Çfarë është polifagjia?
Polifagia, e njohur gjithashtu si hiperfagia, është termi mjekësor për urinë e tepruar ose ekstreme. Është ndryshe nga të kesh një oreks të shtuar pas stërvitjes ose aktivitetit tjetër fizik. Ndërsa niveli i urisë do të kthehet në normale pas ngrënies në ato raste, polifagjia nuk do të largohet nëse hani më shumë ushqim. Në vend të kësaj, shkaku themelor i polifagjisë duhet të adresohet.
Shkaqet
Ka disa kushte që mund të shkaktojnë polifagji.
- Hipoglicemia
Hipoglikemia është sheqeri i ulët në gjak. Ndërsa më së shpeshti ndodh te njerëzit me diabet, mund t’i ndodhë kujtdo.
Simptoma të tjera të hipoglikemisë përfshijnë:
- marramendje
- dhimbje koke
- pamundësia për t’u përqendruar
- djersitje
- ndryshimet e personalitetit
- Hipertiroidizmi
Hipertiroidizmi është një gjendje në të cilën tiroidja punon shumë shpejt. Tiroidja është një gjëndër që prodhon hormone që kontrollojnë shumë funksione të trupit. Një nga funksionet e hormoneve tiroide është të kontrollojë metabolizmin, kështu që oreksi mund të rritet nëse keni shumë hormone tiroide. Simptoma të tjera përfshijnë:
- djersitje
- humbje peshe
- nervozizmi
- Renia e flokeve
- vështirësi për të fjetur
- Sindroma premenstruale (PMS)
Ndryshimet në hormonet që lidhen me ciklin mujor të një gruaje mund t’ju bëjnë jashtëzakonisht të uritur para se të keni menstruacionet. Rritjet e estrogjenit dhe progesteronit dhe ulja e serotoninës mund të çojnë në dëshira të mëdha për karbohidrate dhe yndyrna. Simptoma të tjera të PMS përfshijnë:
- nervozizëm dhe ndryshime të humorit
- fryrje
- gazi
- lodhje
- diarreja
- Mungesa e gjumit
Mungesa e gjumit të mjaftueshëm mund ta bëjë më të vështirë për trupin të kontrollojë nivelet e hormoneve që rregullojnë urinë. Përveçse jeni shumë të uritur, ju mund të hani ushqim me më shumë kalori sesa zakonisht.
Cilësia e gjumit gjithashtu ka rëndësi. Apnea e gjumit dhe çrregullimet e tjera të gjumit gjithashtu mund t’ju bëjnë të hani më shumë.
Nëse jeni të privuar nga gjumi, mund të vini re gjithashtu:
- përgjumje gjatë ditës
- ndryshimet e humorit
- probleme me kujtesën
- vështirësi në përqendrim
- Stresi
Kur jeni të stresuar, trupi lëshon një sasi të madhe të një hormoni të quajtur kortizol. Kortizoli mund t’ju bëjë të uritur.
Uria ekstreme kur jeni të stresuar ose në ankth mund të jetë gjithashtu një përgjigje emocionale. Ju mund të përdorni ushqimin për t’u përpjekur të përballoni emocionet negative, me vetëdije ose jo. Stresi mund të ketë edhe simptoma të tjera fizike, të tilla si:
- mungesa e energjisë
- lodhje dhe dhimbje të pashpjegueshme
- pagjumësi
- ftohjet e shpeshta
- stomak i trazuar
- Dieta
Nëse hani shumë ushqime me karbohidrate dhe yndyrna të pashëndetshme, si buka e bardhë ose ushqimi i shpejtë, mund të ndiheni sërish të uritur shumë shpejt pas ngrënies. Kjo ndodh sepse këtyre ushqimeve u mungojnë lëndët ushqyese që ju ngopin, si fibra dhe proteina. Provoni të hani më shumë:
- fruta dhe perime
- drithërat
- fasule
- mish pa dhjamë dhe peshk
Simptoma të tjera të një diete që nuk është mjaftueshëm ushqyese përfshijnë:
- shtim apo humbje peshe
- lodhje
- rënia ose rrallimi i flokëve
- mishrat e dhëmbëve të përflakur ose me gjakderdhje
- vështirësi për t’u përqendruar ose për të kujtuar gjërat
- Diabeti
Polifagia mund të jetë një shenjë e diabetit. Kur hani, trupi e kthen ushqimin në glukozë. Më pas përdor një hormon të quajtur insulinë për të marrë glukozën nga qarkullimi i gjakut në qeliza. Qelizat më pas e përdorin këtë glukozë për energji dhe funksione normale të trupit.
Nëse keni diabet, trupi ose nuk mund të prodhojë insulinë (tipi 1) ose nuk e përdor insulinën siç duhet (tipi 2). Prandaj, glukoza qëndron në gjak më gjatë dhe urinohet në vend që të hyjë në qeliza. Kjo do të thotë që qelizat nuk kanë energjinë që u nevojitet për të funksionuar siç duhet. Kur kjo ndodh, qelizat sinjalizojnë se duhet të vazhdoni të hani në mënyrë që të marrin glukozën që u nevojitet. Mund të ndiheni shumë të uritur.
Simptoma të tjera të diabetit përfshijnë:
- urinim i shpeshtë
- etje e tepruar
- humbje peshe e pashpjegueshme
- vizion i paqartë
- shërimi i ngadalshëm i plagëve
Njerëzit me diabet janë gjithashtu në një rrezik më të lartë të zhvillimit të hiperglicemisë, për shkak të ilaçeve për të kontrolluar sheqerin e lartë në gjak. Hiperglicemia gjithashtu mund të çojë në polifagi për njerëzit me diabet.
Mjekimi
Trajtimi do të fokusohet në trajtimin e shkakut themelor të polifagjisë. Shumë gjendje që mund të shkaktojnë polifagji, si diabeti, hipertiroidizmi dhe sindroma premenstruale, mund të trajtohen me ilaçe. Një dietë e shëndetshme dhe një plan ushtrimesh mund të ndihmojnë gjithashtu. Kjo jo vetëm që mund të kontrollojë urinë, por edhe të jetë e dobishme për kushtet themelore.
Nëse polifagjia është për shkak të një shkaku mendor, si ankthi ose depresioni, mjeku mund t’ju referojë te një specialist i shëndetit mendor për t’ju ndihmuar të gjeni trajtimin e duhur. Në këto raste, mund të rekomandohet terapi konjitive e sjelljes, terapi të tjera bisedash, ilacet kundër depresionit ose ilaçe kundër ankthit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Cilat janë ushqimet që ndalojnë oreksin e tepërt?
