Pas një fitoreje të rrufeshme ushtarake, riintegrimit (pas plot 30 vjetësh) të Nagorno-Karabagut në Azerbajxhan, por pa asnjë armen të vetëm nga ajo zonë (ata u shpërngulën të gjithë), Baku u rrit. Tani ai dëshiron të nxjerrë lëshime shtesë nga një kundërshtar i tronditur, i cili ende po mbahet në litarë. Azerbajxhani, me mbështetjen e plotë të Turqisë, po përpiqet të realizojë projektin e një lidhjeje rrugore dhe hekurudhore prej 40 kilometrash, përmes të ashtuquajturës Armenia e lëkundshme. Korridori Zangezur me enklavën e tij Nakhiçevan, i cili shtrihet përgjatë kufirit turk.
Situata e favorshme për Bakun
Azerbajxhani dëshiron të përfitojë sa më shpejt që të jetë e mundur para se situata në Jerevan të stabilizohet dhe SHBA dhe Franca të mos i bashkohen procesit të paqes si përfaqësues të interesave të Armenisë. Siç i tha Zërit të Amerikës ish-ambasadori amerikan në Baku, Robert Cekuta, SHBA po bën përpjekje të mëdha dhe dëshiron të ndihmojë Armeninë dhe Azerbajxhanin për të vendosur një marrëveshje afatgjatë paqeje dhe për të normalizuar marrëdhëniet midis Jerevanit dhe Ankarasë. Shtetet e Bashkuara kanë dërguar tashmë ndihma financiare dhe humanitare në Armeni për të zbutur problemet me refugjatët nga Karabaku, të cilat janë jo vetëm një problem social, por edhe politik në shpinën e brishtë të kryeministrit Nikola Pashinyan.
Pyetje djegëse
Megjithatë, çështja e Korridorit të Zangezurit po nxehet gjithnjë e më shumë. Në Armeni, ata kanë frikë dhe paralajmërojnë se Azerbajxhani, i pushtuar nga një fitore kaq e shpejtë, mund të përdorë një zgjidhje ushtarake të çështjes, për të cilën këmbëngulin si Baku ashtu edhe Ankaraja, duke e konsideruar atë “detyrim të Jerevanit”. Presidenti Erdogan tha se pret që Armenia të përmbushë premtimet e saj dhe se nuk do të ndërhyjë në Korridorin Zangezgur. Baku akuzon Armeninë për disa provokime ushtarake (së fundmi një ushtar azerbajxhanas u vra nga një snajper në Nagorno-Karabakh), të cilin Jerevani e refuzon, por ka frikë se po kërkon një “pretekst” që Azerbajxhani të përpiqet me forcë të bashkohet me Nakhiçevanin duke pushtuar atë. Rajoni i Syunikut në kufirin me Iranin. Më në fund, vetëm pak ditë pas rënies së Artsakhut, siç e quajnë armenët Nagorno-Karabakh,dhe lideri turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili uroi azerbajxhanasit për “kthimin e territorit të tyre” dhe theksoi se tani është e nevojshme të vendoset një lidhje komunikimi me Nakiçevanin dhe se “korridori do të bashkojë të gjithë ndërgjegjen turkofone” dhe do të bëhet “pjesë” të lidhjes sonë me Evropën”, si dhe të “një rrugë të pandërprerë nga Baku në Stamboll”, theksoi lideri turk, duke mos lënë vend për manovra as për Pashinyanin, as për Armeninë. Jerevani ka frikë se nuk do të ketë asnjë autoritet apo sovranitet mbi korridorin dhe ky është sigurisht një problem që do të jetë në axhendën e bisedimeve të mëtejshme.
Në skenar përfshihet edhe Shqipëria
Azerbajxhani është gjithnjë e më i rëndësishëm gjeostrategjikisht dhe energjikisht në hartën botërore, jo vetëm në rajonin Kaspik-Kaukaz. Azerbajxhani tashmë po zëvendëson burimet ruse të energjisë përmes tubacioneve të gazit që anashkalojnë Armeninë, kalojnë përmes Gjeorgjisë dhe Turqisë në Evropë. Prandaj, Baku, pavarësisht nga regjimi i dyshimtë autokratik rreth tij, po luhet si nga Perëndimi ashtu edhe nga Rusia. Prandaj Armenia akuzoi Rusinë se po luan vazhdimisht një lojë anti-armene me Azerbajxhanin dhe Turqinë, si partnerë më të rëndësishëm në situatën komplekse në të cilën u gjend Moska, dhe me lëshime ndaj Azerbajxhanit, ajo dëshiron të pakësojë dëmet që pëson për shkak të humbjes të tregut evropian të energjisë. Domethënë, pas agresionit rus kundër Ukrainës dhe “braktisjes” së Evropës nga burimet ruse të energjisë, Azerbajxhani doli papritur në plan të parë, jo vetëm si një furnizues i rëndësishëm, por edhe si një qendër e mundshme tranziti për Turkmenistanin dhe gazi dhe nafta kazake për Evropën. Prandaj, plani është që të ndërtohet një tubacion gazi Trans-Kaspik 300 km i gjatë, përgjatë fundit të liqenit Kaspik, midis Turkmenistanit dhe Azerbajxhanit (në rrugën Turkmenbashi – Baku), dhe kazakët gjithashtu do të lidhen me të në Turkmenistan me gazit. Ky gazsjellës do të lidhet me Gazsjellësin ekzistues Trans-Atolian të Gazit Natyror (TANAP), i cili kalon përmes Turqisë dhe në Gazsjellësin Trans Adriatik (TAP) përmes Greqisë dhe Shqipërisë në Itali. Kjo në fakt do ta largonte Rusinë plotësisht “jashtë”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do t’i bëjë ky konflikt armiq Putinin e Erdoganin?
