Irene Vallejo/
Organi më i madh që kemi është lëkura, një arkipelag poroz. Jemi qenie poroze edhe pse na pëlqen ta imagjinojmë lëkurën të lëmuar, të tendosur dhe skulpturore. E ushqejmë vazhdimisht imagjinatën përmes filtrave dhe kremrave, photoshop-it, operacioneve plastike. Siç shkruan Byung-Chul Han “perfektja, e paprekura, e tendosura janë shenjat e identitetit të epokës sonë”. Mbulimi i sipërfaqeve me furça shkëlqyese, që nuk lënë asnjë shenjë, pa defekte.
Një profesor letërsie pyetjes “Pse librat urrehen dhe na kallin datën?” i përgjigjet: “Sepse librat shpërfaqin poret e jetës. Dembelët preferojnë të këqyrin vetëm fytyra hënore, pa pore, pa qime, që nuk thonë asgjë”.
Profesorin e gjeja shpesh të ulur në një stol, kishte ngelur pa punë sepse e kishin mbyllur universitetin ndërsa lexonte një libër poezish, i përshkruante të nipit qiellin, pemët, natyrën me metafora e epitete. Pastaj i thoshte: “Nuk po flas për gjëra, flas për kuptimin e gjërave, ulem në këtë stol dhe e di që jam gjallë”. Bukuria e poezisë është poroze, e papërsosur, e rrezikshme.
Paladas, një poet nga Aleksandria, shkruante në letrat e tij: “Jam profesor letërsie, më ka zënë kolera porse do vdes nga uria. Kështu, Paridi do ta marrë peng sërish Helenën e unë do të jem lypës”.
Në imagjinatën time, në të njëjtin park do takoheshin profesori i letërsisë dhe Paladas e ndërsa ata po recitojnë poezi, iu bashkangjiten dhe Tolkien e Lewis (profesorë të Universitetit të Oxford-it). Pas këtyre, do vijë dhe Eliza, vajza e një mjeshtri të greqishtes klasike. Fantazia ime i bën bashkë të gjithë të apasionuarit pas gjuhëve antike që sot gjenerojnë fitime kolosale.
Kreativiteti është labirint korridoresh të çuditshme.
Gjithmonë e më shumë zhytemi në kapsulat tona hermetike, nuk çmojmë bukurinë spontane, të papritur.
Në 2007, The Washington Post publikoi koncertin e violinistit Joshua Bell, që luajti veprat e Bach plot guxim. Me mijëra njerëz blenë bileta 100 dollarëshe për të parë nga afër performancën e Bell. Pas disa ditësh ai organizoi një event tjetër, çmimi i biletës ishte 32 dollarë dhe jo vetëm që nuk u mbush salla por shumica e spektatorëve ishin fëmijë.
Siç e dinin shumë mirë mjeshtrit Bradbury dhe Alicia de Carroll, letërsia dhe arti hapin dyert e imagjinatës përkundrejt botës. Ata që shkruajnë ecin gjithmonë në korridore të ndryshme. Pa punën e tyre, do të rrezikonim humbjen e papërsosmërinë e botës; e bukura do të zvetënohej pa e përthithur fare praninë e saj. Përballë lëkurave të skulpturuara, filozofia, muzika dhe gjuhët antike akoma marrin frymë e mbajnë gjallë shpresën e të qenit poroze.
Irene Vallejo Shkrimtare Spanjolle, në vitin 2020 fitoi çmimin Premio Nacional de Ensayo për librin e saj “El infinito de un junco”, e pesta grua që ka fituar këtë çmim. Femra e parë filozofe që fitoi çmimin Celia Amorós në vitin 2006.
Artikulli u përkthye në shqip nga Albana Murra.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nuk isha unë”
“Hannah Arendt”
Europa “Solidare”
