu ka dalë në përfundimin se gjumi i shkurtër lidhet më nivel të lartw të grelinës dhe nivel të ulëta të leptinës. Ky kombinim shkakton rritje të oreksit dhe e bën më të vështirë të ngrënit e rregullt sipas një diete të caktuar.

Rrjedhimisht, të ngrënit në sasi të mëdha, si pasojë e ndryshimeve të niveleve hormonale, shakton shtimin në peshë. Pra, si përfundim të fjeturit rregullisht me orare të plota gjatë natës, duhet bërë prioritet tek ne të gjithë.

Përveç ndryshimeve të hormoneve përgjegjëse për oreksin, gjumi i shkurtër ndikon në përzgjedhjen e ushqimeve që hamë përgjajtë ditës, si dhe në mënyrën se si truri percepton ushqimin.

Studiuesit kanë zbuluar që zonat e trurit përgjegjëse për ndjesinë e shpërblimit janë më aktive në reagimin për ushqimin kur gjumi nuk është bërë i plotë (gjashtë netë me nga katër orë gjumë), sesa kur gjumi është bërë i plotë (gjashtë netë me nga nentë orë gjumë).

Kjo mund të jetë arsyeja se përse njerëzit që shpenzojnë më pak kohë duke fjetur, kanë tendencën për të ngrënë më shumë si dhe preferojnë ushqime të pasura me karbohidrate dhe sheqer, në krahasim me ata që bëjnë një gjumë të mirë me orë të plota.

Kohëzgjatja e gjumit ka gjithashtu ndikim tek metabolizmi, posaçërisht në tretjen e sheqernave.

Gjatë ngrënies së ushqimit çlirohet hormoni insulinë, i cili ndihmon në përpunimin e sheqerit në gjak. Humbja e gjumit ndikon negativisht në reagimin e trupit ndaj insulinës, duke e reduktuar aftësinë e këtij hormoni për të përpunuar glukozën.

Zakonisht është mjaft e lehtë të kompensohen disa orë gjumi të humbura, por e parë në këndvështrimin afatgjatë, të fjeturit me orë të pakta mund të rezultojë në obezitet dhe diabet të tipit 2.

Duke qenë se njerëzit që vuajnë nga mungesa e gjumit kanë tendencën për të ngrënë ushqime që përmbajnë sasi të lartë glukoze, si pasojë e rritjes së oreksit nga çrregullimi hormonal, vështirësia për të përpunuar glukozën dhe për të tretur sheqerin në trup e rëndon akoma më shumë gjendjen.

Një sasi e madhe glukoze mund të konvertohet lehtësisht në inde dhjamore dhe të ruhet në formën e shtresave dhjamore në trup. Të akumuluara për një kohë të gjatë, këto sjellin shtim në peshë.

Pavarësisht kësaj, aktiviteti fizik mund të ndihmojë me humbjen në peshë, edhe pse gjumi bëhet i pakët. Të bërit ushtrime fizike ndikon pozitivisht tek oreksi, duke ulur nivelin e hormonit grelin në trup dhe duke rritur nivelin e peptidit YY, një hormon përgjegjës për ndjesinë e të ngopurit.

Studimet tregojnë gjithashtu se aktiviteti fizik ndihmon në parandalimin dhe mbrojtjen kundër efekteve negative që ka mungesa e gjumit në metabolizmin tonë, duke përmirësuar reagimin që ka trupi kundrejt insulinës e si rrjedhojë duke ndikuar në kontroll më të mirë të glukozës.

Është e qartë tashmë se gjumi është i rëndësishëm për humbjen në peshë. Mungesa e gjumit mund të shkaktojë rritje oreksi duke krijuar ulje ose rritje në nivelet e hormoneve të caktuara në trup, të cilat bëjnë që të rritet dëshira për të ngrënë ushqim, si dhe indikojnë në humbjen e dhjamit ndërkohë që numërojmë kaloritë.

Si përfundim gjumi duhet konsideruar thelbësor për humbjen në peshë, së bashku me dietat dhe aktivitetin fizik, për një jetesë sa më të shëndetshme.

Nëse keni edhe ju pyetje, dhe doni të merrni një përgjigje të shpejtë nga mjekët e “spitalit tonë online”, klikoni këtu. Identiteti juaj do të mbetet anonim.

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


"Fakte shëndetësore" kontradiktore

5 Mitet e ushqimit të shëndetshëm