Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre Azi-Paqësor kanë qenë në një kryqëzatë sanksionesh kundër Rusisë për tre muaj tashmë. Energjia nuk ishte objektivi i parë i aksionit sanksionues, por tashmë është ngritur në krye të axhendës. Dhe ajo bërthamore nuk bën përjashtim.
Ndërsa sanksionet mbi naftën dhe gazin rus kanë zënë hapësirën më të madhe të lajmeve, Rusia është gjithashtu një lojtar i madh në energjinë bërthamore, gjë që ka ngritur shqetësimin për sigurinë e furnizimit me uranium, veçanërisht furnizimin me uranium të pasuruar.
Shoqata Botërore Bërthamore thotë se Rusia furnizon mbi një të tretën e uraniumit të pasuruar në botë dhe ka kapacitetin më të madh të pasurimit globalisht. Kina vjen e dyta për nga kapaciteti.
Sipas një raporti të ri nga Qendra e Universitetit të Kolumbisë për Politikat Globale të Energjisë, megjithatë, pjesa e Rusisë në kapacitetin global të pasurimit të uraniumit është më e madhe, në 46 për qind që nga viti 2018. Dhe kjo, sipas autorëve, mund të bëhet problem nëse vendet që kanë Reaktorët bërthamorë të teknologjisë ruse fillojnë të përgatiten tani.
Përgatitjet në thelb do të zbresin në rritjen e pasurimit të uraniumit diku tjetër – Franca, Kina, SHBA-ja dhe Kanadaja kanë kapacitet të konsiderueshëm pasurimi që nuk po e përdorin, dhe zëvendësimin e karburantit, aty ku është e mundur.
Sipas autorëve të raportit, reaktorët rusë VVER mund të punojnë me karburant jo-rus, analogu më i afërt prodhohet nga Westinghouse amerikan. Një konsulent i qeverisë bullgare për energjinë bërthamore tha kohët e fundit karburanti bërthamor rus po zëvendësohet me sukses në termocentralin çek Temelin dhe në Kozloduy të Bullgarisë.
Mirëmbajtja e termocentralit mund të jetë problem në rast se sanksionet synojnë industrinë e energjisë bërthamore të Rusisë, sepse reaktorët VVER të prodhuar nga Rusia mund të shërbehen vetëm nga stafi i Rosatom. Zëvendësimi i pajisjeve gjatë riparimeve ka alternativa për shkak të vendeve të tjera me industri bërthamore të zhvilluara mirë, duke përfshirë Francën dhe Republikën Çeke në Evropë.
Megjithatë, sipas disave, sanksionet ndaj energjisë bërthamore ruse mund të mos vijnë së shpejti. Dhe kjo për shkak se megjithëse Rusia nuk është ndër prodhuesit më të mëdhenj të uraniumit, ajo është një nga eksportuesit më të mëdhenj të uraniumit të pasuruar.
Sipas një raporti të botuar së fundmi në Buletinin e Shkencëtarëve Atomikë, Rusia eksportoi lëndë djegëse minerale në vlerë prej 13 miliardë dollarësh në 2019, duke përfshirë uraniumin dhe karburantin bërthamor të pasuruar. Në vitin 2020, uraniumi rus përfaqësonte 16 për qind të uraniumit që blenë termocentralet amerikane. Në Evropë kjo përqindje ishte edhe më e lartë, 20 për qind. Problemi është se furnizuesit alternativë janë të paktë dhe shumë larg.
Nga ana tjetër, këta pak furnizues – me uranium – janë mjaft të mëdhenj, duket se për të ndërhyrë dhe zëvendësuar uraniumin rus. Suedez Vattenfall, për shembull, ndaloi blerjet e karburantit bërthamor rus më 24 shkurt. Kompania energjetike e blen uraniumin e saj nga vende si Kazakistani, Namibia, Kanadaja dhe Australia – të gjithë prodhuesit kryesorë dhe do të duhet vetëm ta përpunojë dhe pasurojë atë diku që mund të jetë, për shembull, Kina.
Në SHBA, disa po bëjnë thirrje për ndërtimin e kapaciteteve lokale të përpunimit dhe pasurimit në mënyrë që të zvogëlohet varësia e vendit nga karburanti rus, por kjo do të ketë një kosto – rreth 1 miliard dollarë.
“Ne duhet të ndërtojmë kapacitete për një alternativë perëndimore për komponentin rus të tregut të uraniumit, duke përfshirë kapacitetin e konvertimit dhe pasurimit,” tha Kathryn Huff, një këshilltare e lartë e Sekretares së Energjisë Jennifer Granholm, në Komitetin e Senatit për Energjinë dhe Burimet Natyrore në mars. siç citohet nga Bloomberg. “Nuk ka asnjë dyshim në mendjen time se ne do të vazhdojmë të fokusohemi në uraniumin si një lëndë djegëse tepër e rëndësishme.”
Dhe pastaj është çështja e kohës, sepse ndërtimi i kapaciteteve të përpunimit dhe pasurimit nuk është diçka që mund ta bëni brenda një jave, më tepër si ndërtimi i terminaleve të importit të gazit natyror të lëngshëm. Këto gjëra kërkojnë vite.
“Më shumë investime në objektet e minierave, konvertimit dhe pasurimit mund të jenë të nevojshme për të hequr plotësisht zinxhirët e karburantit bërthamor perëndimor nga përfshirja ruse,” shkruan Paul Dabbar dhe Matt Bowen, autorët e raportit të Universitetit të Kolumbisë. “Megjithatë, shtimi i kapaciteteve të reja të mjaftueshme të konvertimit dhe kapacitetit pasurues do të duhen vite për t’u realizuar.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Amerika po e ndëshkon Gjermaninë e pabindur!
