A ka vdekur globalizimi?
Kjo është një nga pyetjet kryesore në mendjet në Forumin Ekonomik Botëror në Davos, Zvicër.
Shpërthimi në lidhjen dhe tregtinë globale që u mor gjerësisht si i mirëqenë për dekada të tëra është sigurisht nën presion.
Nga pandemia Covid-19 tek rivaliteti SHBA-Kinë, Brexit dhe lufta në Ukrainë, një ndërthurje faktorësh po sfidon supozimin e mbajtur prej kohësh se biznesi dhe investimet duhet të jenë në gjendje të lëvizin lirshëm përtej kufijve.
Aty ku dikur kostoja e të bërit biznes drejtonte vendimet për investime, firmat tani duhet të marrin në konsideratë faktorët gjeopolitikë dhe të sigurisë kombëtare që drejtojnë gjithnjë e më shumë politikëbërjen e qeverive.
Tinglong Dai, një ekspert i globalizimit në Shkollën e Biznesit Johns Hopkins Carey, është i mendimit se globalizimi, megjithëse nuk ka vdekur, të paktën po lufton për të mbijetuar.
“Në vitet e ardhshme, ne mund të shohim shfaqjen e një ‘perde të hekurt të zinxhirit të furnizimit’, ku vendet perëndimore ruajnë nivele të larta të tregtisë së lirë, investimeve dhe lëvizjes së njerëzve mes njëri-tjetrit, por shqyrtojnë lidhjet me Kinën, Rusinë dhe të ngjashme.”, tha Dai për Al Jazeera.
“Kjo do të thotë se tregtia e lirë në mallra dhe shërbime në kategoritë e ndjeshme dhe strategjike do të kufizohet ashpër – p.sh. çipat gjysmëpërçues, bateritë e automobilave dhe produktet e shëndetit publik – madje edhe zinxhirët e zakonshëm të furnizimit do t’i nënshtrohen rregullimeve në rritje dhe presionit publik.”
Pjesëmarrja relativisht e pakënaqur në Forumin Ekonomik Botëror të këtij viti, një nga mbledhjet vjetore më të ndjekura të liderëve kryesorë në politikë dhe biznes, duket se simbolizon erërat që ndryshojnë.
Kancelari gjerman Olaf Scholz është i vetmi lider i G7 i pranishëm. Në vitin 2018, gjashtë nga shtatë liderët e ekonomive të përparuara, përfshirë presidentin e atëhershëm të Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, morën pjesë në mbledhje.
Udhëheqësit kryesorë nga Jugu Global, si presidenti kinez Xi Jinping dhe Narendra Modi i Indisë, të cilët morën pjesë përkatësisht në 2017 dhe 2018, gjithashtu mungojnë dukshëm (të dy iu drejtuan mbledhjes me lidhje video).
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e cila mori pjesë, e përdori mbledhjen për të njoftuar planet për legjislacionin e industrisë së gjelbër për të rivalizuar Aktin e Reduktimit të Inflacionit të SHBA-së, i cili ka zemëruar qeveritë evropiane me subvencionet e saj për automjetet elektrike të prodhuara në Amerikën e Veriut.
Megjithatë, një mesazh kyç që del nga Davos është se globalizimi duhet të vazhdojë dhe gjithashtu, ndoshta, se rënia e tij është ekzagjeruar.
Ndërsa Kina vetë është kthyer nga brenda drejt nacionalizmit dhe proteksionizmit më të madh, Xi, në fjalimin e tij virtual në tubim, e përshkroi globalizimin si “trendin e kohërave” dhe po aq të pandalshëm sa rrjedhja e një lumi në det.
Duke u paraqitur personalisht, zëvendëskryeministri kinez Liu He theksoi se investimet e huaja janë ende “të mirëpritura” dhe “dera për në Kinë do të hapet vetëm më tej”.
Historiani Niall Ferguson shkoi aq larg sa e përshkroi idenë e një tendence të madhe deglobalizimi si një “mirazh”, duke vënë në dukje se aplikacionet kineze si TikTok dhe kultura pop koreano-jugore vazhdojnë të jenë jashtëzakonisht të njohura në të gjithë globin, edhe nëse çipat dhe hardueri janë gjithnjë e më shumë. subjekt i kontrolleve proteksioniste.
Edhe nëse globalizimi mund të ketë arritur kulmin, ai është larg nga kthimi plotësisht prapa.
Ndërsa Apple po kërkon të diversifikojë prodhimin e saj jashtë Kinës, ajo po shikon veçanërisht nga Vietnami dhe India, në vend që ta kthejë pjesën më të madhe të prodhimit të saj në SHBA.
Në këtë rast, mund të jetë më e saktë të thuhet se globalizimi po evoluon, nuk po tërhiqet – një pikëpamje e ndarë nga James Mittelman, një ekspert në globalizimin dhe zhvillimin në Universitetin Amerikan në Uashington, DC.
“Dëshmitë e forta tregojnë se efektet e kombinuara të pandemisë së koronavirusit, Brexit-it, shqetësimeve të zinxhirit të furnizimit dhe Luftës së Ukrainës kanë sjellë pengesa në rrjedhat ndërkufitare dhe joefikasitete, por jo një tërheqje të konsiderueshme nga globalizimi”, tha Mittelman për Al Jazeera.
“Sipas të gjitha indikacioneve, valët e globalizimit do të vazhdojnë të frenohen dhe të përparojnë. Për të ardhmen, çështja hutuese nuk është globalizimi kundrejt deglobalizimit, por çfarë lloj globalizimi? Dhe si të arrihet një rend i globalizuar nga pikëpamja etike dhe i mençur politikisht?”
./Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “AlJazeera“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
