Në filozofinë kineze gjejmë konceptin e “ndryshimit së emrave” (zheng ming).
Konfuci mësoi se dështimi për t’i quajtur gjërat me emrat e tyre të duhur është një dështim për të njohur realitetin, gjë që çon në çrregullime shoqërore dhe morale.
Ai kishte të drejtë. Një rast i shkëlqyer: Xi Jinping.
Këtë javë, ndërsa mediat botërore po ndjekin Kongresin e 20-të Kombëtar të Partisë Komuniste Kineze, reporterët i janë referuar pothuajse universalisht Xi-t si “presidenti” i Kinës. Por kjo është gabim. Kongresi ka të ngjarë t’i japë Xi një mandat të tretë të pazakontë pesë-vjeçar si udhëheqës i Partisë Komuniste.
E dimë titullin që mban si kryetar partie: sekretar i përgjithshëm. Dhe ne gjithashtu e dimë se fuqia e tij e pamasë si udhëheqësi kryesor i Kinës rrjedh nga ky pozicion partiak, jo nga pozicioni i tij si kreu i shtetit.
Pra, pse ne vazhdojmë ta quajmë atë “president” në vend të “sekretarit të përgjithshëm”?
Pozicioni që ne quajmë “president” në anglisht në fakt quhet “kryetar i shtetit” (guojia zhuxi) në kushtetutën kineze. Mao Ce Duni mbajti të njëjtin post për pesë vjet në vitet 1950, por hoqi dorë sepse u mërzit nga dokumentet. “Kryetari i shtetit” i radhës ishte Liu Shaoqi, i cili vdiq në paraburgim gjatë Revolucionit Kulturor, një vit pasi iu hoqën të gjithë titujt e tij për pabesi ndaj Maos.
Në një reflektim të reagimit të partisë pas Maos kundër përqendrimit të tepruar të pushtetit, kryesia u mbajt nga një sërë anëtarësh veteranë të respektuar të Byrosë Politike të partisë. Në vitin 1993, kur Kina po përpiqej të kapërcente të ftohtin e shkurtër ndërkombëtar të shkaktuar nga masakra e Sheshit Tiananmen të vitit 1989, Sekretari i Përgjithshëm i atëhershëm i partisë Jiang Zemin rrëmbeu postin dhe që nga ajo kohë ai mbahet njëkohësisht nga sekretari i përgjithshëm i partisë.
Përgjithësisht besohet se liderët e PKK-së e shohin titullin e presidentit të dobishëm kur kanë të bëjnë me vendet e huaja.
Ata mund të takohen si kolegë me krerët e tjerë të shteteve dhe jo me krerët e partive në pushtet të vendeve të tjera – të cilët mund të mos jenë i njëjti person.
Në të vërtetë, titulli ishte aq i vlefshëm për Xi, sa në vitin 2018, ai ndryshoi kushtetutën për të hequr kufirin e dy mandateve radhazi në presidencë. Të gjithë në Kinë e kuptuan menjëherë këtë si një sinjal se Xi synonte të qëndronte sekretar i përgjithshëm i partisë për më shumë se dy mandate. Pozicioni i sekretarit të përgjithshëm nuk kishte një afat të tillë.
Mao, që nuk e ndante pushtetin, ishte i lumtur të hiqte dorë prej tij – ndoshta sepse fuqitë e tij janë kryesisht ceremoniale. Ne kurrë nuk shohim foto të Xi-t ulur në një zyrë presidenciale duke bërë gjëra presidenciale. Nuk është e qartë se ka edhe një zyrë presidenciale në vetvete. E vetmja herë që dëgjojmë nga Xi si president është kur ai nënshkruan urdhra me një fjali duke shpallur ligje të reja që janë miratuar nga Kongresi Popullor Kombëtar, emëron ambasadorë të rinj që janë miratuar tashmë nga NPC, ose merr veprime të ngjashme ministrore. Pothuajse të gjitha kompetencat që i janë dhënë presidentit nga kushtetuta ndahen me NPC-në ose komitetin e përhershëm të saj.
Vetëm madhështia dhe rrethanat e udhëtimit ndërkombëtar si kreu i shtetit i përkasin vetëm Xi.
Zyrat e huaja dhe mediat duket se supozojnë se nuk ka asnjë dëm nga referimi ndaj sekretarit të përgjithshëm të PKK-së pothuajse ekskluzivisht me titullin e tij shtetëror. Por praktika gjeneron shumë konfuzion të panevojshëm për mënyrën se si funksionon sistemi politik i Kinës. Pushteti përfundimtar në Kinë mbahet nga Partia Komuniste, me zyrtarët shtetërorë që veprojnë vetëm si agjentë të saj.
Në mediat e Kinës, Xi pothuajse gjithmonë identifikohet si sekretari i përgjithshëm i partisë. Le të ndjekim shembullin e tyre dhe të heqim dorë nga fjala “president”.
Katherine Wilhelm është drejtoreshë ekzekutive e Institutit të Drejtësisë SHBA-Azi dhe një profesoreshë ndihmëse në Shkollën Juridike të Universitetit të Nju Jorkut.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ku ndryshon politika e jashtme, mes Trump e Biden?
