Ka të ngjarë të jetë zgjerimi më i shpejtë i NATO-s ndonjëherë dhe ai që do të rivizatojë hartën e sigurisë së Evropës.
Udhëheqësit finlandezë deklaruan të enjten se Finlanda duhet t’i bashkohet organizatës më të madhe ushtarake në botë për shkak të luftës së Rusisë në Ukrainë. Suedia së shpejti mund të ndjekë shembullin.
Nëse ata aplikojnë për anëtarësim, kjo do të kishte pasoja për Evropën Veriore dhe sigurinë transatlantike.
Pa dyshim, kjo do të zemërojë gjithashtu fqinjin e tyre të madh Rusinë, e cila fajëson, të paktën pjesërisht, zgjerimin e vazhdueshëm të NATO-s më afër kufijve të saj për luftën në Ukrainë.
Është e paqartë se si presidenti rus Vladimir Putin mund të hakmerret.
Kremlini tha të enjten se sigurisht që nuk do të përmirësojë sigurinë evropiane.
Por çfarë mund të nënkuptojë anëtarësimi i Finlandës dhe Suedisë në aleancën e NATO-s prej 30 vendeve, me partnerët nordikë që pritet të shpallin synimin e tyre për t’u bashkuar brenda disa ditësh?
Finlanda dhe Suedia tradicionalisht e kanë qujtur veten si ushtarakisht “të paangazhuar”.
Por lufta e Rusisë në Ukrainë dhe dëshira e dukshme e Putinit për të krijuar një “sferë ndikimi” me qendër Moskën i ka tronditur në thelb nocionet e tyre të sigurisë. Vetëm disa ditë pasi ai urdhëroi pushtimin e 24 shkurtit, opinioni publik ndryshoi në mënyrë dramatike.
Mbështetja në Finlandë për anëtarësimin në NATO ka qenë rreth 20-30% për vite me radhë. Tani është mbi 70%.
Të dy janë partnerët më të afërt të NATO-s, por mbajtja e lidhjeve të mira me Rusinë ka qenë një pjesë e rëndësishme e politikës së tyre të jashtme, veçanërisht për Finlandën.
Tani ata shpresojnë për mbështetje sigurie nga shtetet e NATO-s – kryesisht Shtetet e Bashkuara – në rast se Moska hakmerret. Britania u zotua të mërkurën se do t’u vijë në ndihmë.
Anëtarësimi në NATO për të dy, bashkimi me fqinjët rajonalë, Danimarkën, Norvegjinë dhe Islandën, do të zyrtarizonte punën e tyre të përbashkët të sigurisë dhe mbrojtjes në mënyra që nuk e ka bërë pakti i tyre i Bashkëpunimit të Mbrojtjes Nordik.
NORDEFCO, siç dihet, fokusohet në bashkëpunim. Të punosh brenda NATO-s nënkupton vënien e forcave nën komandë të përbashkët.
Pranimi do të forcojë kontrollin strategjik nordik në Detin Baltik – pika detare e hyrjes së Rusisë në qytetin e Shën Petersburg dhe enklavën e tij të Kaliningradit.
Planifikimi i integruar ushtarak i NATO-s do të bëhet shumë më i thjeshtë, duke e bërë më të lehtë mbrojtjen e rajonit.
Më e rëndësishmja, ata tashmë përmbushin kriteret e anëtarësimit në NATO, për demokracitë funksionale, marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë, kufijtë e pastër dhe forcat e armatosura. Pas pushtimit, ata formalisht nxitën shkëmbimet e informacionit me NATO-n dhe ulen në çdo takim për çështjet e luftës.
Të dy po modernizojnë forcat e tyre të armatosura dhe po investojnë në pajisje të reja. Finlanda po blen dhjetëra avionë luftarakë të nivelit të lartë F-35. Suedia ka avionë luftarakë të cilësisë së lartë, Gripen.
Finlanda thotë se tashmë ka zbatuar udhëzimin e NATO-s për shpenzimet e mbrojtjes prej 2% të prodhimit të brendshëm bruto. Edhe Suedia po rrit buxhetin e saj ushtarak dhe pret të arrijë objektivin deri në vitin 2028. Mesatarja e NATO-s u vlerësua në 1.6% vitin e kaluar.
Putini ka kërkuar që NATO të ndalojë zgjerimin dhe në fjalimin e tij të 9 majit fajësoi Perëndimin për luftën.
Por opinioni publik në Finlandë dhe Suedi tregohen se ai i ka shtyrë ata në krahët e NATO-s.
Nëse Finlanda bashkohet, ajo do të dyfishonte gjatësinë e kufirit të aleancës me Rusinë, duke shtuar 1300 kilometra të tjera (830 milje) për mbrojtjen e Moskës.
Deri më tani, Moska nuk po bën asgjë të dukshme për t’i bindur ata të dy – ndoshta përveç disa incidenteve ku avionët rusë hynë në hapësirën e tyre ajrore. Kremlini tha të enjten se përgjigja e tij mund të varet nga sa afër shkon infrastruktura e NATO-s drejt kufijve të Rusisë.
Disa në NATO shqetësohen se rusët mund të vendosin armë bërthamore ose më shumë raketa hipersonike në enklavën e Kaliningradit, përtej Detit Baltik.
Burimi: Associated Press
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Finlanda dhe Suedia, fillim i anëtarësimit në NATO?
