Newport në Uellsin jugor e gjen veten në një front të gabuar gjeopolitik. Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar përmendi shqetësimet e sigurisë kombëtare për të bllokuar në mënyrë retrospektive shitjen e një prej fabrikave më të mëdha gjysmëpërçuese të Britanisë, Newport Wafer Fab, një kompanie holandeze në pronësi të Wingtech të Kinës.
Mbretëria e Bashkuar nuk është e vetme: Gjermania ka bllokuar dy marrëveshje të ngjashme, me zëvendëskancelarin e saj, Robert Habeck, duke akuzuar Kinën për ndjekjen e një “strategjie të qëllimshme” të “përpjekjes për të fituar njohuri” në këtë sektor.
Vendimet rrezikojnë të perceptohen si përplasje ndaj Kinës.
Perëndimi duhet të përpiqet të balancojë shqetësimet legjitime për asetet strategjike që bien në duart e kundërshtarëve të mundshëm me veprime që mund të ushqejnë idenë se po përpiqet të frenojë Kinën – ose që po ndjek strategjinë industriale nga ‘dera e pasme’.
Pandemia dhe lufta e Rusisë në Ukrainë nënvizuan nevojën për të siguruar zinxhirët e furnizimit, si dhe marrëzinë e mbështetjes së tepërt në një regjim armiqësor.
Vendimet e Mbretërisë së Bashkuar dhe Gjermanisë pasojnë kontrollet gjithëpërfshirëse të SHBA-së mbi çipat e teknologjisë së lartë.
Kongresmenët amerikanë ngritën shqetësime për shitjen e Newport Wafer, duke i shtyrë kritikët të pretendojnë presion nga Uashingtoni – edhe pse kjo do të thotë të injorohet numri i ‘skifterëve’ kinezë në qeverinë e Mbretërisë së Bashkuar.
Por roli i kompanive kineze në këto marrëveshje, dhe fakti që ato përfshijnë gjysmëpërçues, e bën të vështirë situatën.
Kjo është veçanërisht e vërtetë në kontekstin e një Kine më të sigurt dhe shqetësimeve se ajo mund të pushtojë Tajvanin, i cili dominon prodhimin e avancuar të gjysmëpërçuesve.
Sipas një ligji të vitit 2017, kompanive kineze u kërkohet të bashkëpunojnë me aparatin e inteligjencës së Pekinit. Kjo do të thotë se një blerje e diskutuar kineze në sektorët strategjikë të një vendi tjetër bëhet një propozim më i ngarkuar. Kjo nuk kufizohet vetëm në gjysmëpërçuesit: shqetësimi është shprehur për aksionet e Cosco-s në portet e Pireut dhe Hamburgut. Pekini teorikisht mund të kërkojë që gjigandi i transportit detar të ofrojë mbështetje për marinën kineze kudo që operon Cosco.
Gjysmëpërçuesit gjithashtu turbullojnë përkufizimin e një kërcënimi sigurie.
Ata fuqizojnë gjithçka, nga telefonat inteligjentë te makinat, por kanë edhe aplikacione ushtarake.
Kjo është arsyeja pse kontrollet e eksportit të Joe Biden – edhe pse në dukje për të ndaluar rënien e teknologjisë ushtarake në duart e Pekinit – janë kaq të gjera. Sigurimi qoftë edhe i një roli të vogël në këtë zinxhir furnizimi global mund të jetë në vetvete një shqetësim i sigurisë kombëtare.
Vendimi i Mbretërisë së Bashkuar megjithatë ka habitur shumë.
Teknologjia e Newport Wafer nuk është e fundit – megjithëse fabrika ndodhet brenda një grupi të specializuar në komponimet që mund të kenë përdorime të avancuara. Arsyetimi i qeverisë, përtej një dokumenti një faqe, nuk është i qartë. Nuk ndihmon fakti që nuk ka një përkufizim të sigurisë kombëtare në legjislacionin sipas të cilit marrëveshja u bllokua.
Kompania mund të ngrejë një sfidë ligjore, por shumica e diskutimeve të qeverisë do të klasifikoheshin, duke e bërë të vështirë për gjyqtarët të marrin në konsideratë parimet themelore.
Një turbullirë e tillë redukton parashikueshmërinë për investimet e huaja në të cilat mbështetet Britania.
Nëse një vend vendos të mbysë rrjedhat e investimeve për një sektor me kapital intensiv si gjysmëpërçuesit, është jetike që më pas të ushqejë atë industri. SHBA dhe BE kanë njoftuar paketa mbështetëse me vlerë 52 miliardë dollarë dhe 43 miliardë euro respektivisht për të rritur industritë vendase të gjysmëpërçuesve.
Investimi në Mbretërinë e Bashkuar, ndërkohë, është i papërfillshëm. Një strategji gjithëpërfshirëse është shumë e vonuar.
Përpjekja për të bërë dallimin midis interesit kombëtar dhe sigurisë kombëtare është e vështirë kur bëhet fjalë për gjysmëpërçuesit.
Por pak transparencë shkon shumë, ashtu siç do të kujtonte se proteksionizmi i panevojshëm do të rrisë kostot dhe do të përkeqësojë tensionet ndërkufitare.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Drejt Peqinit, me Berlinin nëpër mend!
BE ka arsye të frikësohet nga Britania e Rusia
E gjithë bota mendon për virusin, ata mendojnë për karriget!
