“Duhet mjaft kohë midis nënshkrimit të memorandumeve të mirëkuptimit dhe vendimeve përfundimtare të investimit, pasi këto projekte kanë nevojë për më shumë kohë për t’u hartuar, për të marrë lejet dhe partneritetet në vend. Duhet të sigurohen edhe ata që do të marrin pjesë,” Alexander Ritchel, kreu i teknologjisë në Masdar, tha për DW.
Masdar, një kompani e energjisë së rinovueshme në pronësi të qeverisë së Emirateve të Bashkuara Arabe, është një nga investitorët kryesorë të hidrogjenit në rajon. Ajo dëshiron të jetë një nxitës i hershëm dhe është në pritje të rregulloreve në tregjet e importit, përkatësisht në vendet anëtare të BE-së dhe vendet aziatike si Japonia dhe Koreja e Jugut.
“Financimi bëhet më i ndërlikuar nëse nuk përcaktohen rregulla të rëndësishme. Nuk kemi nevojë të presim për të gjitha detajet e të gjitha rregulloreve, por ato më të rëndësishmet duhet të jenë të qarta,” tha Ritchel.
Konkurrencë për dërgesat e hidrogjenit?
Masdar mirëpret vullnetin e qartë politik të vendeve aziatike, duke shtuar se është në pritje të publikimit të skemave lokale stimuluese. “Këto detaje janë duke u finalizuar, me shumë mundësi vitin e ardhshëm. Kurdo që të jenë, ne mund të shkojmë përpara.” Sipas Ritchel, Lindja e Mesme ka burimet për të përmbushur kërkesat aziatike dhe evropiane për hidrogjen në të njëjtën kohë.
Jo të gjithë janë dakord se mungesa e konkurrencës midis importuesve do të çojë në harmoni. Disa ekspertë mendojnë se ekonomia në zhvillim e hidrogjenit do të sjellë marrëdhënie të reja konkurruese midis vendeve.
“Evropa, dhe veçanërisht Gjermania, kanë një perceptim të gabuar për tregun e hidrogjenit. Ata mendojnë se mund të presin sepse, përfundimisht, ata do të vendosin se kush do të prodhojë hidrogjen, duke mos kuptuar se vendet e tjera janë shumë më të shpejta. Vendet eksportuese po vendosin gjithnjë e më shumë se me kë të bashkëpunojnë”, tha për DW, Dawud Ansari, studiues në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë.
Ansari sugjeroi se shmangia e rrezikut evropian mund të jetë një arsye për qasjen e kujdesshme të Gjermanisë, por kjo mund të nënkuptojë rreziqe më të mëdha dhe çmime më të larta të energjisë në të ardhmen.
Kompanitë e fokusuara në hidrogjen shohin një gjendje pozitive. Mekanizmat e fundit amerikanë që synojnë të sjellin të gjithë zinxhirin e furnizimit për teknologjinë e hidrogjenit të gjelbër brenda kufijve të saj, po i shtyjnë institucionet evropiane të zhvillojnë një kornizë po aq tërheqëse për të shmangur rivendosjen e ofruesve të teknologjisë përtej Atlantikut.
“Ka konkurrencë midis politikëbërësve. Ka konkurrencë midis klientëve që projektet e tyre të funksionojnë, sepse shumica e skemave mbështetëse kanë data të skadencës,” tha për DW Manuel Kuehn, kreu i shitjeve për sistemet e energjisë së qëndrueshme në Siemens Energy.
Nga ana tjetër, sipas Kuehn, konkurrenca brenda BE-së mund të jetë më e rrezikshme, prandaj ai ka bërë thirrje për rregullore të unifikuara të BE-së.
Shumë zhvillues hidrogjeni kanë gjithashtu një nxitje për të pritur – dhe jo vetëm për shkak të kuadrit rregullator. “Çmimet e teknologjisë do të ulen, kryesisht për shkak të efekteve të shkallës,” tha ai.
Sipas Siemens Energy, projektet e mëdha rajonale nuk ka gjasa të fillojnë prodhimin e hidrogjenit të gjelbër gjatë dy viteve të ardhshme.
