Rusia javën e kaluar njoftoi një ndalim të eksporteve të benzinës dhe naftës, ndërsa Kremlini përpiqet të trajtojë rritjen e çmimeve të karburantit në vend dhe të sigurojë furnizim të mjaftueshëm të brendshëm. Vendi në muajt e fundit ka vuajtur mungesa të benzinës dhe naftës.
Dekreti i qeverisë tha se kufizimet do të ishin të përkohshme, por nuk jepte një datë për përfundimin e tyre.
Disa analistë thanë se ndalimi do të nxiste rritjen e çmimit të naftës në tregjet botërore këtë dimër. Rusia është një nga furnizuesit më të mëdhenj në botë të naftës dhe një eksportues kryesor i naftës së papërpunuar.
Vitin e kaluar, vendi eksportoi 4.8 milionë tonë benzinë dhe pothuajse 35 milionë tonë naftë.
Çfarë saktësisht ka ndaluar Rusia?
Ndalimi prek të gjitha llojet e naftës dhe ka hyrë në fuqi më 21 shtator.
Megjithatë, të dhënat nga Grupi i Bursës së Londrës tregojnë se Moska tashmë ka ulur eksportet e saj të naftës dhe gazit në det me gati 30% në 20 ditët e para të shtatorit, krahasuar me të njëjtën periudhë të muajit të kaluar.
Ministri rus i Energjisë tha se masa do të parandalonte gjithashtu eksportet e paautorizuara “gri” të karburanteve motorike.
Kremlini tha se ata kishin nevojë që tregu i naftës të arrinte pikën e ngopjes përpara se ndalimi të hiqej.
Ish-shtetet sovjetike që janë anëtarë të Bashkimit Ekonomik Euroaziatik të udhëhequr nga Moska, përfshirë Bjellorusinë, Kazakistanin, Armeninë dhe Kirgistanin, nuk do të preken nga ndalimi.
Pse Moska e ka ndërmarrë këtë veprim?
Rusia ka luftuar me mungesat e benzinës dhe naftës gjatë muajve të fundit.
Megjithëse çmimet me pakicë janë të kufizuara, çmimet e karburanteve me shumicë janë rritur në mes të inflacionit të lartë, të përkeqësuar nga lufta dhe sanksionet perëndimore mbi ekonominë.
Rusia është prodhuesi më i madh në botë i drithit dhe mungesa e karburantit të nevojshëm për makineritë bujqësore i ka lënë fermerët në disa rajone të paaftë për të korrur, kanë raportuar mediat lokale.
Dobësia e rublës ruse, si rezultat i sanksioneve perëndimore për pushtimin rus të Ukrainës, ka shtrembëruar tregun e brendshëm të karburantit, thonë analistët, sepse stimulon eksportet e karburantit për të fituar valutë të huaj.
Faktorë të tjerë për rritjen e çmimeve përfshijnë mirëmbajtjen në rafineritë e naftës dhe pengesat e transportit.
Një krizë serioze mund të jetë e sikletshme për Kremlinin, ndërsa zgjedhjet presidenciale afrohen në mars.
Cili mund të jetë ndikimi në hemisferën veriore?
Analistët e tregut janë të shqetësuar se kjo mund të përkeqësojë inventarët globalë të naftës, të cilat tashmë janë në nivele të ulëta.
Disa mendojnë se Moska po shtrëngon ofertën globale ashtu si qeveritë dhe bankat qendrore anembanë botës përpiqen të ndalojnë një rikthim të inflacionit, i cili arriti një nivel shumë dekadash në shumë vende vitin e kaluar dhe ka rënë përsëri.
Ndërsa lajmet për ndalimin u publikuan të enjten, çmimet e naftës në Evropë u hodhën pothuajse 5% në mbi 1,010 dollarë (952 €) për ton.
Nafta është gjaku i ekonomisë globale dhe përdoret për të fuqizuar transportin detar, aviacionin dhe mallrat. Nafta për ngrohje është një derivat i naftës dhe disa analistë mendojnë se çmimet gjithashtu mund të rriten ndjeshëm në një kohë të kërkesës së lartë këtë dimër.
Vitin e kaluar, çmimet e gazit natyror u rritën në qiell kur Rusia shkurtoi furnizimet në Evropë në hakmarrje për sanksionet perëndimore për luftën në Ukrainë. Ndërsa konflikti u shpalos, Evropa reduktoi me shpejtësi varësinë e saj nga gazi rus – duke kërkuar furnizime me gaz natyror të lëngshëm (LNG) nga SHBA, Norvegjia dhe Lindja e Mesme.
Por për disa muaj përpara dimrit, ekzistonte frika e një krize energjie që do të shkaktonte ndërprerje të energjisë dhe ngrohjes gjatë muajve më të ftohtë të vitit.
A po e armatizon vërtet Rusia sërish energjinë?
Gjuha e paqartë e përdorur nga Moska ka shqetësuar disa analistë të energjisë për sa kohë mund të zgjasë ndalimi.
“Rusia tha vitin e kaluar se shkurtimet e furnizimit me gaz ishin vetëm të përkohshme, por vazhdimisht e shtrëngoi lakun,” tha Henning Gloystein në Eurasia Group për Financial Times (FT). “Me afrimin e dimrit, shënjestrimi i naftës mund ta shtyjë lehtësisht naftën mbi 100 dollarë për fuçi, me të gjitha pasojat e pakëndshme që sjell për ekonominë botërore.”
Bloomberg News citoi konsulencën e industrisë FGE të thoshte se ndalimi nuk kishte gjasa të zgjatej pasi “do të detyronte mbylljen e rafinerive dhe do të kishte efektin e saktë që Moska po përpiqet të kundërshtojë – çmimet më të larta të pompës dhe mungesat e karburantit vendas”.
Bloomberg tha se ndalimi ka të ngjarë të zgjasë për gjashtë javë, duke cituar një analizë nga Citigroup.
Helima Croft në RBC Capital Markets i tha FT se “ulja e eksporteve tregonte një dëshirë “për të demonstruar gatishmërinë e Kremlinit për të armatosur furnizimet e naftës”.
“Rusia ende dëshiron të shkaktojë kaos, ata ende duan të thyejnë vendosmërinë e Perëndimit për të mbështetur Ukrainën. Qëllimi i [Putinit] duket se është të arrijë vitin e ardhshëm dhe të shohë ndikimin në zgjedhjet presidenciale të SHBA.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Deutsche Welle“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Gazi rus është katër herë më i pastër se LNG amerikan”
“Nëse Moska ndërpret furnizimin me gaz, BE është gati”
