Në një moment jashtëzakonisht delikat, të marrëdhënieve të dy superfuqive, SHBA-së edhe Kinës, ekspertët duket se janë “të etur” të gjejnë formulën për stabilizimin e gjendjes. Gideon Rachman, redaktor i “Financial Times”, sugjeron rivendosjen e “vijës së kuqe” midis Uashingtonit dhe Pekinit, e cila pas krizës së raketave Kubane të vitit 1962 parandaloi disa herë konfrontimin midis Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Sovjetik. Sipas, Rachman një vijë e re e kuqe e drejtpërdrejtë midis SHBA-së dhe Kinës do të shmangte luftën. Nga njëra anë vendosja e saj mund të nënkuptojë krijimin e besimit të ndërsjellë dhe një aftësie për ballafaqim që mungon sot mes dy gjigantëve. Nga ana tjetër do të nënkuptonte se ka realisht një “Luftë të Ftohtë 2.0”.
Lufta e Re e Ftohtë
Siç thotë Rachman, një sërë bisedash me zyrtarë dhe ushtri amerikane tregojnë se shpesh i referohen Luftës së Ftohtë jo si një kërcënim, por si shembull: “Shumë përmendin periudhën e viteve 1970 si një shembull të stabilitetit strategjik në të cilin dy superfuqitë, të dyja të armatosura deri në dhëmbë, mësuan të bashkëjetojnë pa shkuar në luftë”, thotë ai. SHBA dhe BRSS ishin rivalë, por e njihnin njëri-tjetrin si dy aktorë legjitimë. Asnjëherë në shtetet e asaj kohe veprimet sovjetike nuk do t’i ishin atribuar Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik (Pcus) siç bëjnë shumë liderë amerikanë dhe politikanë të Partisë Republikane duke ia atribuar lëvizjet e Pekinit Partisë Komuniste Kineze. Lufta e Yom Kipur dhe tërheqja e SHBA nga Vietnami (1973), pushtimi i Qipros nga Turqia, një anëtare e NATO-s, (1974) dhe sulmi sovjetik në Afganistan (1979) ishin vetëm disa nga skenarët në të cilët Uashingtoni dhe Moska iu afruan “vijës së kuqe”. Bisedime intensive ka patur edhe në kohën e ndërhyrjeve të Moskës në Lindjen e Mesme, për të shmangur përplasjet apo incidentet në zona si Siria.
Kurthi i Tukididit
Uashingtonit dhe Pekinit aktualisht i mungon besimi i ndërsjellë midis liderëve. Në epokën e luftës pa kufij, akuzat reciproke, nga ekonomia te forcimi i ushtrisë ushtarak, për ndërhyrje në sistemet reciproke nuk janë të rralla. Por mundësitë për përballje janë të rralla. Në këtë kontekst, nevojitet komunikim i drejtpërdrejtë midis Joe Biden dhe Xi Jinping dhe stafeve të tyre përkatëse, për të dialoguar në kohë reale lidhur me krizën dhe për të shmangur keqkuptimet. Sot, vëren Rachman, “rreziku i qartë është se Uashingtoni dhe Pekini kanë ngecur në një rreth vicioz veprimi dhe reagimi që i çon ata në prag të konfliktit të drejtpërdrejtë “. Shumë politologë dhe analistë e kanë ngritur këtë shqetësim edhe më herët. Eseja “Kurthi i Tukididit” shkruar nga Graham Allison dhe romani 2034 për një konflikt hipotetik SHBA-Kinë, shkruar nga admirali James Stavridis dhe ish-shefi i misionit të CIA-s, Elliot Ackermann, janë dy paralajmërime për një skenar të këtij lloji.
Receta kundër luftës
Ideja e Rachman është potencialisht shkatërruese. Por jo pa baza. Në këtë kuptim, fjalët e Sekretares së Thesarit të SHBA-së, Janet Yellen, ish-guvernatore e Fed-it, për nevojën për të shmangur një kolaps të rivalitetit SHBA-Kinë, ndikojnë gjithashtu. Por për Martin Wolff, një tjetër shkrimtar i “Financial Times”, statusi aktual i marrëdhënieve kino-amerikane është “i frikshëm”. Wolff ka frikë se lufta ekonomike përgatitet për konfrontim të drejtpërdrejtë: “Përpjekjet e njëanshme nga njëra palë për t’u ndjerë më e sigurtë janë të detyruara ta bëjnë palën tjetër më të pasigurt.” “Për më tepër, refuzimi për të shitur teknologji ose burime strategjike jetike, apo edhe mundësia që kjo të ndodhë në të ardhmen, do ta bëjë palën tjetër të ndihet ekonomikisht e pasigurt”, shton ai. “Financial Times” dhe qendrat financiare perëndimore i frikësohen konfrontimit. Ata duan të paraqesin paralajmërime dhe propozime. U takon vendimmarrësve t’i pranojnë apo jo. Por nevoja për “zbutje” midis Amerikës dhe Kinës dhe përcaktimi i qëndrimeve të qarta për konfliktet e mundshme, duke filluar nga Tajvani, duket jetike. Duket se është “recetë” kundër një lufte potencialisht katastrofike.