Bashkëpunimi rajonal në Lindjen e Mesme
Ansari vuri në dukje se vendet e Gjirit janë duke avancuar marrëveshjet tregtare dhe planet politike. Një përzierje e bashkëpunimit dhe konkurrencës përcakton strategjitë e tyre. Për shembull, duke qenë se Kuvajti dhe Bahreini nuk kanë shumë liri veprimi në sferën e gjelbër të hidrogjenit, ata po investojnë në përpjekjet e vendeve të tjera.
“Ka edhe aktorë sauditë në projektet e hidrogjenit të Omanit dhe lojtarët e Emirateve të Bashkuara Arabe janë aktivë në ato saudite,” tha Ansari, duke nënvizuar se vendet po përpiqen të specializohen në segmente të ndryshme të ekonomisë së ardhshme të hidrogjenit. “Përveç eksportit të drejtpërdrejtë të hidrogjenit të gjelbër, Omani planifikon të ngjitet në zinxhirin e prodhimit dhe të ngrejë fabrika për çelik dhe çimento të gjelbër. Katari po e mban të thjeshtë. Ai është i përkushtuar të eksportojë LNG dhe të mbështesë klientët për të prodhuar hidrogjen dhe amoniak nga LNG direkt në vendi i destinacionit”.
Sipas Ansarit, vendet e Gjirit po tejkalojnë modelin e imponuar prej vitesh nga konsulencat perëndimore të menaxhimit, “të cilat shikojnë vetëm fitimin e tyre dhe nuk tregojnë as interes dhe as njohuri për rajonin. Rajoni kërkon logjika të ndryshme.”
Konkurrenca teknologjike?
Siç tregojnë tensionet e fundit mbi stimujt e SHBA-së, konkurrenca nuk është vetëm një çështje e dërgesave të hidrogjenit. Është gjithashtu një çështje e teknologjisë së hidrogjenit. Nëse vetëm gjysma e projekteve në tubacion vijnë në internet siç është planifikuar, do të lindin probleme masive me zinxhirin e furnizimit, thonë ekspertët. Ofruesit e teknologjisë do të luajnë një rol kyç në tregjet e sapolindura të hidrogjenit.
“Ne duhet të rrisim një industri të tërë në anën e ofertës, dhe kjo mund të marrë pak kohë,” tha Kuehn. “Furnizuesit, shpesh kompani më të vogla, bëjnë investime kur marrin porosi. Duhet kohë që skemat mbështetëse të kalojnë tek furnitorët.”
Në të njëjtën kohë, zhvillimet më të ngadalta do të ulnin tensionet. Kompanitë do të kenë kohë të standardizojnë komponentë të rinj si elektrolizuesit – një komponent kyç për të prodhuar hidrogjen nga burime të rinovueshme – dhe të rrisin prodhimin e të tjerëve, si kompresorët, transformatorët dhe ndreqësit.
Disa vende, si Kina, mund të lëvizin më shpejt në të gjithë zinxhirin e furnizimit. Ekspertët presin gjithashtu që zinxhiri i furnizimit të përfitojë nga politikat amerikane, si Akti i Reduktimit të Inflacionit. Kjo është arsyeja pse politikat dhe kuadri rregullator i BE-së janë kyç për zhbllokimin e investimeve në Evropë.
“Në dy vitet e ardhshme, lojtarët do të vendosin se çfarë duan të jenë dhe cilin rol duan të luajnë në tranzicionin e energjisë. Unë do të prisja ndërprerje siç ndodhi në industrinë diellore dhe të erës një dekadë më parë,” tha Kuehn.
Në përgjithësi, ekspertët pajtohen se konkurrenca midis teknologjive dhe vendeve do të vazhdojë. Por, duke pasur parasysh kërkesën e lartë për këta komponentë, të gjithë ofruesit e teknologjisë janë të vendosur të përfitojnë.
“Do të ketë hapësirë për çdo lojtar që të arrijë një shkallë të caktuar të efektit të shkallës për të arritur në fund të lojës”, përfundoi Kuehn.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Deutsche Welle
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kriza energjetike, gozhda e fundit në modelin ekonomik
Analiza nga “DW”: A mund të ulen çmimet?
