Kohët e fundit, planet janë njoftuar nga Spanja, Portugalia dhe Gjermania për të lidhur industrinë e madhe të rigazifikimit dhe ruajtjes së LNG-së iberike me tregjet e tjera evropiane. Ndërsa kryeministri gjerman Scholz argumentoi se tregu iberik i gazit duhet të lidhet drejtpërdrejt me fqinjët e tij evropianë në një përpjekje për të shmangur një mungesë të madhe furnizimi këtë dimër, politikanët francezë duken më pak se të kënaqur me sugjerimin. Duket se Parisi ose nuk e sheh këtë veprim si të nevojshëm ose ka disa kundërshtime të brendshme politike dhe ekonomike ndaj planeve.
Deklaratat e kancelarit gjerman Scholz javën e kaluar për vendosjen e një lidhjeje gazsjellësi midis Spanjës dhe Evropës Qendrore u pritën me entuziazëm si nga Spanja ashtu edhe nga Portugalia. Berlini, duket se është i etur të zvogëlojë rreziqet e një dimri potencialisht shumë të ftohtë dhe një recesioni ekonomik nëse flukset e gazit rus në BE bllokohen plotësisht. Lufta e Putinit ndaj Ukrainës nuk po tregon asnjë shenjë përfundimi dhe sanksionet e BE-së po e dëmtojnë financiarisht Moskën. Në një reagim javën e kaluar, kryeministri portugez Antonio Costa u bëri thirrje udhëheqësve dhe institucioneve evropiane që të mbështesin plotësisht projektin e gazsjellësit. Ministri spanjoll i industrisë Reyes Maroto gjithashtu vuri mbështetjen e plotë të Madridit pas planeve. Të dy vendet, me vëllimet e tyre të mëdha të rigazifikimit dhe depozitimit të LNG-së, mund të ndihmojnë për të kundërshtuar kërcënimin rus ndaj vendeve të tjera anëtare të BE-së. LNG-ja që është tashmë në vend, si dhe vëllimet e reja, mund të dërgohen përmes një tubacioni të ri në Francë dhe më tej. Në të njëjtën kohë, ka edhe diskutime për një tubacion të ri gazi midis Spanjës dhe Italisë, duke shmangur Francën për shkak të kundërshtimeve të saj për planin e parë të gazsjellësit. Duket se çështjet kryesore në lojë këtu janë mjedisore dhe ekonomike. Projekti i gazsjellësit, i cili u tentua fillimisht në vitin 2013, u anulua në janar 2019 për të njëjtat arsye. Nëse ai projekt nuk do të anulohej, tregjet evropiane të gazit do të ishin në gjendje shumë më të mirë sot.
Aktualisht, presioni mbi Francën po rritet, pasi Gjermania dhe shumë vende të tjera të Evropës Veriperëndimore dhe Qendrore po përballen me një krizë të mundshme gazi në muajt e ardhshëm.
Krijimi i rrugës së Pirenejve është shumë më i mundshëm sesa një lidhje nënujore midis Spanjës dhe Italisë. Kostot e parashikuara të projektit të ri janë parashikuar të jenë rreth 600-700 milionë euro, një lidhje nënujore do të ishte dukshëm më e madhe.
Tregu i gazit iberik ka qenë i çuditshëm në dekadat e fundit. Qasja e kritikuar historikisht nga Spanja për të ndërtuar një kapacitet të tepruar të rigazifikimit dhe ruajtjes së LNG-së tani duket se ka qenë e mençur. Gadishulli Iberik jo vetëm që merr LNG nga e gjithë bota, por ai gjithashtu lidhet nëpërmjet tubacioneve me Algjerinë, që do të thotë se ekziston një mori sulmesh. Megjithatë, nuk ka asnjë ndërlidhje kryesore midis infrastrukturës së gazsjellësit iberik dhe pjesës tjetër të Evropës. Spanja ka gjashtë impiante të rigazifikimit të LNG, duke përfshirë më të madhin në Evropë, në Barcelonë. Një të tillë e ka edhe Portugalia. Gadishulli Iberik mban rreth 30% të kapacitetit total të përpunimit të LNG në Evropë.
