Nga Nga Katya Adler
NATO po ndihet mjaft e kënaqur me veten tani.
Sigurisht, kur bisedoni me zyrtarët në monolitin e pashpirt, konkret që është selia e NATO-s këtu në Bruksel, askush nuk shpreh kënaqësi për situatën aktuale në Evropë pas pushtimit rus të Ukrainës. Por ata janë të shpejtë për t’ju thënë se sa të befasuar, të mahnitur apo të inkurajuar janë dhe se aleanca është kaq “shumë” e bashkuar.
Dhe se bashkëpunimi transatlantik dhe bashkëpunimi BE-NATO për sanksionet kundër Rusisë, për shembull, kanë qenë kaq të qetë. Kjo është larg nga gjithmonë rasti.
“Nëse do të më pyesnit në shkurt, apo edhe gjashtë muaj më parë, nuk ka mundësi të parashikoja unitetin që kemi në radhët tona tani”, më tha një zyrtar amerikan në Bruksel.
Pra, cila është ajo gjë që i mban të bashkuar aleatët perëndimorë?
Vetëm mendoni për titujt e panumërt që kemi lexuar të gjithë duke parashikuar ndarjen e mbështetjes perëndimore. “Lodhja e Ukrainës” u paralajmërua këtë verë, pesë muaj pas luftës. Më pas, kriza e kostos së jetesës dhe çmimet e dhimbshme të larta të energjisë, të lidhura me pushtimin e Rusisë, u vlerësuan për të reduktuar mbështetjen e liderëve perëndimorë për Kievin.
Me Rusinë që ka stokun më të madh të kokave bërthamore në botë, supozohej se disa vende do të preferonin të largoheshin nga Ukraina nga frika e veprimeve drastike nga Moska. Por nuk ishte kështu.
“Vendosja e fortë për të qëndruar me Ukrainën që ne shohim tani është ndihmuar nga mizoritë e Rusisë – duke synuar civilët dhe infrastrukturën civile,” më tha një zyrtar kryesor i NATO-s në kushte anonimiteti. Ashtu si shumë nga zyrtarët me të cilët fola, ata do të preferonin të flisnin më lirshëm.
“Një dietë e përditshme e krimeve të luftës, ato imazhe që shfaqen në ekranet tona ditë pas dite. Kjo e bën të vështirë largimin.”
Rusia ka mohuar në mënyrë të përsëritur kryerjen e krimeve të luftës. Zyrtarët perëndimorë thonë se taktikat e Kremlinit kanë dështuar keq.
“[Moska] është përpjekur të shantazhojë ose manipulojë kombet që mbështesin Ukrainën me një mesazh ‘mund t’ju bëjmë të vuani edhe ju’”, më tha një zyrtar nga një vend i madh i NATO-s.
“Por kjo ka dështuar në mënyrë mbretërore. Ashtu si Rusia ka dështuar të dobësojë vendosmërinë e Ukrainës me krimet e përditshme të luftës që po i imponon vendit.”
Fajësimi i Vladimir Putin për zgjerimin e NATO-s drejt lindjes për konfliktin aktual është kthyer gjithashtu në autogol.
Suedia dhe fqinji i Rusisë, Finlanda, kanë zgjedhur t’i bashkohen aleancës, pas dekadash duke preferuar mos-angazhimin, si rezultat i drejtpërdrejtë i veprimeve të Kremlinit.
Shumë zyrtarë i lidhën gjithashtu përparimet e papritura të forcave të armatosura të Ukrainës kundër Rusisë me mbështetjen e fortë perëndimore. Ose, thënë në mënyrë më cinike, duke e bërë politikisht shumë më të vështirë për aleatët që ta zvogëlojnë atë mbështetje.
Vendet e NATO-s po përballen me dy forma të mbështetjes për Ukrainën: atë praktike dhe atë politike. Praktika përqendrohet në atë se si të strukturohen industritë për të qenë në gjendje të vazhdojnë prodhimin dhe ofrimin e mbështetjes ushtarake për Ukrainën.
Zyrtarët e NATO-s thonë se ndihma për Ukrainën është më e qëllimshme dhe afatgjatë tani sesa në javët e para të panikut pas pushtimit të Rusisë. Por aleanca tërheq një vijë të qëllimshme midis mbështetjes ushtarake që ofron për anëtarët e saj dhe Ukrainës, ku ndihma vendoset dhe sigurohet nga qeveritë kombëtare të anëtarëve të NATO-s, jo nga aleanca në tërësi.
