MENU
klinika

Trekëndëshi SHBA-Indi-Rusi dhe nafta

A mund të rifitojë Uashingtoni ndikim në skenën botërore?

10.05.2022 - 11:56

Është një çështje e acarimit të thellë për SHBA-në që vendet anembanë botës nuk do të luajnë rolet që Uashingtoni u ka caktuar atyre në lojën e tij të shahut gjeopolitik global, por fajin e ka vetë. Për pjesën më të madhe të kohës që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore, kundërshtari kryesor i SHBA-së në lojë ishte Rusia dhe të dyja palët patën një pikëpamje pa kompromis se si të silleshin me vendet që nuk ishin në linjë me to. Gjatë 20 viteve të fundit loja ka ndryshuar për dy arsye kryesore. Së pari, qasja e fuqisë së fortë të Rusisë është zëvendësuar nga diplomacia më e ëmbël e çeqeve të Kinës, e cila i bën pilulat e hidhura më të lehta për t’u gëlltitur. Së dyti, SHBA-ja është e shqetësuar se si dëshiron ta projektojë veten në të gjitha anët e botës, nëse fare, siç dëshmohet nga ekuivokimi i saj në lidhje me pushtimin rus të Gjeorgjisë në 2008 dhe Krimesë në 2014 dhe tërheqjen e saj nga Iraku dhe Afganistani në 2021, ndër të tjera. Fuqia e madhe aziatike e Indisë është tani një rast i tillë, i theksuar nga biznesi i saj në lulëzim i naftës me Rusinë, pavarësisht nga protestat e forta të SHBA-së pas pushtimit të vazhdueshëm të Ukrainës nga Moska. Sipas disa raporteve lokale dhe ndërkombëtare, në periudhën dy mujore nga 25 shkurti (një ditë pasi Rusia u zhvendos në Ukrainë) deri më 25 prill, India bleu mbi 40 milionë fuçi ruse, që është rreth dyfishi i asaj që kishte bërë në një periudhë dymujore deri në shpërthimin e luftës. Sipas të dhënave të industrisë, kjo totale dymujore më e fundit është gjithashtu më shumë se dyfishi i sasisë së naftës bruto që India bleu nga Rusia gjatë gjithë vitit 2021. Sigurisht, India mund dhe ka të argumentojë se është një vend i lirë që duhet të mbrojë sigurinë e vet energjetike dhe, për këtë qëllim, duhet të shfrytëzojë mundësinë për të blerë fuçi nafte me zbritje të thellë nga çdo vend, përfshirë Rusinë, nëse kështu dëshiron. Në të vërtetë, Ministrja e Financave e Indisë, Nirmala Sitharaman, tha në fillim të prillit se: “Nëse ka, para së gjithash, karburant i disponueshëm me një zbritje [grada ruse Urale është tregtuar me një zbritje prej rreth 30 dollarë amerikanë për fuçi ndaj datës Brent standard], pse nuk duhet ta blej? Më duhet për njerëzit e mi, kështu që tashmë kemi filluar të blejmë.” Nga këndvështrimi i Uashingtonit, dhe me të drejtë, ka konsiderata më të mëdha në këtë ekuacion sesa vetëm çmimi i një fuçi nafte, dhe India gjithashtu e di atë, çfarëdo që ministrat e saj të thonë në publik.

