Teksa festojmë katër korrikun, pikëpamjet e Etërve Themelues janë më të polarizuara se kurrë më parë.
Disa duan t’i shembin monumentet e tyre, sepse shumë nga Themeluesit ishin skllevër, dhe ata krijuan një sistem politik që u mohonte të drejtat politike grave dhe pakicave. Në të kundërt, shumica e konservatorëve i shohin ende Themeluesit si gjysmëperëndi dhe përpiqen të shuajnë çdo kritikë ndaj tyre në shkollat publike – duke promovuar një frymë konformiteti krejtësisht të huaj për një brez themelues që u përfshinë mosmarrëveshje të pafundme.
Më shumë se kaq, juristët konservatorë këmbëngulin se mënyra e vetme për të interpretuar Kushtetutën është sipas mënyrës sesi vetë Themeluesit e panë atë. Gjykata e Lartë sapo ka mbështetur kufizimet e abortit dhe ka hequr kufizimet e armëve
A ka një mes të artë midis poshtërimit dhe nderimit të Themeluesve? Po.
Ne duhet t’i pranojmë gabimet e tyre të shumëfishta, duke nderuar gjithashtu vizionin e tyre ende radikal për një botë në të cilën të gjithë kanë një të drejtë “të patjetërsueshme” për “Jetë, Liri dhe Lumturi”. Mbi të gjitha, ne duhet të justifikojmë dëshirën e tyre për të krijuar një “Bashkim më të përsosur”.
Me gjithë gabimet e tyre, Themeluesit krijuan një mekanizëm me anë të të cilit papërsosmëritë origjinale të Kushtetutës mund të rregulloheshin me kalimin e kohës. Dy mekanizma, në fakt.
Së pari, procesi i ndryshimit kushtetues.
/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_image/image/44294172/166168323.0.0.jpg)
Kjo mundësoi një “lindje të re të lirisë” pas Luftës Civile, me amendamente për të hequr skllavërinë dhe për t’u dhënë të drejta civile afrikano-amerikanëve, dhe përsëri pas Luftës së Parë Botërore, me një amendament që u jep grave votën.
Së dyti, Themeluesit krijuan një Gjykatë Supreme që kishte fuqinë përfundimtare për të interpretuar – ose riinterpretuar – nenet e Kushtetutës.
Kjo i lejoi gjykatës së viteve 1930, të ratifikonte krijimin e një shteti të mirëqenies rudimentare, dhe gjykatës së viteve 1950 dhe 1960 të luftonte ndarjen e shkollave dhe të kërkonte të drejtat e privatësisë që tani janë nën sulm.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk do të kishin mbijetuar kaq gjatë nëse nuk do të kishim bërë kaq shumë për të modifikuar Kushtetutën origjinale dhe mënyrën se si ajo u interpretua në ditët e para të republikës
Për shkak të një Gjykate të Lartë të dëshpëruar, 40 milionë gra janë gati të humbasin të drejtën riprodhuese.
Thomas Jefferson argumentoi “se ligjet dhe institucionet duhet të shkojnë paralelisht me përparimin e mendjes njerëzore. Ndërsa kjo bëhet më e zhvilluar, ndërsa bëhen zbulime të reja, zbulohen të vërteta të reja dhe mënyrat dhe opinionet ndryshojnë me ndryshimin e rrethanave, institucionet duhet gjithashtu të avancojnë.”
Ne nuk duhet të shkojmë aq larg sa bëri Jefferson në idenë që “çdo kushtetutë … dhe çdo ligj” duhet të skadojë çdo 19 vjet.
Por institucionet tona duhet të reformohen në mënyrë të konsiderueshme për të “ecur në hap me kohën”.
Nuk ka drejtësi në një sistem politik që u jep republikanëve gjashtë nga nëntë vendet e Gjykatës së Lartë, edhe pse një republikan ka fituar votën popullore për president vetëm një herë në 30 vitet e fundit.
Themeluesit nuk e kishin parashikuar kurrë një çekuilibër të tillë midis pushtetit dhe popullsisë. Ajo hedh poshtë çdo pretendim se ne jemi ende një demokraci.
Duhet të shfuqizojmë kolegjin zgjedhor dhe të bëjmë zgjedhjen e senatorëve në proporcion me popullsinë. Le të mbizotërojë vullneti i popullit. Ne duhet – por nuk do ta bëjmë.
Shtetet e vogla do të bllokojnë çdo amendament kushtetues që do t’u hiqte atyre pushtetin e madh.
Por ka hapa të tjerë që mund të bëjmë, edhe pa ndryshuar Kushtetutën, për ta bërë sistemin tonë politik më demokratik dhe përfaqësues.
Ne duhet, për shembull, të zgjerojmë Dhomën e Përfaqësuesve dhe Gjykatën e Lartë.Ne gjithashtu duhet t’i japim fund filibusterit të Senatit, p, duke krijuar një kërkesë de fakto për supershumicë që i jep një pakice të vogël të popullsisë të drejtën e vetos mbi të gjithë legjislacionin.
Në vend që të debatojmë ashpër dhe pafund nëse Themeluesit ishin të mirë apo të këqij, le të përqendrohemi në përmirësimin e sistemit që ata krijuan në mënyrë që ai t’u shërbejë më mirë amerikanëve në shekullin e 21-të.
Siç thoshte Jefferson, “institucionet duhet të përparojnë” së bashku me shoqërinë.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Amerika po bëhet një demokraci sociale
Biden i dha armikut armën e tij më të fuqishme!
