Pas tetë javë negociatash, Gjermania ka një qeveri të re.
Për socialdemokratin Olaf Scholz, i cili pason Angela Merkelin si kancelar, marrëveshja e shumëpritur e koalicionit parashikon asgjë më pak se një “Mitte progresive” ose qendër progresive të rigjallëruar – dhe një Gjermani shumë më të guximshme.
Marrëveshja e koalicionit u hartua me dyer të mbyllura. Por është e sigurt se krijimi i tij nuk ishte një punë e lehtë. Kjo është aleanca e parë me tre parti në nivel kombëtar që nga vitet 1950, dhe socialdemokratët e qendrës së majtë, të Gjelbërit dhe Demokratët e Lirë liberalë kanë shumë për të mos pajtuar.
Ndërkohë, Gjermania po goditet edhe një herë nga COVID-19 – vala e katërt e një pandemie që është përkeqësuar nga vetëkënaqësia popullore, joefikasiteti administrativ dhe grindjet midis qeverive shtetërore dhe autoriteteve federale. Shtojini kësaj një perspektivë të errët ekonomike dhe një krizë migrimi, dhe negociatorët e dinin se do t’ia prezantonin marrëveshjen e koalicionit një publiku të lodhur dhe të kujdesshëm.
E megjithatë, çuditërisht, liderët e partisë krijuan një dokument dukshëm shpresëdhënës.
Kjo është e qartë në titull: Guxoni të bëni më shumë përparim – një ngjashmëri për fjalimin e kancelarit Willy Brandt në Bundestag të vitit 1969, në të cilin ai u kërkoi gjermanëve të “guxojnë më shumë demokraci”. Por ku saktësisht shpreson qeveria e re e Gjermanisë të bëjë përparim?
Në planin e brendshëm dallohen disa objektiva.
Qeveria e Scholz-it do të kërkojë të adoptojë një qasje më fleksibël ndaj frenimit të borxhit, i cili ndalon autoritetet publike nga huamarrja e tepërt. Ai gjithashtu premton të modernizojë sistemin e sigurimeve shoqërore, duke zëvendësuar programin jopopullor të papunësisë dhe mirëqenies Hartz-IV me një Bürgergeld (ndihmë qytetare) më pak të rreptë që përfshin stimuj për arsim dhe trajnim. Dhe propozon forcimin e sistemeve të mbështetjes për familjet me fëmijë të vegjël, rritjen e pagës minimale në 12 € (13,50 dollarë) në orë dhe ndarjen e 1 miliard € për pagesë një herë për të shpërblyer punonjësit e kujdesit shëndetësor për përpjekjet e tyre gjatë pandemisë.
Reforma të mëdha strukturore janë gjithashtu në axhendë. Këto përfshijnë heqjen graduale të qymyrit dhe rritjen e pjesës së energjisë së rinovueshme nga 45% në 80% deri në vitin 2030; investimi i madh në partneritetet universitet-industri për të inkurajuar inovacionin dhe për të mbështetur startup-et; futja e stimujve të mëdhenj tatimorë për bizneset që investojnë në infrastrukturë dhe teknologji dixhitale; rritja e përqindjes së grave në teknologji; dhe dixhitalizimi i shpejtë i administratës publike.
Marrëveshja e koalicionit angazhon gjithashtu qeverinë e re të investojë në transportin publik të neglizhuar dhe të heqë pengesat administrative që ngadalësojnë marrjen e lejeve dhe miratimeve.
E fundit, por jo më pak e rëndësishme, udhëheqësit e rinj të Gjermanisë zotohen të rishikojnë kuadrin e imigracionit të Gjermanisë për ta bërë më të lehtë marrjen e nënshtetësisë ose qëndrimit; të punojnë për ta bërë strehimin më të përballueshëm, duke përfshirë zgjerimin e banesave publike; dhe legalizimi i prodhimit, shitjes dhe konsumit të kanabisit.
Përtej kufijve të Gjermanisë, marrëveshja e koalicionit bën një angazhim të plotë dhe të qartë ndaj projektit evropian.
