MENU
klinika

Scriptorium

“Ordesa”, libri që prisnim të lexonim prej vitesh

27.01.2023 - 16:59

“Fillova të shkruaj Ordesën, pas humbjes së mamasë time. Ajo ndërroi jetë në maj të vitit 2014. U ndava nga bashkëshortja pothuajse në të njëjtën periudhë. Po përjetoja njëqind ndjesi të ndryshme, ndjesi që as nuk e dija që ekzistonin. Përpos lamtumirave që kisha dhënë: lamtumirë ndaj nënës sime, martesës sime dhe lamtumirë vetes sime¨, kishte tis bukurie në sfond”.Manuel Vilas

Ordesa është libër autobiografik dhe autorit i janë dashur katër vjet për ta shkruar.

Vilas rrëfen historinë e një familjeje mesatare spanjolle gjatë viteve shtatëdhjetë. Ai nuk bie në vulgaritet dhe pse shkruan për aventurat e një tregtari që i duhej të udhëtonte, e një eksperti të pëlhurave, që shkon nga një vend në tjetrin dhe mundohet të gjejë gjithmonë një vend me hije për të parkuar makinën e tij Seat 1430. Është thuajse e pamundur mos ta ndjesh dhimbjen e autorit përpos delirit të madhështisë me të cilin shkruan për të ëmën që ka humbur, për gjyshin që është vetëvrarë, për një xhaxha që nuk arrin dot t’ia dalë në jetë, për sagën e vuajtjeve që përjeton gjatë kohës që ishte pre e konsumit të alkoolit të tepërt derisa del nga ajo humnerë, për martesën dhe rolin e tij si baba, për letërsinë.

Si ka arritur Manuel Vilas të mos jetë vulgar pavarësisht rrëfimit të intimiteteve të jetës së tij? Përgjigja është sintaksa e përdorur tek “Ordesa” e cila padyshim mund të krahasohet me dallgët e detit.

Ti i kundron ndërsa vijnë drejt teje plot retorikë, të lënë gojë hapur, por tërhiqen aq shpejt, e braktisin menjëherë atë sipërfaqen e lëmuar. Pastaj në bregdet të zënë sytë, një yll deti, ca alga të dekompozuara, një gur që ka formën e një gishti, një krëhër jofunksional, një shishe parfumi boshe, një këpucë fëmije, një lëvozhgë portokalli… Përfaqësim i botës, si konkluzion ku i kërkojmë të gjitha përgjigjet ndaj pyetjeve tona ose hartën që do na shpjerë në ndonjë thesar; në det. Pavarësisht moshës që kemi përgjigjet e këtyre pyetjeve i shkruajmë ne ndërsa jetojmë një jetë tjetër për t’i dhënë kuptim kësaj jete.

Ordesa është ajo letra e shumëpritur që na duhet ta lexojmë të gjithë, mjafton të lexosh faqen e parë të librit për të kuptuar që ndihma që do të na japë libri vjen prej thellësisë tonë më të panjohur.

Do të na duket sikur jemi njëkohësisht protagonistë dhe autorë të librit. Do ta ndjejmë aq shumë tonin librin, sepse do ta gjejmë veten në të njëjtat peisazhe morale që përshkruhen në të, në të njëjtat ambicie ekonomike, në të njëjtën çmenduri.

Manueli përshkruan me fjalë të reja atë çfarë kemi qenë dhe atë që pretendonim që do të na shpëtonte. Në këtë prozë ai alternon egërsinë me mëshirën, “Po”-në me “Jo”-në, të tashmen me të shkuarën. Mjafton që të lexojmë faqen e parë për të kuptuar që është një libër që duhet me patjetër ta lexojmë.

Manuel Vilas është autori i disa librave ndër to: “Aire Nuestro”, “Los inmortales”, “El luminoso regalo”, “Alegria”, “Los besos”, “Ordesa”. Është fitues i disa çmimeve si “Premio Planeta”, “Premio Nadal”,  XV Premio Jaime Gil de Biedma, VI Premio Fray Luis de León,  XXXIII Premio Ciudad de Melilla, XVII Premio Internacional de Poesía Generación del 27, Premio Cálamo.

Libri i tij i përkthyer në më shumë gjuhë është “Ordesa”, sjellë në shqip nga Albana Murra.

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


BLOGU I ALBANA MURRËS/ SCRIPTORIUM

“Historia e një romani”