MENU
klinika

Pasojat e këtij çrregullimi

Pse ADHD ndikon ndryshe tek djali dhe vajza ime?

09.11.2023 - 08:12

Unë jam nën e një djali dhe vajze të mrekullueshme – të dy janë diagnostikuar me tip të kombinuar ADHD.

Ndërsa disa fëmijë me ADHD kategorizohen si kryesisht të pavëmendshëm, dhe të tjerët si kryesisht hiperaktivë-impulsivë, fëmijët e mi kanë të dyja gjendjet.

Situata ime unike më ka dhënë një shans për të zbuluar saktësisht sesa ndryshe ADHD matet dhe manifestohet tek vajzat kundrejt djemve.

Në botën e ADHD, jo të gjitha gjërat janë krijuar të barabarta. Djemtë kanë tre herë më shumë gjasa të marrin një diagnozë sesa vajzat. Dhe kjo pabarazi nuk është domosdoshmërisht sepse vajzat kanë më pak të ngjarë të kenë çrregullim. Në vend të kësaj, ka të ngjarë sepse ADHD paraqitet ndryshe tek vajzat. Simptomat shpesh janë më delikate dhe, si rezultat, janë më të vështira për t’u identifikuar.

Pse djemtë shpesh diagnostikohen para vajzave?

Vajzat diagnostikohen në një moshë më të vonë, sepse ato shpesh paraqiten me llojin e pavëmendshëm.

Pakujdesia shumë herë nuk vihet re nga prindërit derisa fëmijët të shkojnë në shkollë dhe të kenë probleme me të mësuarin. Kur ajo njihet, zakonisht është sepse fëmija ëndërron apo nuk është i motivuar për të bërë punën. Prindërit dhe mësuesit shpesh supozojnë se këta fëmijë janë dembelë dhe mund të duhen vite  para se të mendojnë të kërkojnë një diagnozë.

Dhe për shkak se vajzat janë më shpesh të pavëmendshme sesa hiperaktive, sjellja e tyre është më pak shqetësuese. Kjo do të thotë që mësuesit dhe prindërit kanë më pak të ngjarë të kërkojnë testimin e ADHD.

Studimet kanë treguar se mësuesit më shpesh referojnë djemtë sesa vajzat për testim – edhe kur ata kanë të njëjtin nivel dëmtimi. Kjo nga ana tjetër shkakton nën-identifikim dhe mungesë të trajtimit për vajzat.

Në mënyrë unike, ADHD e vajzës sime u njoh shumë më parë se e djalit . Ndërsa kjo nuk është normë, ka kuptim sepse ajo është e tipit të kombinuar: si hiperaktive-impulsive dhe e pavëmendshme.

Mendoni në këtë mënyrë: “Nëse 5-vjeçarët janë njësoj hiperaktivë dhe impulsivë, vajza do të dallohet më shumë se djali”. Në këtë rast, një vajzë mund të diagnostikohet më shpejt, ndërsa sjellja e një djali mund të shkruhet nën një term përgjithësuar si “djemtë janë djem”.

Kjo situatë nuk ndodh shpesh, megjithatë, sepse vajzat diagnostikohen me llojin hiperaktiv-impulsiv të ADHD më rrallë se lloji i pavëmendshëm. “Për llojin hiperaktiv-impulsiv, ka gjashtë ose shtatë djem të diagnostikuar për çdo vajzë. Për llojin e pavëmendshëm, raporti është një me një. ”

Dallimet midis simptomave të djalit dhe vajzës

Ndërsa djali dhe vajza ime kanë të njëjtën diagnozë, unë kam vërejtur se disa nga sjelljet e tyre janë të ndryshme. Kjo përfshin mënyrën se si ata acarohen, si flasin dhe nivelin e tyre të hiperaktivitetit.

Disa simptoma shfaqen të njëjta, pavarësisht nga gjinia

Në disa mënyra, djali dhe vajza nuk janë aq shumë të ndryshme. Ka simptoma të caktuara që shfaqen tek të dy.

Asnjë fëmijë nuk mund të luajë në heshtje, dhe ata të dy këndojnë ose krijojnë një dialog të jashtëm kur përpiqen të luajnë vetëm.

Të dy fëmijët e mi gjithashtu kanë probleme në ruajtjen e vëmendjes në detyra dhe lojë, shpesh nuk dëgjojnë kur u flitet, bëjnë gabime të pakujdesshme me punën e tyre në shkollë, kanë vështirësi në zbatimin e detyrave, kanë aftësi të dobëta të funksionimit ekzekutiv, shmangin gjërat që nuk u pëlqejnë të  bëjnë, dhe shpërqendrohen lehtësisht.

Këto ngjashmëri më bëjnë të pyes veten nëse ndryshimet midis simptomave të fëmijëve të mi janë me të vërtetë për shkak të dallimeve të socializimit.

Kur e pyeta mjekun për këtë, ai më shpjegoi se ndërsa fëmijët rriten, ai pret që simptomat e vajzës të fillojnë të ndryshojnë edhe më shumë nga ato që shihen shpesh tek djemtë.

Sidoqoftë, ekspertët nuk janë ende të sigurt nëse kjo është për shkak të ndryshimeve specifike gjinore në ADHD, ose për shkak të pritjeve të ndryshme të sjelljes së vajzave dhe djemve.

Pra, a është ADHD me të vërtetë kaq e ndryshme për djemtë dhe vajzat?

Ndërsa punoj për të parandaluar të ardhmen e padëshiruar për secilin nga fëmijët e mi, unë kthehem në pyetjen time origjinale: A është ADHD ndryshe për djemtë dhe vajzat?

Nga pikëpamja diagnostike, përgjigjja është jo. Kur një profesionist vëzhgon një fëmijë për diagnozë, ekziston vetëm një grup kriteresh që fëmija duhet të plotësojë – pavarësisht nga gjinia.

Tani për tani, nuk është bërë mjaft hulumtim mbi vajzat për të ditur nëse simptomat shfaqen me të vërtetë ndryshe tek djemtë kundrejt vajzave, ose nëse ka vetëm ndryshime midis fëmijëve individualë.

Meqenëse ka shumë më pak vajza sesa djemtë e diagnostikuar me ADHD, është më e vështirë të marrësh një mostër mjaft të madhe për të studiuar ndryshimet gjinore.