Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan e ka shpallur tërmetin e javës së kaluar katastrofën më vdekjeprurëse që nga fillimi i vendit një shekull më parë.
Me zgjedhjet në horizont dhe zemërimin ndaj qeverisë në rritje, FRANCE 24 foli me analistin politik Taha Ouda Oglo për pasojat e mundshme të fatkeqësisë për politikën turke dhe sundimtarin e gjatë të vendit.
Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) e Erdoganit erdhi në pushtet pas tërmetit të vitit 1999 që vrau më shumë se 17,000 njerëz dhe zhvendosi shumë të tjerë.
Qeveria e re premtoi ndryshim, duke premtuar se Turqia do të ishte gati për tërmetin e ardhshëm. Megjithatë, ky nuk ishte rasti.
Fatkeqësia e javës së kaluar ekspozoi një kolaps të aftësive të reagimit të Ankarasë ndaj një ngjarjeje natyrore të kësaj përmasash. Ajo ndikoi gjithashtu retorikën e Erdoganit pas tërmetit të vitit 1999, pasi premtimet për ta bërë vendin rezistent ndaj tërmeteve nuk u mbajtën. Me dhjetëra mijëra të vdekur dhe miliona të tjerë të plagosur, të pastrehë ose me mungesë të objekteve elementare, shoqëruar me një humbje të mundshme prej 1% të PBB-së së vendit në një kohë krize ekonomike, fatkeqësia duket të jetë fatkeqësia më e keqe me të cilën përballet Turqia në kohën e saj moderne.
Rajoni i goditur nga tërmeti ka favorizuar tradicionalisht partinë e Erdoganit në qendrat e votimit. A ka ndonjë arsye specifike pse?
Ka një arsye pse njerëzit në këtë rajon votojnë për AKP-në. Në krye të një popullsie të madhe turqish etnikë, rajoni është gjithashtu shtëpia e shumë kurdëve që priren të kenë pikëpamje më konservatore se kurdët. Kjo ka ndihmuar në ruajtjen e mbështetjes për partinë edhe pse tensionet janë rritur midis qeverisë dhe komunitetit kurd.
Erdogan dhe zyrtarë të tjerë qeveritarë kanë bërë vizita të shumta në zonë përpara zgjedhjeve. Shumë tubime pro-AKP-së u mbajtën atje përpara tërmetit, pasi rajoni ka qenë historikisht një ‘burim’ i madh votash për partinë në pushtet. Thënë kjo, situata ka ndryshuar në mënyrë dramatike që nga tërmeti, pasi zemërimi dhe dëshpërimi pushtuan rajonin. Për momentin, mbështetja e AKP-së është shqetësimi më i vogël i këtyre njerëzve.
Si mund të ndikojë tërmeti imazhin e Erdoganit dhe atë të partisë së tij, si në zonat e goditura ashtu edhe në vend?
Erdogan dhe qeveria e tij përfituan nga një imazh gjerësisht pozitiv përpara tërmetit, pasi disa përpjekje u drejtuan për të përmirësuar ekonominë. Kjo e bëri Erdoganin mjaft të sigurt për të kërkuar zgjedhje të përgjithshme të parakohshme në maj. AKP shpresonte të përfitonte nga përparimi ekonomik për të siguruar rizgjedhjen e saj. Megjithatë, pas kësaj fatkeqësie të paparashikueshme, të gjitha bastet janë humbur.
Njerëzit në zonat e goditura nga tërmeti tani janë të zemëruar. Ata mendojnë se paratë u përdorën për të rinovuar infrastrukturën e Stambollit dhe për ta bërë atë rezistente ndaj tërmeteve, por se asgjë nuk u nda për rajonet ku goditi realisht katastrofa.
Për më tepër, ka një pranim të fajit nga qeveria, e cila pranoi dështimet në reagimin e saj ndaj katastrofës. Për momentin, autoritetet po arrestojnë shumë kontraktorë përgjegjës për ndërtimin e strukturave, por kjo nuk mjafton.
Në të gjithë Turqinë, njerëzit po pyesin se çfarë ndodhi me paratë që ishin caktuar për të përmirësuar infrastrukturën e vendit. Ata po pyesin pse autoritetet dështuan në zbatimin e kodeve moderne të ndërtimit dhe mbyllën sytë ndaj shkeljeve të kodeve. Fakti që Turqia tani po mbështetet në ndihmën ndërkombëtare, duke përfshirë edhe vendet me të cilat Ankaraja nuk shkon mirë, vetëm sa ka rritur zemërimin e njerëzve dhe ndjenjën e pafuqisë së vendit.
Çfarë ndikimi mund të ketë kjo në zgjedhjet e majit, duke supozuar se ato do të zhvillohen?
Ky nuk është vetëm një tërmet; është edhe një tërmet politik. Opozita patjetër do ta përdorë këtë si armë kundër qeverisë. Nga ana tjetër, autoritetet janë tani në një garë me kohën për të bërë të mirën që munden përpara zgjedhjeve për të siguruar mbijetesën e tyre politike.
Flitet për shtyrje të zgjedhjeve deri në qershor – apo edhe më vonë nëse qeveria nuk mund të dalë nga kjo situatë. Nuk e kemi idenë, është shumë herët për të thënë.
E sigurt është se qeveria është në një pikë shumë të keqe jo vetëm për shkak të tërmetit dhe tragjedisë njerëzore që pasoi, por edhe për shkak të zgjedhjes së saj. Ne do të kemi një pamje më të qartë brenda javëve në vijim, kur do të bëhet e qartë shtrirja e plotë e kësaj katastrofe.
Por për momentin, njerëzit janë të zemëruar dhe të trishtuar dhe askush nuk dëshiron të mendojë për implikimet politike.
Burimi: France 24
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
