Ukraina i ka mbijetuar sulmit të armikut të saj brutal.
Ajo ka poshtëruar ushtrinë ruse dhe ka rifituar shumë territore të humbura. Këto janë arritje të mëdha. Por lufta nuk ka mbaruar.
Më 10 tetor Rusia nisi një fazë të re, me shkatërrimin e infrastrukturës civile. Qëllimi i tij tani është të ‘groposë’ vullnetin e popullit ukrainas. Edhe kjo duhet të dështojë.
Parimet e jetës evropiane të pasluftës janë në rrezik: kufijtë nuk mund të ndryshohen me forcë dhe qytetarët nuk mund të pengohen të zgjedhin ata që i sundojnë ata.
Por, nëse Ukraina do të fitonte, do të ishte një mburojë e fuqishme kundër Rusisë. Kjo luftë, pra, është ekzistenciale – jo vetëm për Ukrainën, por edhe për Evropën.
Perëndimi duhet të sigurojë që Ukraina të mbijetojë dhe më pas të lulëzojë si një komb i begatë dhe demokratik. Kjo nuk është vetëm një domosdoshmëri morale, por edhe në interes të saj. Prej kohësh ekziston shqetësimi për korrupsionin në vend. Por mënyra se si Ukraina është mobilizuar për të luftuar këtë luftë tregon se ky nuk është vendi që ne shohim tani. Një shtet oligark i korruptuar nuk organizohet dhe lufton si ky.
Megjithatë, Ukraina nuk mund të fitojë e vetme.
Ajo ka nevojë për pajisje ushtarake, ndihmë për riparimin e infrastrukturës jetike dhe, jo më pak e rëndësishme, mbështetje buxhetore. Ajo gjithashtu ka nevojë për presion të vazhdueshëm nga sanksionet ndaj ekonomisë dhe fuqisë ushtarake të Rusisë. Ajo do të ketë nevojë për ndihmë , gjithashtu, me rindërtimin, pasi kërkon një jetë brenda familjes evropiane, një jetë që e kanë fituar betejat e njerëzve të saj dhe një jetë që do t’i sjellë përfitime të mëdha vetë Evropës.
Dëmi ka qenë i jashtëzakonshëm. Ekonomia e Ukrainës është tkurrur me rreth një të tretën këtë vit, me një ndikim të pashmangshëm të madh në të ardhurat nga taksat.
Në një raport të botuar në tetor, FMN vëren se rreth një e pesta e popullsisë ka emigruar, me një numër të ngjashëm të zhvendosur brenda vendit. Vendi sot përballet me shpenzime të mëdha për luftimin e luftës dhe riparimin e dëmeve. E gjithë kjo ka shkatërruar financat publike. Për sa kohë që lufta do të vazhdojë, do të shtohen edhe kostot.
Në fund të fundit, do të ketë një faturë të lartë për rindërtim.
FMN vlerëson se nëse gjithçka shkon mirë, vendit do t’i duhen 40 miliardë dollarë mbështetje të jashtme fiskale vitin e ardhshëm, plus 8 miliardë dollarë për riparimin e infrastrukturës.
Nëse gjithçka shkon keq, do të nevojiten afërsisht 9 miliardë dollarë shtesë.
BE-ja pritet të angazhojë 18 miliardë euro në mbështetje fiskale për vitin e ardhshëm. Administrata amerikane i ka kërkuar Kongresit 14.5 miliardë dollarë deri në shtator 2023, me më shumë që priten për bilancin e 2023. Vendet anëtare të BE-së, dhe të tjera (Japonia dhe Britania e Madhe, për shembull), dhe institucionet financiare ndërkombëtare duhet të japin më shumë.
Megjithatë, mbështetja e jashtme buxhetore do të jetë e mjaftueshme vetëm nëse gjithçka shkon mirë.
Është e qartë se gjërat mund të shkojnë shumë më keq nëse rusët do të arrinin t’i shkaktonin ekonomisë shumë më tepër dëme sesa kanë shkaktuar deri tani.
BE-ja kërkon gjithashtu kushtëzimin, për të siguruar stabilitet makroekonomik, qeverisje të mirë, sundim të ligjit dhe reformë në sektorin e energjisë. Është e hapur për të pyetur nëse një kushtëzimi i tillë ka kuptim në një luftë të suksesshme të mbijetesës deri tani. Në çdo rast, pjesërisht për këtë arsye, BE-ja kërkon edhe një program të FMN-së, sa një katalizator për reformat, aq edhe për paratë. Ndërkohë, fondi ndihet i kufizuar nga nenet e tij të marrëveshjes, të cilat kërkojnë një program që garanton qëndrueshmërinë e bilancit të pagesave, si dhe garanton që paratë të kthehen.
Në një luftë të tillë, asnjëri nuk është i sigurt.
Dikush mund të parashikojë tre mënyra për të dalë nga ky ngërç: njëra është që aksionerët perëndimorë të garantojnë FMN-në kundër humbjeve; e dyta është që FMN-ja të japë hua; e fundit është se duhet një nga programet e saj emergjente, që ajo e quan “Monitorimi i Programit me Përfshirje të Bordit”.
Është e drejtë të mendohet edhe për Ukrainën e pasluftës: nevojat e rindërtimit dhe, jo më pak, financimi i saj (pjesërisht ndoshta nga asetet e konfiskuara ruse); dhe ndërtimin e një vendi dhe ekonomie evropiane më moderne.
Por kushti i domosdoshëm për këtë është vazhdimi i pavarësisë dhe fitorja përfundimtare në luftë. Kjo do të kërkojë një sasi të madhe ndihme, me furnizim më të madh (dhe kështu prodhim) armësh, ndihmë të mjaftueshme dhe të besueshme fiskale dhe një fluks i pajisjeve të nevojshme për të riparuar infrastrukturën.
Në fund të fundit, lufta është çështje burimesh dhe motivimi.
Ato që ka Ukraina: është më e vogël se Rusia, por ka demonstruar motivim shumë më të madh; dhe aleatët e saj kanë burimet. Prodhimet e kombinuara bruto të SHBA-së, BE-së, Britanisë së Madhe dhe Kanadasë janë rreth 22 herë më shumë se Rusia. Edhe mbështetja fiskale prej 60 miliardë dollarësh vitin e ardhshëm do të kushtonte vetëm 0.1 për qind të të ardhurave të kombinuara të aleatëve.
Kush mund të argumentojë se kjo është e papërballueshme? A nuk është shumë më e papërballueshme të lëmë Putinin të triumfojë?
Po, është e dhimbshme të vuash goditjen energjetike nga kjo luftë. Por është detyrë e perëndimit që ta përballojë. Është Ukraina dhe ukrainasit që mbajnë peshën kryesore të konfliktit. Ne në perëndim duhet t’u japim atyre burimet që u nevojiten.
Vetëm kur Putini ta dijë se nuk do të lejohet të fitojë, ka të ngjarë që lufta të marrë fund.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
