Rrjedha e gjakut ka disa lloje qelizash që nëpër të. Çdo lloj qelize ka një punë të rëndësishme. Qelizat e kuqe të gjakut ndihmojnë në shpërndarjen e oksigjenit në të gjithë trupin. Qelizat e bardha të gjakut ndihmojnë sistemin imunitar të luftojë infeksionet. Trombocitet, të cilat janë qeliza të vogla pa ngjyrë, ndihmojnë në mpiksjen e gjakut.
Nëse keni nivele të ulëta të trombociteve në gjak, ajo njihet si trombocitopeni, ose “gjak i hollë”. Një numër normal i trombociteve është midis 150,000 dhe 450,000 trombocite për mikrolitër gjak. Çdo gjë më pak se 150,000 trombocite për mikrolitër konsiderohet trombocitopeni.
Çfarë shkakton nivele të ulëta të trombociteve?
Një sërë gjërash mund të çojnë në nivele të ulëta të trombociteve. Për shembull, palca e eshtrave mund të mos prodhojë mjaftueshëm trombocite. Ose, palca e eshtrave mund të prodhojë shumë trombocite, por ato nuk mbijetojnë në trup.
Kushtet themelore mjekësore mund të ulin gjithashtu nivelet e trombociteve. Disa nga kushtet më të zakonshme përfshijnë:
Mangësi ushqyese
Nëse dieta juaj është e ulët në hekur, folate ose vitaminë B-12, mund të jeni në rrezik për trombocitopeni. Kjo është veçanërisht e vërtetë nëse konsumoni gjithashtu sasi të mëdha alkooli. Konsumimi i tepërt i alkoolit mund të ndikojë në aftësinë e trupit për të absorbuar vitaminën B-12.
Ndryshimi i dietës për të përfshirë më pak alkool dhe më shumë ushqime të pasura me hekur, folate dhe vitaminë B-12 mund të ndihmojë në rivendosjen e niveleve të trombociteve. Mjeku mund të rekomandojë gjithashtu një suplement ditor për të ndihmuar në furnizimin e këtyre lëndëve ushqyese të rëndësishme.
Infeksionet
Megjithëse një infeksion ndonjëherë mund të shtypë prodhimin e trombociteve të trupit, ai gjithashtu mund të shkaktojë të kundërtën. Thënë kështu, më shumë aktivitet i trombociteve mund të çojë gjithashtu në shkatërrim më të shpejtë të trombociteve. Të dyja rastet rezultojnë në më pak trombocite që qarkullojnë në gjak.
Infeksionet e zakonshme që rezultojnë në një numër të ulët të trombociteve përfshijnë:
- HIV
- hepatiti C
- shytat
- rubeola
Shkaqe të tjera
Nivelet e trombociteve mund të bien për disa arsye të tjera, duke përfshirë:
Shtatzënia. Afërsisht 5 për qind e grave zhvillojnë trombocitopeni të përkohshme gjatë shtatzënisë.
Sëmundjet autoimune. Një sëmundje autoimune është një gjendje në të cilën sistemi imunitar i trupit sulmon gabimisht qelizat dhe indet e shëndetshme sikur të ishin objekte të huaja ose infeksione. Lupusi dhe artriti reumatoid janë dy sëmundje të zakonshme autoimune që ndikojnë në nivelet e trombociteve.
Kirurgjia. Kur gjaku kalon nëpër tuba për një transfuzion gjaku ose një makinë zemër-mushkëri gjatë operacionit në zemër, trombocitet mund të humbasin gjatë rrugës.
Kanceri. Disa lloje të kancerit, si leucemia dhe limfoma, mund të shkaktojnë prodhim të ulët të trombociteve. Kimioterapia dhe terapia me rrezatim mund të ndikojnë gjithashtu në numrin e trombociteve.
Disa ilaçe mund të shkaktojnë gjithashtu ulje të niveleve të trombociteve. Kjo perfshin:
diuretikët, të përdorur zakonisht për trajtimin e presionit të lartë të gjakut
heparina, e cila është përshkruar për të ndihmuar në parandalimin e mpiksjes së gjakut
qetësues dhimbjesh pa recetë si aspirina (Bayer) dhe ibuprofeni (Advil)
Si të identifikoni shenjat dhe simptomat?
Nëse keni trombocitopeni të lehtë, mund të mos keni simptoma të dukshme. Gjendja zbulohet shpesh gjatë analizës rutinë të gjakut kur rezultatet laboratorike tregojnë nivele të ulëta të trombociteve.
Shenjat më të dukshme të trombocitopenisë janë ndryshimet në gjakderdhjen e jashtme. Trombocitet ndihmojnë në mpiksjen e gjakut duke u grumbulluar së bashku për të ndaluar një dëmtim nga gjakderdhja e tepërt. Nëse ndonjëherë e keni prerë gishtin dhe keni vënë re se së shpejti ndalon gjakderdhja dhe fillon të shërohet, kjo është koagulimi i shëndetshëm i gjakut.
Nëse i njëjta lloj prerje rrjedh gjak më gjatë seç duhet, mund të jetë trombocitopeni. E njëjta gjë është e vërtetë nëse larja ose pastrimi i dhëmbëve me fill dentar fillon të shkaktojë gjakderdhje. Shenja të tjera të gjakut të hollë përfshijnë gjakderdhje nga hundët dhe rrjedhje menstruale jonormale të rëndë.
Gjaku i hollë gjithashtu mund të shkaktojë shfaqjen e mavijosjeve nën lëkurë. Një goditje e vogël mund të shkaktojë gjakderdhje të enëve të vogla të gjakut nën lëkurë. Kjo mund të rezultojë në purpura, të cilat janë mavijosje të vogla vjollce, të kuqe ose kafe. Këto mavijosje mund të zhvillohen lehtësisht dhe shpesh.
Një tjetër shenjë e trombocitopenisë është petekia. Këto janë njolla të vogla të kuqe ose vjollcë në lëkurë.
Nëse jeni duke përjetuar gjakderdhje të brendshme, mund të vëreni gjak në urinë ose jashtëqitje.
Cilat opsione trajtimi janë në dispozicion?
Trajtimi i trombocitopenisë shpesh nënkupton trajtimin e gjendjes që shkakton gjak të hollë. Për shembull, nëse medikamenti heparin po bën që numri i trombociteve të jetë shumë i ulët, mjeku mund t’ju rekomandojë të kaloni në një ilaç tjetër kundër trombociteve. Nëse përdorimi i alkoolit është një faktor, mund t’ju këshillohet të reduktoni ose shmangni plotësisht konsumimin e alkoolit.
Ka edhe medikamente që mund të ndihmojnë në trajtimin e trombocitopenisë. Kortikosteroidet, si prednizoni, mund të ndihmojnë në ngadalësimin e shkatërrimit të trombociteve. Ilacet si eltrombopag (Promacta) dhe romiplostim (Nplate) në fakt mund të ndihmojnë trupin të prodhojë më shumë trombocite.
Në disa raste, mjeku mund të rekomandojë një transfuzion të trombociteve për të ndihmuar në rivendosjen e niveleve normale.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
12 Këshilla të çuditshme, jo mit, por të vërteta!
33 javëshe shtatzënë, një lindje urgjente dhe probleme me zemrën
