Kremlini ka bërë një paralajmërim ogurzi për NATO-n për pasojat për Balltikun nëse lejon Suedinë dhe Finlandën të bashkohen me aleancën, siç është raportuar kudo. Dmitry Medvedev, një ish-president dhe një aleat i ngushtë i Vladimir Putin, tha:
Nuk mund të flitet më për ndonjë status pa bërthamor për Balltikun – ekuilibri duhet të rivendoset. Deri më sot, Rusia nuk ka marrë masa të tilla dhe nuk do të merrte. Suedia dhe Finlanda kanë treguar kohët e fundit interesin e tyre për t’u bashkuar me NATO-n si rezultat i pushtimit rus të Ukrainës. Kryeministrja finlandeze, Sanna Marin, tha se vendi i saj, i cili ndan një kufi prej 800 miljesh me Rusinë, do të vendosë nëse do të anëtarësohet për disa “javë, jo muaj”.
Pushtimi rus i Ukrainës po ndryshon mjedisin e sigurisë në Evropë. Si Suedia ashtu edhe Finlanda mbetën të paangazhuara gjatë gati gjysmëshekullit të Luftës së Ftohtë. Por brenda më pak se një muaji, ndryshimet e tyre radikale të politikave për çështjet e sigurisë pasqyrojnë ndryshime të ngjashme në të gjithë Evropën – duke përfshirë rritjen masive të shpenzimeve të mbrojtjes të propozuar nga Gjermania.
Ky riorientim drejt perëndimit nga dy fuqitë neutrale, së bashku me oreksin e ripërtërirë në Gjermani për të lënë mënjanë kujdesin e saj tradicional ushtarak, sinjalizon një epokë të re.
Por lëvizja për t’u bashkuar me NATO-n mbart rreziqe për të dy shtetet, të cilat kanë ruajtur një ekuilibër delikat të qëndrimit krah perëndimit, ndërkohë që nuk antagonizojnë fqinjin e tyre të fuqishëm.
Në të vërtetë, dy vendet skandinave që i bashkohen NATO-s ofrojnë më shumë një dilemë sigurie sesa një zgjidhje sigurie.
Ideja e një “dileme sigurie” u identifikua nga studiuesi amerikan i Luftës së Ftohtë John Herz në vitin 1951. Kur shtetet më të dobëta kërkojnë të rrisin fuqinë e tyre për të balancuar një shtet më të fortë, siç po planifikojnë skandinavët duke u bashkuar me NATO-n, shtetin më të fortë (Rusia në këtë rast) ka të ngjarë ta konsiderojë këtë një kërcënim dhe më pas të përgjigjet në përputhje me rrethanat.
Nuk është çudi, pra, që Kremlini ka reaguar ashtu siç ka reaguar. Përveç paralajmërimit të Medvedev, Dmitry Peskov, sekretari i shtypit i Vladimir Putinit, e përshkroi kohët e fundit NATO-n si “një mjet të orientuar drejt konfrontimit”, duke paralajmëruar se bashkimi i Finlandës dhe Suedisë “nuk do të sjellë stabilitet në kontinentin evropian”.
Për sa i përket teorisë së politikës së pushtetit, kjo dilemë i jep Rusisë dy zgjedhje. Ajo mund të kërkojë të rrisë fuqinë e saj përmes një gare armatimesh, ose të zvogëlojë kërcënimin nëpërmjet ushtrisë së saj – duke përfshirë mundësinë e nisjes së një sulmi parandalues ndaj NATO-s.
Gjatë luftës së ftohtë, paqja u ruajt nga arsenalet bërthamore të të dy palëve, të cilat ishin një pengesë e mjaftueshme për të parandaluar konfrontimin e drejtpërdrejtë. Rezultati ishte një garë armatimi – veçanërisht në armët bërthamore – midis dy aleancave, asnjëra prej të cilave nuk i lejonte tjetrës një avantazh të rëndësishëm dhe përfshinte secila palë vendosjen e raketave më afër territorit të tjetrës, përpara se të ndërmerrte veprime.