Ky dallim “i hollë”, siç më tha një diplomat me bazë në Bruksel, nuk njihet nga Kremlini. Por është e rëndësishme për NATO-n, pasi ajo përpiqet dëshpërimisht të shmangë hyrjen në një konflikt të drejtpërdrejtë, dhe për këtë arsye në përshkallëzim, me fuqinë bërthamore Rusinë.
Pra, NATO ka rritur ndjeshëm aftësitë e mbrojtjes për “krahun e saj lindor” të vendeve anëtare gjeografikisht afër Rusisë, por aleanca thotë se nuk ka asnjë mision të organizuar brenda Ukrainës. Nuk është trajnimi i ushtarëve ukrainas apo sigurimi i Kievit me mbështetje ushtarake si organizatë.
Aspekti politik i mbështetjes së qëndrueshme për Ukrainën është diçka që vendet anëtare të NATO-s duhet ta menaxhojnë me parlamentin dhe popullsinë e tyre në shtëpi.
Analistët thonë se kostoja e ndihmës së Ukrainës nuk është asgjë në krahasim me atë që shpenzuan SHBA-ja ose vendet evropiane si Franca apo Britania e Madhe në Irak dhe Afganistan, por ia vlen të shikohen sondazhet e fundit të opinionit në Gjermani, Francë dhe Itali.
Ata sugjerojnë zvogëlimin e mbështetjes publike (vetëm 28% në Francë dhe Gjermani dhe 26% në Itali, sipas një studimi të grupit të inteligjencës Morning Consult) për sanksionet e vazhdueshme kundër Rusisë që kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në koston e jetesës.
Megjithatë, udhëheqësit e këtyre vendeve duken të palëkundur për momentin në mbështetjen e tyre për Ukrainën. Ndoshta më i palëkundur tani në fakt sesa më parë në konflikt.
Çfarë kontrasti me Luftën e Dytë të Gjirit. Pastaj Berlini dhe Parisi nuk hezituan të tërhiqeshin, të nxitur nga ndjenja e fortë kundër luftës në vend.
Pra, çfarë po ndodh tani?
E thjeshtë: Sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës është 11 shtatori i Evropës, thotë Camille Grand, deri vonë asistent sekretar i përgjithshëm për investimet në mbrojtje në NATO dhe tani në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.
“[Pushtimi i Rusisë] ka qenë një alarm masiv për mbrojtjen dhe sigurinë”, më tha ai. “Një moment kyç, që ndryshon lojën, duke sjellë konfliktin drejtpërdrejt në kufijtë tanë.”
Cilido qoftë rezultati në vetë Ukrainën, ai parashikon se situata në Evropë do të mbetet komplekse, gjeopolitikisht dhe në aspektin e sigurisë, për vitet në vijim.
Një zyrtar amerikan në Bruksel shkon një hap më tej: “Ajo që bëri Rusia shkaktoi një ndryshim paradigme për llogaritjet e sigurisë në të gjithë globin.”
Nuk ishte vetëm NATO që e njohu këtë, tha ai. Demokraci të tjera si Japonia, Zelanda e Re, Koreja e Jugut dhe Australia i shohin veprimet e Vladimir Putinit si një kërcënim serioz për rendin demokratik botëror. Ekziston një ndjenjë se nëse ai lejohet të “shpëtohet” në Ukrainë, atëherë askush nuk është i sigurt.
Jo të gjithë ndihen kështu në mbarë botën, sigurisht.
Perëndimi dhe aleatët e tij akuzohen gjithashtu për hipokrizi dhe standarde të dyfishta, në nxitimin e tyre për të mbrojtur Ukrainën ose për të thirrur Rusinë për krime lufte, kur forcat perëndimore u akuzuan për shkelje të të drejtave të njeriut dhe krime lufte në Irak, për shembull.
Dhe mirëpritja e ofruar për refugjatët sirianë që mbërrinin në Evropë në vitin 2015 ishte dukshëm më pak e përhapur dhe më pak e përhapur sesa ajo që iu bë atyre që ikin nga lufta në Ukrainë këtë vit.
Por në shkurt në NATO, tronditja nga pushtimi rus i Ukrainës – dhe shqetësimi për pasojat më të gjera nëse veprimet e Kremlinit nuk kontrolloheshin – e shtynë SHBA-në të tërhiqej nga fokusi i synuar në Kinë dhe Indo-Paqësor.
Me ngurrim, vëmendja e saj u kthye te mbrojtja ushtarake e Evropës – edhe me rrezikun që kjo të dëmtonte Presidentin Joe Biden në zgjedhjet e fundit afatmesme (megjithëse kjo nuk dukej se e goditi atë në fund).
Ishte e diskutueshme që vendosmëria e SHBA-së, përveç veprimeve të Rusisë në Ukrainë, që më pas ndryshoi mendjen në nivelin e lidershipit në Francë, Gjermani dhe Itali – e parë nga shumë njerëz si shumë e butë ndaj Rusisë.
