Kur firmat perëndimore u larguan nga Rusia pas pushtimit të Ukrainës, bankat dhe siguruesit iu bashkuan eksodit. Ata i druheshin ndjekjes penale në gjykatat penale për shkeljet e sanksioneve dhe në gjykatën e opinionit publik për mbushjen e luftës së Vladimir Putinit. Fushata ekonomike e Perëndimit për tronditje dhe frikë e ka izoluar kryesisht Rusinë nga sistemi financiar ndërkombëtar.
Por së fundmi zyrtarët perëndimorë kanë theksuar se duan të shohin që paratë të rrjedhin në pjesë të ekonomisë ruse dhe firmat financiare ta mundësojnë këtë. Më 14 nëntor, Amerika, Britania dhe BE-ja lëshuan një deklaratë duke e bërë të qartë se sanksionet synojnë makinën luftarake të Rusisë, jo industritë e saj ushqimore apo plehëruese. Diplomatët e kanë përsëritur mesazhin në ditët e ardhshme, duke kërkuar të sigurohen që sanksionet të mos funksionojnë shumë mirë.
Qeveritë perëndimore duan të ‘ngordhin’ Rusinë nga fondet e luftës dhe të provojnë qëndrimet e tyre kundër Putinit, por edhe të minimizojnë dëmin kolateral. “Kur po rritni sanksionet, paqartësia është miku juaj më i mirë. Është armiku juaj më i madh kur përpiqeni t’i…kalibroni ato sipas nevojave të ekonomisë globale,” thotë Adam Smith nga Gibson Dunn, një firmë ligjore.
Përtëritja e një marrëveshje drithi midis Rusisë dhe Ukrainës, e cila lejon ushqimin të dalë nga portet e Ukrainës, shpjegon shtytjen e fundit. Për ta bërë Moskën të nënshkruante, zyrtarët u përpoqën të tregonin se nuk po bllokonin eksportet e ushqimit dhe plehrave të Rusisë, të cilat përbëjnë 14% dhe 18% të vëllimeve globale. Amerika nuk dëshiron “të pengojë aftësinë e vendeve në zhvillim” për të blerë këto mallra, thotë një zyrtar i Departamentit të Shtetit.
Problemi është se politikanët dhe aktivistët nuk e kanë marrë mesazhin. Në shtator, anëtarët e Kongresit kritikuan bosët e JPMorgan Chase dhe Citibank, dy banka amerikane, për të bërë biznes me firmat ruse të naftës dhe gazit, pavarësisht udhëzimeve nga Thesari që e lejonte këtë. Siç vëren Juan Zarate, arkitekti i sanksioneve të Amerikës pas sulmeve të 11 shtatorit: “Shqetësimet e korporatave në lidhje me transparencën, llogaridhënien dhe integritetin janë rritur në mënyrë eksponenciale”. Kërkesat e esg vetëm e shtojnë ngarkesën.
Edhe përpara p.sh., financuesit ishin jashtëzakonisht të ndërgjegjshëm për reputacionin. Ata janë gjithashtu të vetëdijshëm se politika mund të ndryshojë. Në vitin 2016, John Kerry, atëherë sekretar i shtetit, kapërceu Evropën për të nxitur bankat të bëjnë biznes në Iran pasi Amerika kishte hequr sanksionet. Bankierët, të trembur nga opozita republikane, kundërshtuan shfaqjen. Kjo ishte e mençur: Donald Trump më vonë rivendosi sanksionet.
Deri më tani, përpjekjet perëndimore për të mbajtur fluksin e parave në bujqësinë ruse dhe në pjesë të sektorit të saj energjetik duket se po funksionojnë mjaft mirë. Zyrtarët kanë dhënë udhëzime që parashtrojnë përjashtime. Ata gjithashtu kanë qenë në kontakt me ekipet e pajtueshmërisë për të cilat industri mbeten lojë e ndershme dhe kanë shkruar “letra ngushëllimi” kur kërkohet. Eksportet ruse të grurit tashmë janë kthyer pothuajse në nivele normale dhe çmimet globale të ushqimeve janë në nivelin më të ulët të nëntë muajve.
Por kostot e plehrave mbeten të larta, që do të thotë se ndoshta do të nevojitet më shumë siguri në të ardhmen. Rebeca Grynspan e krahut tregtar të OKB-së ka paralajmëruar se frika e bankierëve për “rreziqet e reputacionit” po shkaktojnë ende kosto të larta të eksportit. Më 21 nëntor, Holanda lëshoi më në fund 20,000 ton pleh rus që ishte ngecur në Roterdam për shkak të konfuzionit të lidhur me sanksionet. Është një gjë e çuditshme e regjimeve moderne të sanksioneve që zyrtarët duhet të shpenzojnë kohë për të ndihmuar paratë të rrjedhin në ekonominë e armikut të tyre.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Mungesa e drithit/ Në rrezik miliona njerëz!
