(emër) Pika kthese në histori, zhvendosje epokale në gjeopolitikën globale
Vetëm disa ditë pas pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt, kancelari gjerman Olaf Scholz tha se momenti ishte një Zeitenwende. Epoka e pasluftës së ftohtë kishte përfunduar.
Gjermania dhe aleatët e saj duhet të qëndrojnë së bashku në mbrojtje të vendosur të lirisë dhe demokracisë. Gjermanisë do t’i duhet të rimendojë politikat e saj të jashtme, energjetike dhe ekonomike, të shpenzojë më shumë për mbrojtjen dhe të mos ketë turp të ofrojë udhëheqje për Evropën.
Asnjë kancelar që nga lindja e Republikës Federale në vitin 1949 nuk kishte mbajtur një fjalim të tillë.
Ashtu si konceptet e tjera gjermane si Ostpolitika (politika ndaj Evropës Lindore komuniste gjatë Luftës së Ftohtë), ose Spitzenkandidat (kandidati kryesor për të qenë president i Komisionit Evropian), Zeitenwende hyri shpejt në përdorimin e anglishtes, pavarësisht se ishte e ndërlikuar për anglishtfolësit vendas për tu shqiptuar ose shpjeguar.
Zeitenwende është një nga ato emra të përbëra që zbukurojnë gjuhën gjermane si topat në pemën e Krishtlindjes – i njohur gjithashtu si Weihnachtsbaum, i cili në vetvete është një emër i përbërë trepjesësh. Shembuj të tjerë përfshijnë Schadenfreude (kënaqësi keqdashëse në fatkeqësinë e të tjerëve) dhe Zahnfleischbluten (gjakderdhja e mishrave të dhëmbëve).
Një emër i përbërë bashkon dy ose më shumë fjalë të veçanta për të bërë një të re, më të gjatë: Weihe do të thotë shenjtërim, Nacht do të thotë natë, Weihnachten do të thotë Krishtlindje dhe Baum do të thotë pemë. Ndonjëherë një emër i përbërë mund të bëhet paksa i patretshëm, si me Nahrungsmittelunverträglichkeit (intolerancë ushqimore).
Zeitenwende kombinon Zeit, fjalën për kohë, epokë ose periudhë, me Wende, një fjalë që do të thotë ndryshim.
Wende ka një jehonë të veçantë për gjermanët, pasi është fjala e përdorur për të përshkruar revolucionin paqësor e demokratik të vitit 1989 në ish-Gjermaninë Lindore komuniste që çoi vitin e ardhshëm drejt ribashkimit të Gjermanisë.
Sa do të ndryshojë Zeitenwende politikat gjermane gjatë viteve të ardhshme? Ndoshta vetëm Scholz, Bundeskanzler (kancelari federal), e di përgjigjen.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
