Duket e qartë se sanksionet – një mjet gjithnjë e më i rëndësishëm i politikës së jashtme perëndimore – duhet të shkaktojnë dhimbje të konsiderueshme, pa kërkuar kosto të paqëndrueshme të larta nga vendi që i imponon ato.
Por sanksionet e Bashkimit Evropian ndaj Rusisë – që synojnë të ndëshkojnë vendin për luftën e tij brutale të agresionit kundër Ukrainës – nuk e plotësojnë këtë kusht.
Në qendër të planit të BE-së për të ndëshkuar Rusinë është një përpjekje për të eliminuar varësinë e saj nga energjia e lirë ruse që ka nxitur prej kohësh rritjen e saj, duke përfshirë rritjen e varësisë së saj te gazi natyror i lëngshëm i importuar nga Shtetet e Bashkuara. Por LNG-ja ka qenë prej kohësh një alternativë e mbiçmuar (dhe me intensitet karboni) ndaj gazit me tubacione: përpara se Rusia të pushtonte Ukrainën, ishte katër deri në pesë herë më i shtrenjtë se gazi natyror. Tani, çmimi i tij është edhe më i LARTë: që nga fillimi i luftës, kostoja e LNG-së është më shumë se dyfishuar.
Por me Kremlinin që zvogëlon flukset e gazit në Evropë, në mënyrë që të sigurohet që ai – jo BE-ja – dikton afatin kohor për ndërprerjen graduale të furnizimeve ruse, vendet evropiane nuk kanë pasur zgjidhje tjetër veçse të mbështeten gjithnjë e më shumë në importet e LNG-së.
Kjo po krijon sfida serioze për bazën prodhuese të Evropës, deri në atë pikë sa disa firma evropiane tani po shqyrtojnë zhvendosjen e prodhimit në SHBA, e cila ofron jo vetëm karburant më të lirë, por edhe subvencione masive dhe kredi tatimore sipas Aktit të ri të Reduktimit të Inflacionit (IRA).
Tashmë, vendimi i Evropës për t’i kthyer shpinën gazit rus ka rritur mundësinë e një recesioni të thellë.
Çmimet e larta të gazit – të cilat janë 14 herë më të larta se dy vjet më parë – kanë nxitur inflacionin dhe kanë destabilizuar tregjet financiare të eurozonës.
Pra, pikërisht kur ekonomitë e Evropës janë në prag të RëNIES, kostoja e jetesës është në rritje – dhe kërcënimi i ndërprerjeve të energjisë elektrike po rritet.
Miratimi i masave të dëshpëruara nga politikëbërësit evropianë, si kufizimet e çmimeve dhe tarifat, mund ta përkeqësojnë situatën.
Për të kursyer gazin, disa qeveri evropiane janë kthyer edhe te qymyri.
Për më tepër, liderët evropianë si presidenti francez Emmanuel Macron i janë lutur presidentit të SHBA Joe Biden që të lehtësojë presionin mbi ekonomitë e tyre duke përshtatur disa dispozita të diskutueshme të IRA-s.
Muaj pas një marrëveshjeje për të forcuar dhe zgjeruar NATO-n, marrëdhëniet transatlantike kanë filluar të prishen.
E vetmja gjë që BE duket se nuk dëshiron të marrë në konsideratë është ndryshimi i qëndrimit lidhur me sanksionet. Vetëm këtë muaj, ajo ka vendosur një embargo ndaj importeve të naftës së papërpunuar ruse dhe u bashkua me partnerët e saj G-7 në vendosjen e e një kufiri të çmimit 60 dollarë për fuçi.
Sanksionet e Evropës kujtojnë Aktin Tarifash Smoot-Hawley të vitit 1930 të Amerikës, i cili rriti ndjeshëm detyrimet e importit për më shumë se 20,000 mallra.
Larg nga mbrojtja e industrisë amerikane, tarifat i shtynë vendet e tjera të hakmerren, duke thelluar Depresionin e Madh dhe duke kontribuar në rritjen e ekstremizmit politik, veçanërisht në Evropë.
Sot, gjithashtu, politika e shumë vendeve evropiane është duke u drejtuar djathtas.
