Për OPEC-un, është koha më e mirë dhe më e keqja – në varësi të cilit anëtar ju kërkoni. Pavarësisht një çmimi masiv të naftës që solli lufta e Rusisë në Ukrainë vitin e kaluar, anëtarët e OPEC-ut po korrin të ardhura masivisht të pabarabarta nga një shportë në tkurrje. Në fakt, aleanca është nën stres ekstrem për shkak të rënies së kërkesës për naftë dhe mungesës së koordinimit midis anëtarëve dhe disa ekspertë besojnë se OPEC+ rrezikon të shpërbëhet në një afat të shkurtër.
Sipas disa treguesve, viti 2022 ishte një vit flamur për OPEC+. Të ardhurat nominale ishin në nivelin e tyre më të lartë që nga viti 2013, duke arritur në 888 miliardë dollarë për vitin 2022, sipas shifrave nga Administrata e Informacionit të Energjisë (EIA), një 54% mbresëlënëse nga nivelet e vitit 2021 dhe pak më e lartë se totali i vitit 2014, pas së cilës çmimet e naftës filluan një rënie të gjatë. Megjithatë, shifrat reale nuk janë aq rozë. Pasi të llogaritet inflacioni, çmimet në fakt janë ulur gati një e pesta në krahasim me vitin 2014. Megjithatë, rritja nga viti i kaluar është ende e konsiderueshme në 43%.
Ndërsa të ardhurat e OPEC-ut duket se janë në një prirje të konsiderueshme rritëse pas pandemisë falë çmimeve të larta të naftës, numri aktual i fuçive që shiten është ende shqetësues i ulët. “Ndërsa sasia u rrit vitin e kaluar, ajo mbeti nën nivelet para pandemisë dhe ndër më të ulëtat e çdo viti deri më tani këtë shekull”, raportoi Bloomberg në fillim të këtij muaji. “Në të vërtetë, duke marrë parasysh të gjithë faktorët, të ardhurat reale për frymë të vitit 2022 nga eksporti janë më pak se në vitin 2009, kur PBB-ja globale u tkurr dhe çmimet nominale të naftës ishin pothuajse 40% më të ulëta.”
OPEC është e nervoz, e kuptueshme. Në fund të fitimeve të papritura të luftës së vitit të kaluar, Arabia Saudite – lideri de fakto i kartelit – ka shtyrë për shkurtime të mëdha të prodhimit në mënyrë që të mbajë çmimet e naftës të larta. Por, një rënie e mëtejshme e sasisë së fuçive të prodhuara dhe të shitura ka rezultuar mbrapsht për qeverinë saudite. Vetëm këtë javë, Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) uli projeksionin e rritjes së Arabisë Saudite nga 3.2 për qind në vetëm 1.9 për qind, duke vënë në dukje “uljet e prodhimit të shpallura në prill dhe qershor në përputhje me një marrëveshje përmes OPEC+” si një faktor shtytës për perspektivën e rishikuar. Rënia është një kthesë e plotë për Arabinë Saudite, e cila ishte ekonomia me rritjen më të shpejtë në G20 në 2022.
Por barra e shkurtimeve të prodhimit – dhe goditja ekonomike që rezulton – nuk po përballohet në mënyrë të barabartë nga anëtarët e OPEC+. “Rusia ka mashtruar shumë dhe ka hequr dorë nga shkurtimet e Arabisë Saudite”, tha Greg Priddy, një konsulent në Spout Run Advisory dhe bashkëpunëtor i lartë në Qendrën për Interesin Kombëtar në Uashington, DC, për Middle East Eye në fillim të këtij muaji. Në fakt, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA) ka raportuar se Arabia Saudite është në rrugën e duhur për të humbur vendin e saj si prodhuesi më i madh i naftës në OPEC+, pasi vendi do të kapërcehet nga Rusia.
Por e vërteta fatkeqe është se OPEC-u ka nevojë për Rusinë në mënyrë që të ruajë aftësinë e saj për të kontrolluar çmimet e naftës. “Një numër në rritje i anëtarëve të OPEC-ut e kanë kaluar kulmin e tyre për sa i përket kapacitetit prodhues gjithsesi, të penguar në mënyra të ndryshme nga lufta, sanksionet dhe keqmenaxhimi”, raporton Bloomberg. Por zhvendosja e pushtetit larg Arabisë Saudite dhe drejt Rusisë sjell probleme të mëdha për kohezionin e grupit dhe potencialisht jetëgjatësinë e tij.
Në fillim të kësaj jave, menaxheri i portofolit të Tranzicionit të Energjisë së Pastër, Per Lekander i tha CNBC se ai është “shumë i sigurt” se aleanca OPEC + do të prishet. “Sa më shumë rritje negative [të ketë] dhe aq më pak bashkëpunim keni,” tha ai. Nëse OPEC+, i cili aktualisht kontrollon rreth 40% të naftës së papërpunuar në botë, do të shpërbëhej, çmimet e naftës mund të bien deri në 35 dollarë për fuçi.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “OilPrice.com“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Pse po ndodh vala e rritjes së çmimeve në Shqipëri dhe pasojat?
Çmimet e naftës do të mbeten të larta…
Analiza: Kapitali ka ‘fluturuar’ nga nafta në ar