Ajo që po ndodh me Indinë dhe disa vende të tjera që u caktuan një rol apo një tjetër në njoftimet e sigurisë të Zyrës Ovale gjatë viteve të fundit, duke përfshirë, nga këndvështrimi i tregjeve të naftës, pjesën më të madhe të Lindjes së Mesme, është një doktrinë konfuze e politikës së jashtme dhe zbatimi edhe më konfuz jashtë Uashingtonit që lejon Nju Delhin të luajë të dyja anët e lojës së superfuqive me shumë më tepër pandëshkueshmëri se kurrë më parë. Kaq i mungon shqetësimi Indisë për çdo degëzim domethënës nga SHBA-ja në lidhje me intensitetin e saj ndaj Rusisë, dhe si rrjedhojë edhe rivalit të saj rajonal Kinës, sa që pak para Krishtlindjeve nënshkroi një sërë marrëveshjesh të gjerë me Moskën, pas një marrëveshjeje personale. Vizita e presidentit rus, Vladimir Putin, në kryeministrin indian, Narendra Modi, siç u analizua në thellësi nga OilPrice.com në atë kohë, midis 28 marrëveshjeve të investimeve të nënshkruara midis Rusisë dhe Indisë ishin madje kontrata që India të prodhonte të paktën 600,000 pushkë sulmi kallashnikov dhe, akoma më shqetësuese për SHBA-në, ishte Sekretari i Jashtëm Indian, Harsh, komenti shtesë i Vardhan Shringla se kontrata e vitit 2018 për sistemet raketore të mbrojtjes ajrore të Rusisë S-400 tani po zbatoheshin.

Që atëherë, jo vetëm që biznesi i naftës i Indisë me Rusinë është rritur jashtëzakonisht shumë, por sipas marrëveshjeve të nënshkruara në dhjetor, pritet që tregtia dhe investimet midis dy vendeve të lulëzojnë, sipas Modi: “Ne kemi vendosur një objektiv prej 30 miliardë dollarësh në tregti dhe 50 miliardë dollarë investime deri në vitin 2025.” Ka mundësi të mëtejshme që elementët ushtarakë të rrjedhjes të shfaqen edhe në projektet e naftës dhe gazit, me dërgesat e naftës të Rosneft që do të transportohen përmes portit rus të Detit të Zi të Novorossiisk, me objekte shkarkimi në Indi që do të ndërtohen nëse dhe kur kërkohet, me personel të sigurisë ruse të vendosur në lokacione, gjithashtu sipas dhe kur kërkohet. Kjo marrëdhënie e ringjallur rishtazi midis Indisë dhe Rusisë ka gjetur rezonancë praktike politike, si dhe në faktin se India ka abstenuar nga të gjitha votat procedurale në organet e ndryshme shumëpalëshe të sigurisë, përfshirë OKB-në, që dënojnë pushtimin e Rusisë në Ukrainë.

E gjithë kjo është shumë larg nga vizioni i SHBA-së për rolin që duhej të luante India në rendin e saj botëror dhe në rendin e ri të tregjeve të naftës. Uashingtoni e kishte caktuar Indinë që me kalimin e kohës të bëhej oferta globale e mbrojtjes për naftë, duke zëvendësuar Kinën në këtë rol që ka mbajtur për rreth 25 vitet e fundit. Nga këndvështrimi i SHBA-së, dukej se kishte një gatishmëri të re nga ana e Indisë për t’i bërë ballë fqinjit të saj dominues dhe dominues, Kinës, me një përplasje më 15 qershor 2020 midis dy fuqive të mëdha aziatike në Luginën Galwan, duke qenë udhëzuese në këtë drejtim. Ai shënoi një strategji të re kundërvënieje nga India kundër politikës së Kinës për të rritur aleancat e saj ekonomike dhe ushtarake nga Azia përmes Lindjes së Mesme dhe në Evropën Jugore, në përputhje me “Një brez, një rrugë” e saj shumë-shtresore me shumë breza (OBOR ) projekti i kapjes së pushtetit. Në të njëjtën kohë, duke përkuar ngushtë me nënshkrimin e marrëveshjes së parë të normalizimit të marrëdhënieve shtetërore izraelite-arabe (ajo me Emiratet e Bashkuara Arabe), India filloi të zhvendosej nga politika e saj e mëparshme e përpjekjes për të frenuar Kinën në avancimin e alternativës së politikës së saj “Fqinjësia e parë”, për nismën ‘OBOR’ të Kinës. Një bazë e mëtejshme për optimizmin e SHBA-së në këtë drejtim është se India ishte një nga anëtarët themelues në 2007 të ‘Dialogut Katërpalësh të Sigurisë’ që diskuton dhe në një farë mase koordinon çështjet dhe strategjinë e sigurisë midis SHBA-së, Australisë, Japonisë dhe Indisë, veçanërisht kur bëhet fjalë për trajtimin e politikave të vazhdueshme ekspansioniste të Kinës në Azi-Paqësor.

