Duke lexuar librin “Contributo alla Storia del rito Greco in Italia” me autor Sofronio Gassisi Jeromonaco fashikulli parë, viti botimit 1917 Tipografia Italo-Orientale “San Nilo” Grottaferrata, u ndodhëm para disa dokumentesh serioze, interesant e me shumë vlerë për historiografinë tonë.
Shkurtimisht po ju paraqesim letër shkëmbimin e Princit Gjon Antoni i Taranto˗s me Gjergjin e Shqipërisë të publikuara për herë të parë në vitin 1584 nga Domenico Basa. Në këtë letër shkëmbim të përkthyer profesionalisht, bukur e me kulturë nga latinishtja në italisht nga Prof. Carmelo Pandolfi si dhe nga italishtja në shqip nga i talentuari Nikolin Lemezhi shikohet qartë ai, ndryshim i madh midis dy personaliteteve. Cinizmi e mëndjelehtësia e Princit të Tarantos dhe mëndjeprehtësia, kultura, inteligjenca e maturia e Gjergj Kastriot Skenderbeut.
Ja çfarë shkruan Princi Gjon Antoni i Tarantos:
“Ju shpresonit se ndoshta do të fillonit betejën kundër turqve të burgosur ose grekëve frikacakë, që ishit mësuar t’i godisnit pas shpine. Këtu do të gjeni burra të tjerë, pavarësisht se pamja juaj konsiderohet e tmerrshme dhe se thuhet se askush nuk i shpëton shikimit tuaj. Ushtria jonë do t’ju sfidojë hapur dhe gjaku italian nuk do të ketë frikë nga paraqitja e shqiptarëve. Ne e dimë prejardhjen tuaj, ne i konsiderojmë shqiptarët si dele. Është turp të kesh njerëz të tillë frikacakë si armiq”.
Ndërsa heroi ynë Gjergji, Zoti i Shqipërisë, me shumë maturi e dipllomaci përshëndet Princin Gjon Antonio˗n e Taranto˗s kështu:
“Si zakon tuajin ju keni një gjuhë fyese, dhe duket se nuk jeni në dijeni të origjinës së prejardhjes sonë. Paraardhësit tanë ishin Epirotët, nga të cilët pati prejardhjen Pirro i famshëm, nga të cilët Romakët mezi mundën ta mbanin sulmin dhe që morën në zotërim armët e Taranto˗s dhe shumë vendeve të tjera në Itali. Nuk është rasti që ju të kundërshtoni Epirotë, burra shumë të talentuar, kur ju, Tarantinët jeni një racë e butë njerëzish të lindur vetëm për të kapur peshk. Nëse e keni përkufizuar Shqipërinë si pjesë të Maqedonisë, atëherë ju na jepni paraardhës shumë më të mirë, të cilët nën mbretërimin e Aleksandrit zgjeruan kufirin e tyre deri në Indi, pasi arritën t’i nënshtronin me sukses të jashtëzakonshëm të gjithë popujt që hasën rrugës. Kjo, pra, është origjina e këtyre burrave që ju i quani dele. Nëse ne jemi dele dhe nëse natyra e gjërave nuk ka ndryshuar, pse atëherë fshihen burrat para deleve?
Letër shkëmbimin e plotë si dhe dokumenta të tjera të gjetura në këtë fashikull me vlerë të veçant do ti gjeni të publikuara në numrin e radhës në gazetën tonë “Rrënjët”.
/Marrë nga profili i Hasan Aliaj Lapardha (Aulona) Rome.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
69 vjetori i vdekjes së Mid’hat Frashërit
150 shkolla me oficer sigurie/ Zbulohen emrat