Partia aktuale qeverisëse e Italisë i ka rrënjët në lëvizjen fashiste të Benito Musolinit; po ashtu, demokratët suedezë kanë rrënjë neo-naziste. Në Poloni dhe Hungari, qeveritë e krahut të djathtë shfaqin tendenca autoritare në rritje.
Nëse rritja e çmimeve të energjisë dhe inflacioni i arratisur përkeqësojnë kushtet ekonomike – një skenar i mundshëm në afat të shkurtër – forcat e ekstremit të djathtë mund të fitojnë terrennë të gjithë kontinentin.
Dikush mund të argumentojë se kostot e mëdha të sanksioneve ia vlenin të përballoheshin nëse ato do të pengonin ndjeshëm përpjekjet luftarake të Rusisë. Por ndërkohë që Rusia sigurisht ka vuajtur dhe Ukraina ka arritur disa fitore ushtarake të profilit të lartë, gati një e pesta e territorit ukrainas mbetet nën pushtimin rus.
Nëse BE-ja po duron kaq shumë dhimbje, ndërkohë që agresioni i Rusisë vazhdon me shpejtësi, sanksionet bëhen të barabarta me vetëflagjelimin.
Kjo është arsyeja pse zemërimi moral, sado i justifikuar, nuk duhet të drejtojë kurrë politikën.
Sigurisht, imazhi ndërkombëtar i BE-së ka qëndruar prej kohësh në reputacionin e saj si një forcë për demokracinë, të drejtat e njeriut dhe një rend të bazuar në rregulla, gjë që justifikon një përgjigje të guximshme, nëse është e kushtueshme, ndaj agresionit rus.
Por, nëse do të mbizotëronin mendjet më të ftohta, do të ishte e qartë se një tranzicion i shpejtë larg furnizimeve ruse me energji do të minonte pozitën globale të BE-së duke dëmtuar kredencialet e saj të qëndrueshmërisë – kthimi drejt qymyrit është një rast i tillë – dhe duke shkaktuar një krizë globale energjetike, që po dëmton vendet më të varfra.
Duke qenë se BE-ja përbën 11 për qind të konsumit global të energjisë, kërkimi i saj për të siguruar furnizime zëvendësuese do të prishte të gjithë ekonominë globale.
Në fund të fundit, furnizimet alternative që BE siguroi nuk ishin boshe.
Si rezultat, kur BE-ja refuzoi energjinë ruse, bota papritur u përball me mungesën e energjisë, me vendet në Azi, Amerikën Latine dhe gjetkë që humbën aksesin në disa furnizime nga të cilat ata ishin varur më parë.
Në fakt, rritja e çmimeve evropiane të gazit ka inkurajuar disa transportues që të devijojnë ngarkesat LNG nga Azia në Evropë.
Për një kohë të gjatë, BE-ja besonte se marrëdhëniet ekonomike dhe tregtare mund të menaxhoheshin pa marrë parasysh konsideratat e politikës së jashtme dhe të sigurisë.
Lufta e Ukrainës e bëri këtë qasje të paqëndrueshme. Por kjo duhet të kishte nxitur një debat për atë që duhet të vijë më pas, në vend të një tranzicioni të papritur nga furnizimet ruse me energji. Ky ishte një vendim i madh që lidhej drejtpërdrejt me sigurinë socio-ekonomike të Evropës; duke e bërë atë me nxitim, BE kreu një gabim të madh strategjik.
Veprimet e Rusisë në Ukrainë janë qartësisht të pajustifikuara dhe të pandërgjegjshme.
Por ka pak kuptim që Evropa të përgjigjet duke dëmtuar konkurrencën e saj dhe pozitën globale.
Do të duhen vite që Evropa të rimëkëmbet nga kriza e paprecedentë e energjisë që ajo ndihmoi të krijonte.
Brahma Chellaney, profesoreshë e Studimeve Strategjike në Qendrën për Kërkime Politike me bazë në Nju Delhi dhe bashkëpunëtore në Akademinë Robert Bosch në Berlin, është autore e “Uji, Paqja dhe Lufta: Përballja me krizën globale të ujit”.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Putin duhet të detyrohet të zgjedhë ose rrogat, ose luftën”
‘Burrat me armë’ po ‘mbajnë peng’ bukën!