Berlini dhe Roma kishin lidhje të ngushta biznesi dhe energjie me Moskën. Dhe, për kritikët e tij, Presidenti Emmanuel Macron dukej i joshur nga ajo që ai e perceptoi si një mirëkuptim personal me Vladimir Putin.
Shpejt përpara kësaj vjeshte, dhe Gjermania e turpshme për dërgimin e armëve është tani donatori i katërt më i madh i ndihmës ushtarake për Ukrainën, megjithëse SHBA-ja i zvogëlon kontributet evropiane në një shkallë tërheqëse.
BE-ja ka punuar shpejt në nivel të shteteve anëtare dhe si një bllok për të hequr veten nga varësia energjetike nga Rusia, dhe Macron nuk po i përçmon fjalët e tij këto ditë kur bëhet fjalë për Moskën.
“Krimet e luftës që nuk mund të mbeten të pandëshkuara” është mënyra se si ai përshkroi sulmet e vazhdueshme ndaj civilëve ukrainas dhe infrastrukturës civile këtë javë. Këto sulme kanë lënë 75% të kryeqytetit Kiev pa energji dhe ujë.
“Ne patëm disa grabitqarë në ujërat (Nato) në fillim,” më tha një zyrtar amerikan në Bruksel. “Por jo më”.
Sa për ato të kritikuara shpesh, që ende ndodhin, telefonatat një-për-një mes kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe në veçanti presidentit Macron, dhe Vladimir Putin?
“[SHBA] gjithashtu ka linja të hapura komunikimi me Moskën. Jo për të diskutuar të ardhmen e Ukrainës – kjo varet nga ukrainasit për të vendosur – por për të folur për çështje të tjera, si çështja bërthamore.”
Po në terma afatgjatë, pyesja veten. Ndonjëherë duket se Parisi dhe Berlini mendojnë se kur kriza në Ukrainë të ketë përfunduar, mund të jetë e mundur të ktheheni në “biznesin si zakonisht” me Rusinë.
Zyrtari amerikan tha se dyshonte për këtë. Por ju mund të pyesni në mënyrë legjitime nëse është ndonjëherë e mundur të flitet për të ardhmen e sigurisë evropiane dhe të përjashtohet plotësisht Rusia.
Ndërsa tani po i drejtohemi asaj që Evropa ka frikë se mund të jetë një dimër i ftohtë dhe i vështirë, ndryshe nga fillimi i konfliktit, nuk ka erë të ndonjë lojtari të madh të NATO-s që mendon për një zgjidhje të negociuar midis Rusisë dhe Ukrainës.
Konsensusi i përbashkët është se Perëndimi pranon se e detyroi Ukrainën në bisedime të pafavorshme paqeje me Rusinë në 2014, vetëm që Moska të kthehet për më shumë në 2022.
Përfaqësuesit e vendeve të NATO-s që ndihmojnë ushtrinë e Ukrainës thonë se tani e shohin rolin e tyre si mbështetjen e Kievit për të performuar fuqishëm ushtarakisht, në mënyrë që të jenë në pozicionin më të favorshëm të mundshëm kur të vijë koha përfundimisht për të negociuar me Rusinë.
Kjo është diçka që presidenti Volodymyr Zelensky thotë se nuk po e mendon nga larg tani.
Duke lënë mënjanë bisedën për unitetin e qëllimit të NATO-s, do të ishte naive të besohej se nuk ekzistojnë më dallime midis aleatëve të Ukrainës.
Mbretëria e Bashkuar shpesh përshkruhet se ka një qëndrim më “skifter” ndaj Moskës, së bashku me anëtarët e NATO-s që janë gjeografikisht më afër Rusisë ose kanë një histori të dhimbshme të kohëve të fundit me të – si shtetet baltike dhe Polonia.
Gjermania flitet këto ditë si një “partner i heshtur” që paguan dhe e mbyll gojën. SHBA-të përshkruhen si përpjekje për të mbajtur ekuilibrin, brenda aleancës dhe jashtë, për të shmangur kontaktin ballë për ballë ushtarak me Moskën.
Këto dallime kombëtare përshkruhen tani për tani vetëm si “nuanca”.
Nuk ka rezultate të lehta për këtë konflikt, thotë eksperti i mbrojtjes Camille Grand. Vetëm një e preferuar, që është disfata e Rusisë.
Por si mund të reagojë atëherë Moska? Sfida për të gjitha vendet e përfshira do të jetë me siguri që ta bëjnë këtë skenar përfundimtar të menaxhueshëm. Sido që të duket.
Burimi: BBC
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
