Artriti idiopatik i të miturve (JIA) është një formë kronike e artritit që prek fëmijët dhe adoleshentët. Ka shumë lloje të artritit që mund të prekin të rinjtë, por JIA është më e zakonshme.
Shumica e fëmijëve të diagnostikuar me JIA janë nga mosha 2 deri në 5 vjeç. Megjithatë, fëmijët mund të diagnostikohen me JIA në moshën 18 muajshe dhe deri në 16 vjeç.
Çfarë e shkakton JIA?
Kjo është një pyetje e rëndësishme që, për fat të keq, nuk ka një përgjigje të mirëpërcaktuar. Ajo që dimë është se te fëmijët me JIA, sistemi imunitar shkakton inflamacion në nyje. Ajo që ne nuk e dimë ende është pse. Ka të ngjarë që faktorë të shumtë mund të kontribuojnë në zhvillimin e JIA. Disa fëmijë mund të jenë ekspozuar ndaj një sëmundjeje, një ilaçi të caktuar ose diçka tjetër në mjedis që nxit sistemin imunitar. Pasi sistemi imunitar është aktiv, ai mund të sulmojë nyjet gabimisht. Shkaku zakonisht nuk identifikohet kurrë.
Disa fëmijë mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë artrit për shkak të gjeneve që kanë trashëguar nga prindërit e tyre. Është e rëndësishme që fëmijët me JIA dhe prindërit të kuptojnë se nuk mund të bëni asgjë për të parandaluar zhvillimin e JIA.
Cilat janë simptomat e JIA?
Në pjesën më të madhe, simptomat e JIA prekin vetëm nyjet e një fëmije dhe jo organe të tjera si zemra, veshkat, mushkëritë dhe zorrët. Nyjet më të zakonshme që preken nga JIA janë gjunjët, kyçet, bërrylat dhe nyjet e vogla të gishtave. Simptomat e JIA mund të ndryshojnë në varësi të moshës së fëmijës dhe llojit të JIA. Megjithatë, ka disa simptoma që janë të zakonshme tek të gjithë fëmijët.
Ënjtja është simptoma më e zakonshme dhe pothuajse gjithmonë shihet në nyje me artrit. Ënjtja kufizohet vetëm në nyje (jo të gjithë këmbën ose krahun, për shembull). Nuk do të vijë e të shkojë gjatë ditës. Ajo vazhdon dhe ngadalë do të përkeqësohet me kalimin e kohës.
Ngurtësia është zakonisht më e keqe në mëngjes ose pasi jeni joaktiv për një kohë të gjatë (si p.sh. qëndrimi ulur ose udhëtime të gjata). Ngurtësia zakonisht përmirësohet gjatë ditës ose me aktivitet. Në disa fëmijë me artrit, ngurtësia kufizon aftësinë e tyre për të drejtuar ose përkulur plotësisht një kyç.
Dhimbjet e kyçeve me artrit ndodhin më së shumti në mëngjes dhe mund të përmirësohen me aktivitet, ashtu si ngurtësimi. Për shumicën e fëmijëve me JIA dhimbja është e lehtë. Ata mund të mos ankohen për ndonjë dhimbje, veçanërisht në fillim të procesit të sëmundjes. Disa nyje mund të jenë më të dhimbshme se të tjerat.
Çalimi është rezultat i artritit që prek gjunjët, kyçet, këmbët ose ijet. Kjo është një simptomë e hershme e zakonshme e artritit, veçanërisht tek fëmijët e vegjël që nuk janë në gjendje të përshkruajnë mirë simptomat e tyre të tjera.
Ndryshimi i funksionit, si p.sh. probleme me përdorimin e lapsit, mosmbajtja normale e pirunit, mos luajtja ose ngjitja mund të jetë një shenjë e artritit.
Cilat janë opsionet e trajtimit për JIA?
Trajtimi i JIA përqendrohet në kontrollin e inflamacionit jonormal në nyje. Është e rëndësishme të punoni me një reumatolog pediatrik i cili i kupton qëllimet tuaja për të krijuar një plan trajtimi që është i duhuri për ju dhe fëmijën.
Disa fëmijë mund të trajtohen duke injektuar një steroid në nyjet me artrit. Për shumë njerëz, trajtimi do të kërkojë një mjekim që synon sistemin imunitar. Ndërsa studiuesit punojnë për të kuptuar shkaktarët e sistemit imunitar dhe mënyrën se si ato shkaktojnë inflamacion, trajtimet janë bërë më të synuara dhe specifike. Shumë nga medikamentet më të reja për JIA përdorin mënyra “biologjike” për të trajtuar sëmundjen, të tilla si ndihma e trupit për të bllokuar sinjalet që çojnë në inflamacion.
Përveç mjekimeve, trajtimi i JIA shpesh përfshin terapi fizike. Kjo mund të ndihmojë një fëmijë të rifitojë gamën normale të lëvizjes në nyje. Terapia fizike mund të ndihmojë gjithashtu në forcimin e muskujve që mund të jenë dobësuar kur nyjet e fryra dhe të lënduara të fëmijës pengojnë aktivitetin normal.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Dhimbje kockash, ënjtja e kraharorit dhe pucrra në fytyrë?
A është i trashëgueshëm artriti reumatoid?
