Me synimin gjithnjë e më të madh për t’u çliruar nga një aleat me ndikim si Rusia, Armenia mund të fillojë të lëvizë në mënyrë autonome në një front që është veçanërisht afër zemrës së Kremlinit: atë të energjisë bërthamore. Në fund të vitit 2023, Jerevani dhe Moska nënshkruan një marrëveshje që parashikon modernizimin dhe zgjerimin e centralit bërthamor Metsamor, një infrastrukturë themelore për plotësimin e nevojave të brendshme energjetike të republikës së vogël Kaukaziane. Metsamor në fakt mbulon rreth një të tretën e energjisë së konsumuar çdo vit në territorin armen dhe marrëveshja e sheh kompaninë shtetërore ruse Rosatom në rreshtin e parë . Megjithatë, disa muaj pas kësaj kontrate, e cila duhet të mbetet ende në fuqi, Armenia duket se synon të kërkojë diku tjetër për të zgjeruar kapacitetin e saj bërthamor.
“Thika pas shpine”
Sipas disa thashethemeve, në fakt, armenët kanë hapur një kanal dialogu me Shtetet e Bashkuara, negociata të cilat mund të çojnë në ndërtimin e një fabrike të re në territorin e republikës Kaukaziane. Disa konfirmime kanë mbërritur nga fronti i SHBA-së, me Uashingtonin me sa duket duke vlerësuar mundësinë dhe fizibilitetin tekniko-ligjor për nënshkrimin e mundshëm të një pakti dypalësh bërthamor me Jerevanin. Nga pala armene, megjithatë, ata nxituan të nënvizonin se në tavolinë, nëse do të vendosej të vazhdohej me tokëzimin e një reaktori të ri, do të ekzistonte ende mundësia që puna t’i besohej partnerëve të ndryshëm, përfshirë Kinën, e cila kohët e fundit miratoi ndërtimin e 11 reaktorëve të rinj bërthamorë në territorin e saj, për një investim rekord prej 31 miliardë dollarësh, Franca dhe vetë Rusia. Në çdo rast, fakti politik mbetet: Armenia donte t’i dërgonte një mesazh Kremlinit, jo më opsioni i vetëm në tryezë edhe kur flitet për dimensione të tilla strategjike si energjia, për më tepër të natyrës bërthamore.
Rusia ende “lider”
“Njolla” e shkaktuar nga lëvizjet autonome të Armenisë do të rrezikonte të shkatërronte një kanavacë që është në thelb e paprekur për presidentin rus Vladimir Putin. Në vitet e fundit, në fakt, përmes Rosatom dhe shumë përpara shkurtit 2022, Rusia ka qenë në gjendje të bëhet lojtari më i rëndësishëm në nivel ndërkombëtar nga pikëpamja e energjisë bërthamore për përdorime civile dhe aktualisht mbulon një pjesë të tregut të barabartë me afërsisht 50% , duke marrë parasysh si ndërtimin e centraleve bërthamore, furnizimin me reaktorë dhe lëndë djegëse, çmontimin dhe menaxhimin e mbetjeve. Kini parasysh se të gjithë konkurrentët e saj kryesorë, si Kina, Franca, Japonia, Koreja e Jugut dhe Shtetet e Bashkuara , të marra së bashku, arrijnë një pjesë prej rreth 40% të tregut. Lista e marrëveshjeve të nënshkruara në mbarë botën nga Rosatom është shumë e gjatë dhe e larmishme dhe përfshin vende si India, Irani, Egjipti, Turqia, Bangladeshi dhe Uzbekistani.
Dëmet nga sanksionet
Duke folur për Azinë Qendrore, sapo është thirrur një referendum në Kazakistan , i cili do t’i shtyjë qytetarët e republikës të shprehin mendimin e tyre për mundësinë e ndërtimit të reaktorit të parë bërthamor në territorin e Kazakistanit në fillim të tetorit. ktualisht janë katër projekte në tryezë, që vijnë nga Kina, Franca, Koreja e Jugut dhe Rusia. Megjithatë, shumë zëra sugjerojnë se Moska tashmë ka fituar favorin e autoriteteve kazake. Duke parë se sa i përhapur është veprimi rus në frontin bërthamor, është e qartë se Moska kohët e fundit është përpjekur ta kombinojë këtë dimension me ato më të rrënjosura historikisht në lidhje me gazin natyror dhe naftën. Me sukses të madh: pavarësisht sanksioneve që po prekin ekonominë e saj, Rusia është një eksportues i njohurive bërthamore që vështirë se gjen rivalë dhe aktualisht është e përfshirë në dhjetëra e dhjetëra projekte në mbarë botën. Megjithatë, një humbje e madhe mund të vijë nga Armenia e vogël.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nëse Moska ndërpret furnizimin me gaz, BE është gati”
“Kupa u mbush!”/ Merkel, e zemëruar me Putinin!
‘Nëse nuk ndihmon shpejt në sqarim, do detyrohemi të…’
