Është një imazh që mund të përcaktojë një brez.
Pamja e Hu Jintao, ish-presidentit të Kinës, që u nxorr me forcë nga rreshti i parë i kongresit të Partisë Komuniste në Pekin ishte një pjesë e teatrit politik – duke dërguar një mesazh të pamëshirshmërisë së plotë dhe kontrollit total nga Xi Jinping. Besnikët e Xi tani dominojnë të gjitha pozitat kryesore në parti.
Kush mund të dyshojë se lideri kinez synon të sundojë përgjithmonë dhe se ai do të shkatërrojë këdo që e pengon – qoftë brenda apo jashtë vendit?
Skena të tilla nga Pekini do të përforcojnë idenë e deklaruar në Strategjinë e re të Sigurisë Kombëtare të administratës Biden se: “PRC [Republika Popullore e Kinës] paraqet sfidën më të rëndësishme gjeopolitike të Amerikës”.
Në një kohë kur Rusia po bën luftë në Evropë, është e habitshme që SHBA-ja megjithatë e identifikon Kinën si kërcënimin më të madh. Amerikanët e shohin Kinën si një superfuqi rivale me ambicie globale – ndërsa Rusia shihet si një fuqi në rënie, por e rrezikshme, gjithnjë e më shumë e varur nga Pekini.
Në përpjekjet e saj për të fituar atë që presidenti Joe Biden e quan një “garë për të ardhmen e botës sonë” me Kinën, SHBA-ja po shikon gjithnjë e më shumë drejt një rrjeti ndërkombëtar aleatesh, i cili mund të quhet lirisht “perëndimi global”.
Ashtu si jugu global, perëndimi global përcaktohet më shumë nga idetë sesa nga gjeografia aktuale.
Anëtarët janë demokraci të pasura liberale me lidhje të forta sigurie me SHBA-në. Krahas aleatëve tradicionalë perëndimorë në Evropë dhe Amerikën e Veriut qëndrojnë kombet Indo-Paqësorit si Japonia dhe Australia. Janë vendet e perëndimit global që po marrin pjesë plotësisht në sanksionet ndaj Rusisë.
Ata janë gjithashtu kombet që Uashingtoni shpreson se do të bashkohen me SHBA-në në një luftë të ftohtë me Kinën.
Sfida më e madhe e sfidës Pekin-Moskë është ushtarake dhe territoriale – me Ukrainën dhe Tajvanin në vijën e frontit.
Por perëndimi global është gjithashtu gjithnjë e më i kërcënuar në aspektin ekonomik – nëse është Rusia që ndërpret furnizimet me energji në Evropë; ose sanksionet tregtare të Kinës kundër vendeve që e zemërojnë atë, si Koreja e Jugut apo Lituania.
Perëndimi global është gjithashtu gjithnjë e më i shqetësuar për rrezikun që Kina do të kontrollojë teknologjitë e së ardhmes – duke ndërtuar atë që një zyrtar i lartë amerikan e quan “një autokraci të tmerrshme mbikëqyrjeje” me një shtrirje mbarëbotërore.
Shenjat se perëndimi global po bashkohet po shtohen. Në samitin më të fundit të NATO-s, Australia, Japonia, Zelanda e Re dhe Koreja e Jugut u ftuan të marrin pjesë për herë të parë. Deklarata pas takimit të qershorit ishte dokumenti i parë strategjik i NATO-s që përmend Kinën si një kërcënim.
Flotat evropiane po shfaqen gjithnjë e më shumë në Indo-Paqësor. Nënshkrimi i Aukus – një pakt sigurie midis Australisë, Mbretërisë së Bashkuar dhe SHBA – ishte një sinjal tjetër.
Kur bëhet fjalë për shtetin ekonomik, njësia kryesore organizative është tani grupi G7 i vendeve kryesore industriale.
Pas krizës globale financiare, shumë sugjeruan se G7 do të zhdukej – i zhvendosur nga G20, i cili përfshin Kinën, Rusinë dhe disa vende nga jugu global.
Por tani rivalitetet gjeopolitike po rriten përsëri, G7 është kthyer.
Jake Sullivan, këshilltari për sigurinë kombëtare të Biden, së fundmi iu referua grupit si “komiteti drejtues i botës së lirë”.
G7 origjinale, e formuar në vitet 1970, përfshinte vetëm një komb aziatik – Japoninë. Formalisht ose joformalisht, anëtarët Indo-Paqësor të perëndimit global do të jenë gjithashtu partnerë kryesorë në një G7 të rinovuar.
Brenda perëndimit global flitet gjithnjë e më shumë për nevojën për të reduktuar cenueshmërinë ndaj preionitn ekonomik nga Kina, duke ndërtuar zinxhirë furnizimi dhe marrëdhënie tregtare kryesisht me kombet miqësore dhe demokratike.
Ekziston gjithashtu një përpjekje për të kundërshtuar praninë globale në rritje të Kinës në fushat e infrastrukturës dhe teknologjisë. Në samitin e tij në qershor, G7 nisi një fond prej 600 miliardë dollarësh për të mobilizuar investimet në infrastrukturën globale. Por rrezikon të jetë një dekadë me vonesë. Iniciativa e Kinës “Belt and Road” mund të ketë marrë deri tani rreth 4 trilion dollarë për projektet globale të infrastrukturës.
Ka edhe probleme.
Vendet e perëndimit global argumentojnë se ata po bashkohen për të mbrojtur vlerat universale, duke mbështetur një rend botëror liberal. Por Kina dhe Rusia në vend të kësaj e paraqesin perëndimin global si një përpjekje për të rindërtuar një hierarki me rrënjët e saj në imperializëm dhe epërsi të bardhë.
Edhe brenda perëndimit global, ekziston rreziku që veprimet e njëanshme amerikane të largojnë disa partnerë.
Kufizimet e fundit të egër të SHBA-së për eksportet e teknologjisë në Kinë do të komplikojnë jashtëzakonisht biznesin për disa prej firmave më të mëdha të teknologjisë në Korenë e Jugut, Japoni dhe Evropë. Olaf Scholz, kancelari i Gjermanisë, sapo ka ritheksuar me vendosmëri besimin e tij te globalizimi.
Nëse do ta mbajë të bashkuar këtë aleancë të re, SHBA-së do t’i duhet të bindë partnerët e saj se frikërat më të errëta për Rusinë dhe Kinën janë të justifikuara.
Skenat e kësaj fundjave nga Pekini sigurisht që ndihmojnë.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Sekreti i jetëgjatësisë së Partisë Komuniste e Kinës
Kina është në pragun e një krize të thellë
Një epokë e vështirë për Kinën dhe botën po vjen…
