Ka kaluar pothuajse një muaj që kur kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi (D-Kaliforni) vizitoi Tajvanin, duke demonstruar solidaritet me atë demokraci vetëqeverisëse – dhe duke zemëruar Kinën komuniste, e cila pretendon se ishulli është i veti.
Ajo që disa e quajnë Kriza e Katërt e Ngushticës së Tajvanit, pas atyre që filluan në 1954, 1958 dhe 1995, vazhdon të ziejë. Pekini filloi një bllokadë detare praktike të Tajvanit. Stërvitjet më të vogla ushtarake vazhduan më pas, ashtu si vizitat në Taipei nga ligjvënësit amerikanë nga të dyja palët
Është e qartë se tensioni midis Kinës dhe fqinjëve të saj demokratikë, duke përfshirë jo vetëm Tajvanin, por edhe Japoninë dhe Korenë e Jugut, po rritet, ashtu si edhe presioni mbi politikën e një Kine që ka ofruar një kornizë strategjike për Shtetet e Bashkuara – dhe ka ruajtur paqen – që nga ajo kohë.
Uashingtoni e njohu zyrtarisht Pekinin në vitin 1979. Realitetet e reja, më të rëndësishmet prej të cilave janë ngritja ekonomike dhe ushtarake e Kinës, së bashku me qëndrimin haptazi agresiv të diktatorit të saj, Xi Jinping, kërkojnë përshtatje.
Biden është zotuar tre herë në mënyrë eksplicite se Shtetet e Bashkuara do të mbrojnë Tajvanin ushtarakisht, megjithëse ndihmësit këmbëngulin se kjo nuk përfaqëson asgjë thelbësisht të re.
Nevoja për më shumë “qartësi strategjike” është premisa e legjislacionit që duhet të merret në konsideratë nga Komisioni i Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë më 14 shtator. E njohur si Akti i Politikës së Tajvanit dhe i bashkë-sponsorizuar nga senatori Robert Menendez (D-N.J.), kryetari i komitetit dhe senatori Lindsey O. Graham (R-S.C.), ligji do të ishte miratimi më i rëndësishëm i tillë që nga viti Akti i Marrëdhënieve me Tajvanin i vitit 1979, sipas të cilit Shtetet e Bashkuara kanë vazhduar de facto marrëdhënie diplomatike dhe shitje armësh me ishullin.
Në terma thelbësorë, dispozita kryesore e projektligjit është 4.5 miliardë dollarë ndihmë ushtarake për Tajvanin dhe leja për të shpenzuar paratë për “armë të favorshme për të frenuar aktet e agresionit nga Ushtria Çlirimtare Popullore”, në krahasim me gjuhën më të paqartë të Aktit të Marrëdhënieve të Tajvanit.
Në mënyrë simbolike, projektligji hap më shumë terren, duke zyrtarizuar statusin e “aleatit të madh jo-NATO” që Tajvani kishte gëzuar më parë joformalisht dhe duke riemërtuar ambasadën e tij de facto në Uashington si “Zyra e Përfaqësimit të Tajvanit”, një formulim më i kundërshtueshëm për Pekinin sesa ajo aktuale “Zyra e Përfaqësimit Ekonomik dhe Kulturor Taipei”.
Shanset e projekt-ligjit për t’u bërë ligj në tërësinë e tij janë të pakta, megjithëse pjesa më pak e diskutueshme dhe, në thelb, më e dobishme – ndihma ushtarake e shtuar – mund të gjejë rrugën e saj në një projekt-ligj të mëvonshëm të politikës së mbrojtjes.
E denjë është gjithashtu nisma e veçantë e administratës Biden, e riafirmuar pas udhëtimit të Pelosi, për të thelluar lidhjet tregtare me Tajvanin. Megjithatë, debati mbi projektligjin ka ngritur pyetje të rëndësishme që duhet të zgjidhen herët a vonë.
Në këtë çështje, simbolika është substancë, veçanërisht për Kinën; çështja, si gjithmonë, është të maksimizohet frenimi për Tajvanin duke minimizuar provokimin e panevojshëm të Kinës.
Autorët e projektligjit kanë të drejtë që historia e fundit – veçanërisht pushtimi rus i Ukrainës – tregon se qetësimi nuk funksionon dhe “provokimi” është justifikimi i gjithanshëm i agresorit për të sulmuar. E vetmja gjë më e keqe se një luftë e shmangshme në Azi, megjithatë, do të ishte një luftë e shmangshme, për të cilën vëzhguesit objektivë mund të bënin pjesërisht përgjegjëse politikën e SHBA-së.
Këto përcaktojnë ekuilibrin për të cilin Senati dhe administrata duhet të përpiqen.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
