Stresi post-traumatik PTSD është një gjendje e shëndetit mendor që mund të zhvillohet pas një ngjarjeje traumatike. Megjithëse simptomat zakonisht ndahen në kategori të ndryshme, përvoja dhe intensiteti i përgjithshëm ndryshon nga personi në person.
Mendohet se 1 në çdo 11 njerëz do të marrin një diagnozë të PTSD në një moment të jetës së tyre.
PTSD mund ta bëjë të vështirë funksionimin e përditshëm, duke ndikuar në cilësinë e jetës suaj. Megjithatë, me trajtim, simptomat e PTSD mund të bëhen shumë më të menaxhueshme.
Profesionistët e shëndetit mendor përdorin një manual të quajtur Manuali Diagnostik dhe Statistikor i Çrregullimeve Mendore, botimi i 5-të, rishikimi i tekstit (DSM-5-TR) për të diagnostikuar kushtet e shëndetit mendor.
DSM-5-TR grupon simptomat e PTSD në katër kategori:
ripërjetimi i ngjarjes
shmangia
ndryshime negative të vazhdueshme në njohje dhe humor
ndryshime në zgjimin dhe reaktivitetin
1.Kujtime ndërhyrëse ose ripërjetim
Simptomat e PTSD të lidhura me ndërhyrje përfshijnë kujtime që ndërhyjnë në jetën tuaj të përditshme.
Pa u përpjekur të mbani mend ngjarjen traumatike, mund të ndiheni sikur po e ripërjetoni ngjarjen ose se nuk mund të ndaloni së menduari për detaje të caktuara.
Simptomat ndërhyrëse mund të përfshijnë:
makthe të shpeshta për ngjarjen
kujtime të forta, të padëshiruara, shqetësuese të ngjarjes shfaqen kur jeni duke menduar për mendime në dukje të palidhura
Ndjenja sikur po e ripërjeton ngjarjen
Ju mund të zbuloni se disa gjëra – një objekt, një këngë, një erë – mund të shkaktojnë këto simptoma. Ndonjëherë, shkaktari nuk është i dukshëm dhe duket se vjen nga askund.
Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), fëmijët me PTSD mund të rikthejnë ngjarjen traumatike përmes lojës ose në mendime. Simptomat e PTSD tek fëmijët mund të jenë të ngjashme me ato të kushteve të tjera të shëndetit mendor, duke përfshirë çrregullimin sfidues kundërshtar, depresionin dhe ADHD.
2. Shmangia ose mpirje emocionale
Kjo simptomë mund të përfshijë shmangien e çdo gjëje që ju kujton ngjarjen traumatike.
Ju mund të shmangni vendet, situatat, objektet dhe njerëzit që ju kujtojnë ngjarjen. Ju gjithashtu mund të shmangni mendimet dhe ndjenjat që i lidhni me ngjarjen.
Ndërsa shumë njerëz me PTSD e kuptojnë pse po i shmangin ato kujtime, jo të gjithë janë të vetëdijshëm. Në disa raste, lidhja mund të mos jetë e qartë.
3.Hipereksitim ose reaktivitet
Simptomat e lidhura me hipereksitimin përfshijnë:
një ndjenjë e vazhdueshme e të qenit në ankth
agresiviteti dhe nervozizmi
vështirësi në përqendrim ose të menduarit qartë
vështirësi për të fjetur
hipervigjilencë, e cila është një gjendje vigjilence e shtuar që ju bën më të ndjeshëm ndaj mjedisit
befasoheni lehtë dhe keni një përgjigje të tepruar kur jeni të befasuar
sjellje vetëshkatërruese ose të rrezikshme
4.Ndryshime negative në të menduar dhe humor
PTSD mund të ndikojë në disponimin dhe njohjen tuaj (d.m.th., mënyrën se si mendoni).
Ju mund të përjetoni:
vështirësi për të kujtuar të gjithë ngjarjen
ndjenjat e shtrembëruara të fajit dhe vetëfajësimit
ndjenjat e depresionit
ndjenjat e mungesës së shpresës dhe dëshpërimit
ulje të vetëvlerësimit
sulme paniku
ulje e interesit për aktivitetet tuaja të zakonshme
PTSD mund të ekzistojë krahas kushteve të tjera të shëndetit mendor, duke përfshirë:
çrregullimi i përdorimit të substancave
depresioni
çrregullim paniku
çrregullimet e ankthit
Kur duhet të konsultoheni me një mjek?
Shumë njerëz përjetojnë trauma dhe nuk vazhdojnë të zhvillojnë PTSD. Megjithëse terapia mund të jetë e dobishme për disa, përjetimi i traumës nuk do të thotë që ju duhet automatikisht ose do të përfitoni nga terapia.
Terapia mund të jetë e dobishme nëse simptomat ndërhyjnë në funksionimin tuaj të përditshëm ose vazhdojnë për disa javë pas ngjarjes.
Një konsultim me një profesionist të kualifikuar të shëndetit mendor mund t’ju ndihmojë të përcaktoni nëse do të përfitonit nga terapia ose ndonjë ndihmë tjetër për shëndetin mendor.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
