Ndërsa lufta hyn në vitin e saj të dytë pa fund, të çara të njohura kërcënojnë të rishfaqen.
Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia, dikur nën çizmet sovjetike dhe gjithmonë dyshuese ndaj Rusisë që nga rënia e Murit të Berlinit po u bëjnë presion homologëve të tyre perëndimorë që të përshpejtojnë dërgesat e armëve në Ukrainë dhe të mos kenë frikë nga retorika ruse.
Por diplomatët e Evropës Lindore janë lodhur duke dëgjuar se kanë dyshuar për qëllimet ruse gjatë gjithë kohës. Tani, ata duan të sigurojnë që izolimi perëndimor i Moskës të bëhet një tipar i përhershëm i politikës amerikane dhe evropiane, jo një gabim kompjuterik që shfaqet sa herë që tanket ruse kalojnë kufirin ish-sovjetik. “Duhet të kishim dëgjuar Evropën Lindore, apo jo?
Presidenti i SHBA Joe Biden nuk duhet të kishte mbajtur samite me Vladimir Putin. Ne ishim disi në autopilot të politikës së jashtme”, tha një anëtar i Kongresit amerikan, i cili kërkoi anonimitetin në një intervistë për “Foreign Policy”. Linjat e prishjeve shkojnë drejt e në qendër të Evropës me dallime të thella se si mund të përfundojë lufta.
“Nga perspektiva e Evropës Qendrore dhe Lindore, nëse Rusia nuk dëbohet përtej kufijve të Ukrainës nga viti 1991, do të shohim një përshkallëzim”, tha Liana Fix, bashkëpunëtore për Evropën në Këshillin për Punët e Jashtme.
Por në Evropën Perëndimore, edhe pse mbështetja për një fitore të Ukrainës rritet, ekziston frika se disfata e Rusisë mund ta inkurajojë Putinin të sulmojë më dhunshëm.
Në shkurt 2007, Putin pothuajse i shpalli luftë Perëndimit në një fjalim në Konferencën e Sigurisë në Mynih, duke protestuar kundër zgjerimit të NATO-s drejt lindjes dhe hegjemonisë amerikane dhe duke sinjalizuar një shtrëngim të ri të Rusisë. Pavarësisht shpresave fillestare se Putini, i cili erdhi në pushtet në vitin 2000, mund të shërbente si një reformator i shtetit post-sovjetik, skicat e asaj që do të bëhet sfida e sotme kanë filluar të shfaqen.
Ndërsa Kremlini filloi të shfaqte tendenca autoritare në vend dhe tendenca ekspansioniste jashtë vendit, Perëndimi shpresonte ta kthente Putinin në rrugën e tij. Por vendet e Evropës Lindore donin që Evropa dhe NATO të tregonin një vendosmëri më të fortë, nga frika se ata do të ishin të radhës. Dhe ata kishin arsye për t’u shqetësuar.
Më vonë në vitin 2007, Estonia u godit nga një valë shkatërruese e sulmeve kibernetike ruse pasi qeveria e vendit njoftoi planet për të zhvendosur një memorial të luftës sovjetike nga kryeqyteti Talini.
Kaljurand, një ish-ministre e jashtme e Estonisë, e cila në atë kohë ishte ambasadore e vendit të saj në Rusi, tha se nuk lejohej të shkonte në televizionin shtetëror rus për të shpjeguar masën. Rusia nisi një fushatë kundër saj dhe një organizatë rinore pro Putinit rrethoi ambasadën e Estonisë në Moskë.
Një vit më pas, Rusia kaloi nga lufta hibride në luftë të nxehtë duke pushtuar Gjeorgjinë fqinje në gusht 2008 dhe duke ndarë dy rajonet pro-ruse. Megjithatë, Perëndimi ishte i etur të shtypte butonin e rivendosjes – fjalë për fjalë. Duke parë mundësinë e shfaqjes së një reformatori tjetër në Rusi me zgjedhjen e Dmitry Medvedev si president rus në 2008, administrata e ardhshme e Barack Obamës një vit më vonë njoftoi planet për të rivendosur marrëdhëniet.
Në takimin e Këshillit NATO-Rusi në 2010, palët ranë dakord të avancojnë zhvillimin e një partneriteti “të vërtetë strategjik”. Aleatët lindorë ishin të zemëruar. Sot, ata këmbëngulin se refuzimi i Perëndimit për t’i bërë pengesë Putinit në Gjeorgji, i lejoi Kremlinit të vazhdojë të kalojë kufirin deri në shkurt të vitit 2022. Këtë herë, në vitin 2023, liderët perëndimorë përsëritën pikëpamjet që vinin nga Lindja.
“Pothuajse çdo udhëheqës perëndimor tha: “Duhet të të kishim dëgjuar”. Ne nuk jemi të lumtur për këtë, por është realiteti. Tani shtrohet pyetja, a janë vetëm fjalë, apo do të na dëgjoni vërtet, që pas një apo dy vitesh të mos jemi më në punë me Rusinë si përpara 24 shkurtit?”, tha Kaljurand.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Konflikti në Ukrainë ka potencial të zgjerohet në vende të tjera”
