MENU
klinika

Analiza

Lufta në Ukrainë nuk është “demokraci VS autokraci”

22.03.2022 - 20:50

Nuk ka asnjë mënyrë të matur për të dërguar sistemin antiraketor Patriot në një vend tjetër, por Joe Biden ua ka lënë zyrtarëve të paidentifikuar në administratën e tij që të konfirmojnë se Arabia Saudite i ka marrë ato.

Në vitin 2019, ai premtoi ta bënte mbretërinë vrasëse të gazetarëve një “paria”. Vetëm këtë muaj, ai e cilësoi botën moderne si një “betejë midis demokracive dhe autokracive”.

Ajo që bie në sy këtu nuk është dështimi i Biden për të përmbushur idealet e tij. Është paqëndrueshmëria e idealeve.

Edhe kur SHBA-ja kishte një monopol bërthamor dhe një pjesë të madhe të prodhimit ekonomik botëror, ajo duhej të luftonte komunizmin në luftën e ftohtë të sapolindur.

Ajo shkoi aq larg vetëm në Gjermaninë denaziste të pasluftës, për shembull. Ajo sponsorizoi forcat monarkiste në luftën civile greke. Ajo u përfshi në sundimin autokratik në Korenë e Jugut dhe Amerikën Latine. Si një fuqi më pak dominuese se sa ishte në mesin e shekullit të 20-të, do të ishte një kohë e çuditshme që SHBA të zhvillonte një zgjedhje të re për aleatët e saj.

Biden mund ta çojë SHBA-në drejt suksesit në krizën aktuale, nëse ai është i qartë për planet e saj.

Armiku nuk është një abstraksion i quajtur “autokraci”. Është një agresor specifik në një konflikt të përcaktuar territorial. Nxitja e një ndryshimi në sjelljen e saj mund të jetë e mundur, por ka të ngjarë të kërkojë bashkëpunimin e sauditëve të pasur me naftë, Turqisë me vendndodhje strategjike dhe një shteti kinez që ka mjetet për të mbrojtur Rusinë kundër sanksioneve. Fakti që asnjë nga këto vende nuk është demokraci liberale nuk e përmirëson gjendjen.

Nëse SHBA-ja duhet të tregohet cinike në muajt e ardhshëm, duhet ta konsiderojë këtë si praktikë për dekadat e ardhshme. Vietnami shënon 19 nga 100 në indeksin e Freedom House, që e vendos atë në nivel me Rusinë dhe nën Ruandën.

Asnjë udhëheqës serioz i SHBA-së nuk mund të heqë dorë nga një miqësi e mundshme e komoditetit me Hanoi-n për shkak të modelit të brendshëm të qeverisjes. Pra, pse pretendojnë ndryshe? Në rastin më të mirë, ajo vendos një pengesë morale të pamundur që, kur hidhet poshtë, i fiton SHBA-së një reputacion për hipokrizi.

Në rastin më të keq, ajo e bën ofertën klasike kineze për vendet e treta – patronazh ekonomik pa fije morale – gjithnjë e më joshëse.

Betejat paralele të Amerikës kundër Rusisë dhe Kinës bashkohen në terrenin e Arabisë Saudite. Duke pasur parasysh masakrën e gazetarit dhe banorit të SHBA-së Jamal Khashoggi në vitin 2018, refuzimi i Biden për të folur me princin e kurorës Mohammed bin Salman ka baza të forta morale. Por ka edhe pasoja.

Çudia e Uashingtonit si një kryeqytet diplomatik është se ai është kaq i turpëruar për atë që bën më mirë: realpolitikën.

Vendosmëria e Uashingtonit për të menduar mirë për veten ndonjëherë shkon deri në keqkujtimin e luftës së ftohtë. Biden kohët e fundit është krahasuar me Harry Truman, i cili tha se SHBA do të “mbështesë popujt e lirë” në të gjithë botën. Por Doktrina Truman ishte në të vërtetë Aspirata Truman apo edhe metafora e Trumanit.

Realiteti është se Amerika duhej të ishte pragmatike deri në amoralitet midis viteve 1945 dhe 1989-91. Të pretendosh ndryshe tani është mjaft e kuptueshme si një pjesë retorikë.

Lufta e Ftohtë nuk ishte një përplasje mes lirisë dhe të kundërtës së saj. Armiku ishte një perandori specifike dhe forcat që Amerika mblodhi kundër saj përfshinin në periudha të ndryshme diktatorë laikë, teokratë, junta ushtarake, demokraci të pjesshme, monarkë absolut dhe vetë Kinën e Kuqe.

Synimi strategjik nuk mund të ishte më fisnik. Taktikat ishin pothuajse nihiliste në fleksibilitetin e tyre. Perëndimit do t’i duhet të bëjë të njëjtin dallim mes qëllimeve dhe mjeteve për dekadat e ardhshme. Është një lojë për të cilën SHBA ka njëfarë talenti.

Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al