Kriza kubane e raketave në vitin 1962, e cila i solli të dyja palët në prag të një konfrontimi bërthamor, tregoi rëndësinë e shmangies së çdo prishjeje të këtij ekuilibri.
Zgjerimi i NATO-s dhe paaftësia e Rusisë për të balancuar fuqinë përmes një gare armësh konvencionale ose një aleance alternative kanë çuar, të paktën pjesërisht, në luftën kundër Ukrainës.
Duke pasur parasysh kohën dhe paratë e përfshira në përpjekjen për të përputhur epërsinë e NATO-s në forcat jo-bërthamore, dhe kërcënimin shtesë të perceptuar të një NATO-je të zgjeruar dukshëm në pragun e tij, presidenti rus mund të konsiderojë ende se një sulm parandalues bërthamor është alternativa e tij e vetme.
Putini ka sinjalizuar qartë se opsioni bërthamor është ai që do të përdorë nëse përballet me një kërcënim që nuk mund ta përballojë me mjete të tjera. Zhvillimi i fundit i Rusisë i raketave të lundrimit hipersonik mund të jetë një ndryshim i rëndësishëm i lojës në këtë drejtim.
Ekspertët besojnë se NATO nuk ka zhvilluar ende një sistem për zbulimin e besueshëm të trajektoreve dhe shpejtësive të raketave të lundrimit hipersonik. Ndoshta, atëherë, Putin mund të besojë se një sulm parandalues ndaj sistemeve të komandës dhe kontrollit perëndimor është i mundur përpara se ata të jenë në gjendje të nisin një kundërsulm. Kjo do t’i jepte Rusisë mundësinë për t’i mbijetuar një lufte bërthamore – të paktën në një gjendje më të mirë se perëndimi.
Teksa bota ka ndryshuar shumë në 70 vitet e fundit, mendimi strategjik që solli NATO-n në ekzistencë në 1949 nuk ka mbajtur ritmin dhe disa njerëz shumë të rëndësishëm kanë paralajmëruar kundër zgjerimit të NATO-s, duke përfshirë Henry Kissinger në 2014, pas aneksimit të Krimesë nga Rusia, dhe eksperti i shquar i politikës së jashtme amerikane John Mearsheimer, i cili kohët e fundit paralajmëroi se kjo ndihmoi në nxitjen e luftës aktuale në Ukrainë.
Rasti për zgjerimin e NATO-s në Skandinavi nuk mund të mos bie ndesh me strategjinë aktuale perëndimore kundër Rusisë. Nëse sanksionet e ashpra perëndimore kundër Rusisë së Putinit kanë sukses, ato mund të paraqesin një kërcënim ekzistencial për regjimin e tij. Kjo rrit kërcënimin për çdo vend në NATO.
Debati për anëtarësimin në NATO si në Finlandë ashtu edhe në Suedi duhet të shkojë përtej nevojës së dukshme për t’iu përgjigjur një kërcënimi të menjëhershëm të perceptuar rus dhe të eksplorojë rezultatet përfundimtare të dilemës së sigurisë me të cilën do të përballen – veçanërisht mundësinë e luftës bërthamore – e cila është e lidhur thelbësisht me anëtarësimin në NATO.
Mos-angazhimi ka nënkuptuar historikisht aftësinë për të qëndruar mënjanë nga çdo konfrontim i tillë dhe për të mbrojtur interesat specifike kombëtare larg një loje më të gjerë globale.
Ky status i ka lejuar Suedisë dhe Finlandës, si dhe vendeve si Austria, të mbeten të pavarura. Heqja dorë nga ky status do të transformojë Skandinavinë dhe do ta çojë NATO-n edhe më afër konfrontimit me Rusinë.
Burimi: The Conversation
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë kërkon Macron nga NATO?
