The Economist
Gjatë gjithë pandemisë, blerësit kanë mësuar vazhdimisht për brishtësinë e zinxhirëve të furnizimit. Në Amerikë, produkti më i fundit që mungon në raftet e supermarketeve janë ushqimet e foshnjeve me formulë.
Ndërkohë që mungesat e mëparshme, që preknin gjithçka, nga makinat te kolltukët, përbënin një shqetësim për konsumatorët, mungesa e ushqimit për foshnjat mbart rreziqe serioze për shëndetin.
Pra, administrata e Bidenit po shqyrton marrjen e masave të mënjëhershme. Më 16 maj, Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) njoftoi se Amerika do të lehtësojë kufizimet në importet e ushqimeve me formulë nga vendet e tjera dhe do të ndërmarrë hapa për të rritur prodhimin vendas.
Por sigurisht ka disa probleme.
Problemi më i madh ka qenë ndalimi i prodhimit në një fabrikë të madhe prodhuese në Miçigan që nga shkurti, kur zyrtarët filluan të hetojnë infeksionet bakteriale te katër foshnja të shkaktuara ndoshta nga pluhuri i qumështit, raporton abcnews.al.
Edhe pa këtë rpoblem, prindërit po luftonin për të blerë ushqimet me formulë. Mungesa e materialeve të ambalazhimit dhe vonesat në importin e përbërësve kanë kontribuar gjithashtu në rritjen e problemit.
Sipas Datasembly, një firmë e të dhënave me pakicë, 43% e produkteve ishin jashtë stokit në të gjithë Amerikën në fillim të majit. Disa politikanë dhe analistë kanë vënë në dukje edhe dy probleme më thelbësore në ekonominë amerikane: vëmendja e korporatave dhe rritja e çmimeve.
Derisa dyqanet filluan t’u mbaronte pluhuri me bazë qumështi për foshnjat, shumica e amerikanëve ndoshta nuk e kishin menduar kurrë strukturën industriale të tregut të formulavepër foshnjat.
Tani, sigurisht është bërë e njohur në vetëm katër kompani (Abbott, Gerber, Perrigo dhe Reckitt Benckiser), të cilat prodhojnë pothuajse të gjithë formulën e pluhurit me bazë qumështi në Amerikë.
Ndërprerja e prodhimit ndodhi në një fabrikë në pronësi të Abbott, e cila vetëm kontrollon rreth 40% të tregut. Por ekziston një ilustrim grafik se si një rënie e konkurrencës, e dukshme në afërsisht tre të katërtat e industrive amerikane gjatë tre dekadave të fundit, mund të ndikojë negativisht tek ekonomia, raporton abcnews.al.
E gjitha vëmendja tani në tregun e formulave është përkeqësuar nga ashpërsimi i rregullave. Rreth 98% e formulave për foshnjet në Amerikë prodhohen në vend për shkak të procesit të rreptë të miratimit të FDA për fabrikat e huaja.
Dhe më shumë se gjysma blihet përmes një programi ushqimor për familjet me të ardhura të ulëta. Në vitin 2007, kur Kalifornia kaloi pronësinë e saj nga Abbott në Mead Johnson (tani në pronësi të Reckitt), vlera e tregut të Abbott ra nga 90% në 5%, ndërsa ajo e Mead u rrit nga 5% në 95%.
Më 13 maj, një grup senatorësh demokratë, përfshirë Cory Booker, bënë thirje për rishikimin e formulës. Nëse kjo do të ndodhte, diçka e tillë nuk do të zgjidhte mungesat në fjalë, por mund ta vendoste baza më të shëndosha për tregun në të ardhmen.
Më të dyshimta janë pretendimet për ashpërsinë e rritjes së çmimeve. Në një letër drejtuar Komisionit Federal të Tregtisë më 12 maj, Presidenti Joe Biden i kërkoi të hetonte nëse “përfituesit e paskrupullt” po blinin ushqimin e foshnjave me formulë në dyqane dhe më pas po e rishisnin me çmime shumë më të larta në internet.
Elizabeth Warren, një senatore nga Masaçusets, dhe disa kolegë paraqitën një projekt-ligj më 12 maj që do të “ndalonte rritjen e çmimeve të tregut.” Ata cituan një studim nga Instituti i Politikave Ekonomike, i cili argumentoi se marzhet më të majme të fitimit kanë nxitur më shumë se gjysmën e rritjes së çmimeve që nga viti 2020.
Më 13 maj, Joe Biden e cilësoi rritjen e çmimeve si një mënyrë për të ulur inflacionin. Në teori, zvarritja fiskale që do të vinte nga taksat më të larta mund të zvogëlojë inflacionin (po ashtu, për fat të keq, si rritja në përgjithësi).
Por nëse lakmia e korporatave shpjegon inflacionin e lartë, pse filluan të rriten çmimet pasi filloi pandemia?
Jeff Bezos, pronari i Amazon, kishte të drejtë që kritikoi postimin e Biden, duke e cilësuar si “të gabuar”.
Në të vërtetë, diçka shumë më themelore shpjegon rritjen e inflacionit: një rritje në kërkesën e nxitur nga stimuli, e shoqëruar nga ndërprerjet e shumta të ofertës. Për produkte individuale, sinjali i dërguar nga çmimet më të larta është mënyra më efektive për të rivendosur në ekuilibër ofertën dhe kërkesën.
Në rastin e ushqimeve me formulë të foshnjeve, ajo ofron një nxitje për kompanitë vendase që të bëjnë më shumë për kompanitë në Amerikë dhe për prodhuesit e huaj për të eksportuar produktet e tyre në vend.
Përkundrazi, si formula për foshnjat, çmimet më të larta mund të luajnë një rol në zhvillimin e shëndetshëm.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Alarmi i ekspertëve mbi ekonominë