Tani të gjithë sytë do t’i drejtohen skemës së ringjallur të tubacionit. Megjithatë, nuk ka gjasa që të jetë gati për dimrin e ardhshëm apo edhe në vijim. Përpjekja e parë për të shtyrë këtë tubacion ishte në vitin 2013, për të lidhur Katalonjën (Spanja) me Francën juglindore, por kundërshtimet franceze dhe mungesa e financimit e anuluan atë.
Optimizmi në gazetat dhe politikën spanjolle se ky tubacion mund të ndërtohet brenda 8-9 muajsh është shumë i çuditshëm. Lidhja Francë-Spanjë do të kërkonte vendosjen e një segmenti tjetër të gazsjellësit për të lidhur rrjetin spanjoll me atë francez, afati normal i zbatimit të të cilit është midis 2 dhe 2.5 vjet, nëse gjithçka shkon sipas planit. Ambientalistët dhe OJQ-të e tjera do të duhej të detyroheshin të mos ndërhynin në projekt. Operatori spanjoll i rrjetit Enagas deklaroi qartë se tubacioni mund të përfundojë me një kosto prej 600 milion-700 milion euro në 2-1/2 vjet.
Në muajt e ardhshëm, ka të ngjarë që më shumë nga këto projekte të profilit të lartë të prezantohen, jo vetëm nga Portugalia dhe Spanja, por me shumë mundësi edhe nga Greqia apo Italia. Nevoja për të ndryshuar qasjen e mëparshme të BE-së, BERZH-it dhe të tjerëve kur bëhet fjalë për financimin dhe mbështetjen e projekteve të reja të infrastrukturës së tubacioneve të gazit është tashmë e qartë. Megjithatë, ndërsa politikanët duan të besojnë se një zgjidhje mund të jetë e menjëhershme, realiteti i tregut është shpesh shumë i ndryshëm. Ndërtimi i një projekti gazsjellësi në shkallë të gjerë nuk është vetëm një çështje parash dhe problemesh mjedisore, por edhe çështje teknike dhe afate reale kohore. Evropa, veçanërisht Gjermania, Holanda dhe Evropa Qendrore, do të duhet të përballen me faktin se kriza aktuale nuk ka zgjidhje afatshkurtra. Për dy vitet e ardhshme, të paktën deri në vitin 2024, Evropa do të vuajë nga një mungesë gazi dhe potencialisht edhe një mungesë energjie. Nuk ka zgjidhje afatshkurtra për heqjen e dominimit të gazit rus në tregjet e BE-së. Vëllimet e LNG-së që aktualisht vërshojnë Evropën Veriperëndimore dhe vende të tjera ka të ngjarë të bien në dy muajt e ardhshëm, pasi konkurrenca nga Azia, Lindja e Mesme dhe Amerika Latine do të godasë furnizimin. Optimizmi në qarqet politike evropiane është ende i njëjtë, joreal. Brukseli duhet të krijojë një strategji të vërtetë energjetike, duke mbështetur të gjitha zgjidhjet e disponueshme nëse shpreson të kundërshtojë dominimin energjetik të Rusisë në të ardhmen.
Shpresa e Evropës që LNG-ja e SHBA-së do të vazhdojë të rrjedhë në Evropë në vëllimet e saj aktuale është gjithashtu e gabuar. Shenjat e para të LNG-së së SHBA-së që shkon në Azi janë tashmë të dukshme me afrimin e dimrit. E ardhmja politike e presidentit amerikan Biden është gjithashtu e lidhur me çmimet e gazit natyror për konsumatorët amerikanë, që do të thotë se presioni do të rritet mbi politikanët amerikanë për të mbajtur më shumë gazin e tij natyror në shtëpi.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
