Partia Komuniste në pushtet e Kinës pritet t’i japë një mandat të tretë pesëvjeçar Xi Jinping, ndoshta lideri më i fuqishëm kinez që nga Mao Ce Duni në vitet 1970.
Vendimi do të shtonte më tej kontrollin e tij në Kinë. Është e mundur që Xi, 69 vjeç, të qëndrojë në pushtet për pjesën tjetër të jetës së tij.
Lëvizja historike pritet në një Kongres të Partisë Komuniste që po zhvillohet në Pekin – një nga mbledhjet më të rëndësishme në historinë e partisë.
Xi Jinping aktualisht mban tre pozita të larta
- Si Sekretar i Përgjithshëm ai është shefi i Partisë Komuniste të Kinës.
- Si president ai është kreu i shtetit të Kinës.
- Si kryetar i Komisionit Qendror Ushtarak të Kinës ai komandon forcat e armatosura të vendit.
Ai përmendet gjithashtu si Paramount ose udhëheqës suprem.
Xi ka të ngjarë të mbajë dy titujt e parë, Sekretari i Përgjithshëm i partisë dhe kryetari i Komisionit Qendror Ushtarak në kongresin e partisë – i cili zhvillohet çdo pesë vjet – dhe presidencën në Kongresin vjetor Popullor Kombëtar në pranverën e 2023.
Çfarë ndodh në Kongres?
Rreth 2,300 delegatë janë mbledhur në Sallën e Madhe të Popullit të Sheshit Tiananmen për një javë rresht. Rreth 200 prej tyre do të zgjidhen për t’iu bashkuar komitetit qendror të partisë, plus rreth 170 anëtarë zëvendësues. Komiteti Qendror do të zgjedhë 25 persona në Byronë Politike të partisë. Dhe Byroja Politike do të emërojë anëtarët e komisionit të përhershëm të Byrosë Politike.
Këta janë elita e elitës. Aktualisht janë shtatë anëtarë, përfshirë Sekretarin e Përgjithshëm të partisë Xi Jinping. Ata janë të gjithë burra.
Komiteti qendror pritet të mblidhet një ditë pas përfundimit të kongresit kryesor.
Pse është e rëndësishme?
ZXi udhëheq ekonominë e dytë më të madhe në botë dhe një nga forcat e saj më të mëdha ushtarake. Disa analistë thonë se ai ka të ngjarë ta shtyjë Kinën drejt një qëndrimi politik më autoritar në një mandat të tretë pesë-vjeçar.
“Kina nën drejtimin e Xi po shkon në një drejtim totalitar,” thotë profesor Steve Tsang i Shkollës së Studimeve Orientale dhe Afrikane të Universitetit të Londrës (SOAS). “Kina nën udhëheqjn e Mao ishte një sistem totalitar. Ne nuk jemi ende atje, por ne po ecim në atë drejtim.”
Profesor Tsang thotë se Kongresi mund të ketë ndryshime në kushtetutën e partisë. “Mendimi i Xi Jinping” është marka e socializmit kinez të Xi, një filozofi e fortë nacionaliste e cila është shumë skeptike ndaj biznesit privat.
Nën udhëheqjen e tij, autoritetet kineze kanë goditur kompanitë e fuqishme në disa sektorë të ekonomisë. “Nëse kjo ndodh, ata do ta bëjnë atë një diktator,” thotë Prof Tsang.
Henry Huiyao Wang, ish-këshilltar në Këshillin Shtetëror të Kinës, këmbëngul se zotit Xi duhet t’i jepet merita për ndërtimin e vendit të tij në një shoqëri të begatë dhe të modernizuar. “Kina ka mënyrën e saj unike”, thotë ai. Pekini “po përpiqet të ketë një demokraci konsultative, jo një meritokraci amerikane”.
Sfida ekonomike e Kinës
Ekonomia e Kinës ka pasur lulëzim në dekadat e fundit. Por tani ajo përballet me probleme serioze ekonomike nga masat e Covid, rritja e çmimeve dhe një krizë e madhe pronash.
Rritja e frikës për një recesion global të shkaktuar nga lufta në Ukrainë ka dëmtuar gjithashtu besimin. Rritja ekonomike nën udhëheqjen e Xi është më e ulët se në kohën e presidentëve të mëparshëm Jiang Zemin dhe Hu Jintao. Disa analistë thonë se legjitimiteti i qeverisë komuniste mbështetet shumë në aftësinë e saj për të ofruar të ardhura më të larta dhe punë të mira për punëtorët kinezë.
Pra, performanca e keqe ekonomike në pesë vitet e ardhshme mund të sjellë probleme serioze politike për Xi.
Zero Covid
Qasja zero Covid e Kinës ndaj pandemisë është një nga politikat historike të Xi. Ndërsa pjesa më e madhe e botës është kthyer në normalitet, autoritetet e Kinës kanë intensifikuar përpjekjet e tyre për të frenuar shpërthimet, me bllokime të rrepta, testime masive dhe karantina të gjata.
Raportet thonë se më shumë se 70 qytete, përfshirë Shenzen dhe Chengdu, kanë qenë nën izolim të plotë ose të pjesshëm në javët e fundit, me dhjetëra miliona banorë të prekur, një numër të madh biznesesh të ndërprera dhe raportime për pakënaqësi publike.
Të dielën, ditën e hapjes së kongresit, Xi sinjalizoi se nuk do të kishte lehtësim të menjëhershëm të strategjisë zero-Covid. Ai këmbënguli se zero-Covid ishte një “luftë e njerëzve për të ndaluar përhapjen e virusit” dhe se qeveria e Kinës kishte “mbrojtur sigurinë dhe shëndetin e njerëzve në shkallën më të lartë”.
Tajvani dhe Perëndimi
Xi ka favorizuar gjithashtu një qasje të ashpër ndaj marrëdhënieve me Perëndimin, veçanërisht në lidhje me Tajvanin. Një vizitë në Tajvan nga Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA-së në gusht e shtyu Kinën të nisë stërvitjet ushtarake, duke përfshirë gjuajtjen me raketa të drejtpërdrejta, rreth ishullit.
Kina e sheh Tajvanin si një provincë të shkëputur që përfundimisht do të jetë nën kontrollin e Pekinit. Tajvani e sheh veten të veçantë nga kontinenti. Xi ka thënë se “ribashkimi” me Tajvanin “duhet të përmbushet” deri në vitin 2049, në njëqindvjetorin e Republikës Popullore – dhe nuk ka përjashtuar përdorimin e mundshëm të forcës për ta arritur këtë.
Ekspertët e sigurisë thonë se një pushtim kinez i Tajvanit do të shkatërronte fuqinë e SHBA-së në Oqeanin Paqësor perëndimor dhe më gjerë. Tajvani ka një rëndësi të madhe strategjike për Perëndimin, pjesë e të ashtuquajturit “zinxhiri i parë i ishullit”, i cili përfshin një listë të territoreve që kanë qenë aleate me SHBA-në për dekada të tëra.
Në fjalën e tij, Xi tha se çështja e Tajvanit “duhet të zgjidhet vetëm nga populli kinez”. Ai shtoi: “Ne do të punojmë më shpejt për të modernizuar teorinë ushtarake, personelin dhe armët”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Xi Jinping dhe Kina: Fundi nuk duket…
Një botë pa luftë
