Grindja ndërkombëtare mbi standardet për teknologjinë 5G nuk ka të bëjë vetëm me përmirësimin e shpejtësisë ose efikasitetit. Standarde të tilla pasqyrojnë gjithashtu betejat politike midis SHBA-së dhe Kinës dhe, në një shkallë më të vogël, Evropës, mbi mënyrën se si zhvillohet dhe vendoset teknologjia e ardhshme.
“5G është përshkruar si thelbësore për përparimin ekonomik”, thotë Priya Chopra, kreu i teknologjisë së rrjetit për komunikim, media dhe informacion për BE dhe MB, në Tata Consultancy Services.
Zgjerimi i teknologjisë është bërë gjithashtu më i rëndësishëm pasi rrjetet e vjetra po fiken gjithnjë e më shumë. Vodafone dhe EE synojnë të heqin gradualisht rrjetet 3G në MB deri në vitin 2023.
Por standardet e vendosura për rrjetin e gjeneratës së ardhshme, kush i vendos ato, dhe sa do të zbatohen, do të jenë po aq të rëndësishme për sigurinë kombëtare dhe sigurinë individuale, si dhe për gjeopolitikën e vendosjes së pajisjeve në mbarë botën.
Deri më tani, viktima më e dukshme e luftës për pushtet ka qenë Huawei, kompania kineze e teknologjisë. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar e ndaloi atë të furnizonte pajisje në vend pas vitit 2021, gjë që goditi të ardhurat dhe fitimin e saj.
Por Pekini ka qenë pjellor në përpjekjet e tij për të vendosur axhendën për 5G, një qasje që ka sfiduar përpjekjet e SHBA për të futur në listën e zezë teknologjinë kineze. Kostot e këtij tensioni nuk përballohen vetëm nga Huawei, por edhe nga kompani të tjera, thotë Chopra. “Disa nga ndikimet e menjëhershme ndjehen për shkak të pajisjeve kineze të telekomit, auditimit intensiv të produkteve të telekomit nga specialistë teknikë, rishikimit dhe certifikimit të teknologjisë së rrjetit dhe përfshirjes në kërkesat e enkriptimit në nivelet e aplikimit.
DeNardis thotë se një fushë ku vendosja e standardeve është jetike është i ashtuquajturi “Interneti i Gjërave”, rrjetet e pajisjeve të lidhura si altoparlantët inteligjentë dhe sistemet e sigurisë. “Interneti nuk ka të bëjë më vetëm me lidhjen e njerëzve, por gjithashtu ka të bëjë me komunikimet dhe kontrollet për gjërat e lidhura,” vëren ajo.
Për më tepër, Interneti i Gjërave është zhvilluar përtej shtëpive të lidhura, në të cilat banorët mund të ndezin dritat nga telefonat e tyre.
Qytetet inteligjente shumë të lidhura po bëhen më të zakonshme. Kjo nxit debate rreth masave që duhen marrë për të kontrolluar përdorimin e teknologjive të tilla si njohja e fytyrës.
Ekzistojnë gjithashtu pyetje mbi standardet e sigurisë dhe sigurisë të ngulitura në qytetet inteligjente. Një raport i publikuar në vitin 2020 dhe i financuar nga qeveria australiane zbuloi se një qendër të dhënash e ndërtuar nga Huawei në Papua Guinea e Re kishte dobësi serioze të sigurisë.
Evropa po kërkon të luajë një rol në vendosjen e standardeve të lidhjes. Bërja e 5G e disponueshme kudo dhe vendosja e standardeve për të, janë ndër “Parimet e Dekadës Dixhitale” të shpallura në janar nga Komisioni Evropian, me qëllim që të drejtojë transformimin dixhital në BE.
Gjithashtu në janar, qeveria franceze dhe ajo gjermane njoftuan 17.7 milionë euro financim për katër projekte 5G. Këto përfshinin rrjete të hapura 5G në parqet e biznesit dhe zgjidhje 5G për sallonet operative, për të përmirësuar mbështetjen e telekomunikacionit.
Bruno Le Maire, ministër francez për ekonominë, financat dhe rimëkëmbjen, tha se ekosistemi franko-gjerman “do të luajë një rol kyç për të pozicionuar Evropën në ballë të inovacionit në 5G dhe evolucionet e saj”.
Por standardet 5G nuk janë vetëm një çështje e gjeopolitikës ndërkombëtare, thotë DeNardis. Ajo tregon për çështjen e ndërprerjes së fluturimeve të linjës ajrore në SHBA.
Në janar, linjat ajrore më të mëdha amerikane paralajmëruan se prezantimi i afërt i 5G kërcënonte fluturimet në tokë në të gjithë vendin duke ndërhyrë në pajisjet e nevojshme për ngritje dhe ulje. “Në asnjë shoqëri të përparuar nuk duhet të jetë lajmi çështja e vendosjes së antenës 5G,” thotë DeNardis. “Kjo duhet të jetë në prapaskenë, jo e ndërmjetësuar nga turmat e mediave sociale. Kjo nuk është se si duhet bërë politika teknologjike në asnjë mënyrë.”
Efekti i prishjeve, paralajmëron ajo, është të ushqejë mosbesimin e publikut në 5G, i cili më parë kishte qenë më i theksuar në Evropë.
“Kjo është një fushë tjetër e ankthit dhe mungesës së besimit në institucione,” thotë DeNardis. “Kjo shërben për të ngritur rëndësinë e standardeve teknike në shoqëri dhe se si ato janë rregulla dhe struktura që rrjedhin në çështje të rëndësishme sociale.”
Ndërsa debati rreth standardeve 5G vazhdon, diskutimet tashmë janë duke u zhvilluar për pasardhësin e tij, 6G.
“Nuk është për t’u habitur që kjo po ndodh – ndërsa standardet evoluojnë, ato njihen si mundësi për kombet që t’i japin përparësi kompanive të tyre indigjene,” shton DeNardis.
Konkurrenca po nxehet. Një raport i lëshuar në dhjetor nga Qendra për Sigurinë e Re Amerikane, një institut kërkimor në Uashington DC, rekomandoi që SHBA të hartonte një strategji 6G, të zgjeronte fondet dhe të rriste bashkëpunimin me aleatët në mënyrë që të shmangte përsëritjen e problemeve me 5G.
“Ndërsa biseda aktuale e politikave rreth telekomunikacionit është përqendruar kryesisht në përpjekjet e Kinës 5G, Shtetet e Bashkuara janë të angazhuara në një konkurrencë teknologjike afatgjatë që do të shtrihet shumë përtej 5G,” vuri në dukje raporti.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Me apo pa koronavirus, Kina do tejkalojë SHBA”