Për shembull, ai bën thirrje për thellimin e Bashkimit Ekonomik dhe Monetar dhe sinjalizon fleksibilitet më të madh në menaxhimin e Paktit të Stabilitetit dhe Rritjes së EMU-së. Ai gjithashtu shpreh mbështetjen për të drejtën e votës uniforme evropiane, me një sistem të detyrueshëm të kandidatëve kryesorë (procesi Spitzenkandidaten) për zgjedhjen e presidentit të Komisionit Evropian, dhe thekson nevojën për ta bërë më të lehtë për Komisionin që të veprojë me vendosmëri kur është e nevojshme – të themi, për të mbrojtur sundimin e ligjit në vendet anëtare.
Në mënyrë të ngjashme, marrëveshja e koalicionit shpreh gjithashtu një angazhim të qartë ndaj NATO-s, megjithëse lë të hapura disa çështje, siç është angazhimi i qeverisë për objektivin e shpenzimeve të mbrojtjes prej 2% të PBB-së dhe çështjet që lidhen me kontrollin e armëve bërthamore.
Në politikën e jashtme, ndryshimi më i dukshëm lidhet me Kinën dhe Rusinë.
Me sa duket, bota duhet të presë që qeveria e re e Gjermanisë të zëvendësojë strategjinë e parë të biznesit të Merkelit me një qasje më bindëse ndaj regjimeve autoritare.
E ardhmja e gazsjellësit të diskutueshëm Nord Stream II, i cili do të sillte gaz direkt nga Rusia, duke anashkaluar Ukrainën dhe Bjellorusinë, mund të jetë në linjë.
Çuditërisht, megjithatë, publiku gjerman e ka mirëpritur kryesisht marrëveshjen – dhe ndjenjën e shpresës dhe rinovimit që e mbështet atë.
Merkel ishte e njohur për stilin e saj të lidershipit ultra të kujdesshëm. Gjatë 16 viteve të saj në krye të qeverisë së Gjermanisë, pak reforma u miratuan – dhe akoma më pak patën sukses. Tani, gjermanët duket se janë gati për një qeveri më proaktive.
Natyrisht, marrëveshja e koalicionit është një dokument politik, jo ligjor. Megjithatë, është shumë e rëndësishme, pasi do të drejtojë përpjekjet e komitetit të koalicionit – një organ jozyrtar që përfshin kryeemisarët e partive në pushtet, i cili ka marrë një rëndësi të madhe gjatë disa dekadave të fundit.
Roli i komitetit të koalicionit është të sigurojë zbatimin e marrëveshjeve, duke përfshirë menaxhimin e mosmarrëveshjeve dhe konflikteve të interesit që lindin. Dhe tensionet tashmë po shfaqen.
Për më tepër, një aleancë e pamundur e sindikatave (që kërkojnë siguri në punë, paga më të larta dhe pensione) dhe biznesi (duke duartrokitur maturinë fiskale të Scholz) është i kujdesshëm ndaj rritjes së fleksibilitetit në politikat buxhetore të BE-së.
Së fundi, ndërsa shtetet mbështesin premtimin e qeverisë së re për një reformë të vonuar prej kohësh të sistemit kompleks federalist të Gjermanisë, disa kanë frikë nga një rrëmbim i pushtetit federal.
Përfundimi, megjithatë, është se koalicioni i ri qeverisës i Gjermanisë ka një vizion shumë të nevojshëm për vendin.
Por nëse do ta kuptojë do të varet kryesisht nga aftësia politike e komitetit të koalicionit.
Nëse koalicioni dështon, Gjermania do të rrezikojë t’i rikthehet zakonit të saj të vjetër për të bërë shumë pak shumë vonë – një rezultat që do të rrezikonte pozicionin e saj në Evropë dhe në botë.
Helmut K. Anheier, profesor ndihmës i Mirëqenies Sociale në Shkollën Luskin të Marrëdhënieve Publike të UCLA, është profesor i sociologjisë në Shkollën e Qeverisjes Hertie në Berlin.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të mbijetojë koalicioni i Merkelit?
A ishte plani i Merkel dhe Macron një hap gjigant për BE-në?
A ka një marrëveshje midis Gjermanisë dhe SHBA?
