Presidenca e David Malpass në Bankën Botërore filloi dhe përfundoi me polemika. Kur Donald Trump zgjodhi ish-ekonomistin e bankës së investimeve dhe zyrtarin e Thesarit në vitin 2019, zoti Malpass u pa si dikush që nuk besonte në multilateralizëm dhe mund të sabotonte bankën. Më 15 shkurt, kur ai njoftoi synimin e tij për të dhënë dorëheqjen në qershor, ai u zhyt në komente në të cilat ai dukej se vinte në dyshim ndryshimin e klimës – një fokus kryesor për huadhënësin. Midis këtyre reve të errëta, megjithatë, z. Malpass ishte një udhëheqës çuditërisht efektiv. Ai ndihmoi në stabilizimin e një institucioni në lëvizje dhe kryesoi një zgjerim të madh në operacionet e tij të huadhënies.
Dorëheqja e zotit Malpass do të vijë gati një vit para përfundimit të mandatit të tij, duke lënë të kuptohet për dallimet midis tij dhe aksionerëve kryesorë të bankës, duke përfshirë, veçanërisht, vendin e tij. Në fillim të këtij muaji, Janet Yellen, sekretarja e thesarit e Amerikës, tha se banka duhej të lëvizte më shpejt për të reformuar operacionet e saj: për shembull, duke ndryshuar mënyrën se si i analizon sfidat globale si ndryshimet klimatike dhe duke shtrirë bilancin e saj në mënyrë që të disbursojë më shumë para. Komentet e zonjës Yellen kishin një axhendë të re ambicioze për bankën – aq më tepër arsyeja për një president të ri, të armatosur me një mandat pesë-vjeçar dhe mbështetje të fortë nga vendet anëtare, sesa një ‘rosë e çalë’ në vitin e tij të fundit. Malpass e quajti largimin e tij të hershëm “një mundësi për një tranzicion të qetë të lidershipit”.
Kritikët festuan largimin e tij. “Ky duhet të jetë hapi i parë drejt reformës së vërtetë që e vendos krizën klimatike në qendër të punës së bankës,” tha Al Gore, ish-zëvendëspresident i Amerikës. Malpass u takua me përbuzje vitin e kaluar kur shmangu pyetjet nëse djegia e lëndëve djegëse fosile shkakton ngrohjen globale, duke thënë se ai nuk ishte “shkencëtar”. Përgjigja e tij kishte ringjallur shqetësimet e mëparshme se të emëruarit të zotit Trump nuk mund t’i besohej.
Por rekordi i tij ishte më i mirë nga sa kishin frikë pesimistët. Paraardhësi i tij, Jim Yong Kim, ishte vendosur të rishpikte bankën, të sillte konsulentë të menaxhimit, të ulte kostot dhe të krijonte një strukturë të centralizuar. Z. Malpass trashëgoi një institucion që ishte i demoralizuar dhe në rrëmujë. Thirrjet tani për reforma të reja, të cilat përfshijnë marrjen e më shumë përgjegjësive, pasqyrojnë faktin se ai ndihmoi ta kthente bankën drejt identitetit të saj para Kim.
Në vitin 2022, angazhimet e Bankës Botërore – një masë e gjerë e financimit që ofron – arritën në 115 miliardë dollarë, gati dyfishi i shumës në vitin 2019 kur z. Malpass mori përsipër detyrën. Ky zgjerim pasqyron rolin e bankës për të ndihmuar vendet e varfra që të kapërcejnë recesionin e shkaktuar nga kovidi dhe krizën energji-plus ushqimore pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia. Në mënyrë të habitshme, banka dyfishoi gjithashtu financimin e saj për klimën, duke arritur gati 32 miliardë dollarë vitin e kaluar. Pavarësisht këtij përparimi të prekshëm, z. Malpass bëri një punë të keqe për t’i shpëtuar përshtypjes se zemra e tij nuk ishte në të. “Unë e shoh atë më shumë si një mundësi të humbur sesa një periudhë gjatë së cilës pati trazira të mëdha ose institucioni nuk arriti ta realizonte,” thotë Masood Ahmed, president i Qendrës për Zhvillim Global, një institut kërkimor në Uashington.
Amerika zgjedh presidentin e Bankës Botërore si pjesë e një mirëkuptimi me qeveritë evropiane, të cilat zgjedhin kreun e FMN-së. Kandidatët e mundshëm besohet të përfshijnë Samantha Power, e cila drejton agjencinë amerikane për zhvillimin ndërkombëtar (usaid) dhe Raj Shah, një ish-drejtues i usaid. Kushdo që pason zotin Malpass, do të bëjë mirë të dëgjojë mësimin se fjalët e zgjedhura pa kujdes mund të minojnë punën e mirë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Po afron një stagflacion si ai i viteve 1970. Ja pasojat”
Pse po investohen miliarda dollarë “për të transformuar” ekonominë amerikane?