Ekonomikisht gjithashtu dhe me implikime të drejtpërdrejta pozitive për prodhuesit e naftës në Lindjen e Mesme që kërkojnë një ofertë globale për produktet e tyre hidrokarbure, India u shfaq e pozicionuar mirë për të marrë përsipër atë mantel nga Kina. Sipas të dhënave të publikuara në tremujorin e parë të vitit 2021 nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA), India do të zërë pjesën më të madhe të rritjes së kërkesës për energji me 25 për qind gjatë dy dekadave të ardhshme, pasi do të kalojë Bashkimin Evropian si vendi i tretë në botë, konsumatori më i madh i energjisë deri në vitin 2030. Më konkretisht, konsumi i energjisë i Indisë pritet të dyfishohet pothuajse ndërsa PBB-ja e vendit zgjerohet në rreth 8.6 trilion dollarë deri në vitin 2040 sipas skenarit aktual të politikës kombëtare. Kjo do të mbështetet nga një normë e rritjes së PBB-së që shton ekuivalentin e një Japonie tjetër në ekonominë botërore deri në vitin 2040, sipas IEA. Agjencia shtoi se nevojat në rritje të vendit për energji do ta bëjnë atë më të varur nga importet e karburanteve fosile.

Gjithçka, megjithatë, nuk është domosdoshmërisht e humbur, për qëllimet e SHBA-së për Indinë, pasi lobimi i korporatave vendase në Nju Delhi për efektet afatgjata të sanksioneve globale të udhëhequra nga SHBA ndaj Rusisë mund të pengojë një besnikëri të plotë midis Indisë dhe Rusisë, e përkeqësuar nga një ndjenjë më e gjerë mosbesimi në lidhjen tangjenciale të partnerit gjeopolitik të Rusisë, Kinës. E dukshme në këtë kontekst është rezistenca e disa kompanive kryesore indiane. Sipas raporteve të ndryshme, qeveria indiane u ka kërkuar kompanive shtetërore të energjisë që të marrin në konsideratë blerjen e 19.75 për qind të aksioneve në gjigantin rus të naftës Rosneft që super-majori ndërkombëtar BP dëshiron të shkarkojë në dritën e pushtimit rus të Ukrainës. Sipas të njëjtave raporte, qeveria indiane i ka kërkuar gjithashtu OVL të Indisë (dega e investimeve jashtë shtetit të Oil and Natural Gas Corp) të konsiderojë blerjen e 30 për qind të aksioneve të mbajtura nga Exxon Mobil Corp në projektin rus Sakhalin 1, gjithashtu si pasojë e pushtimi i Ukrainës. Burime të larta të sigurisë së naftës dhe gazit në BE, i kontaktuar ekskluzivisht nga Oilprice.com javën e kaluar theksoi se megjithëse ka disa sinergji për Indinë në marrëveshje të tilla, OVL tashmë ka një aksion në Sakhalin 1 dhe në Vankorneft (sikurse një konsorcium i Oil India, IOC dhe BPRL), veçanërisht shqetësimet për hakmarrjen e mundshme të SHBA-së ndaj Indisë për rritjen e mëtejshme të mbështetjes së saj de fakto për Rusinë, mbetet një pengesë për marrëveshjet që po shkojnë përpara, të paktën tani për tani.

/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


Një listë e ngushtë për Ballkanin

Ku po kërkon Evropa Juglindore për gaz?