Hiperbilirubinemia është një gjendje në të cilën ka një grumbullim të bilirubinës në gjak, duke shkaktuar njollë të verdhë të syve dhe lëkurës, të quajtur verdhëz. Nivelet e ulëta të bilirubinës janë të zakonshme tek fëmijët dhe nuk shkaktojnë telashe dhe do të zgjidhen vetë në javën e parë të jetës. Sidoqoftë, disa kushte si prematuriteti, infeksioni ose çrregullime të caktuara të gjakut mund të çojnë në një akumulim të shpejtë të bilirubinës në një nivel toksik.
Në varësi të shkakut të hiperbilirubinemisë, verdhëza mund të shfaqet në lindje ose në çdo kohë më pas.
Çfarë e shkakton hiperbilirubineminë?
Bilirubina është një nënprodukt natyral i prodhuar kur prishen qelizat e kuqe të gjakut. Mëlçia e rritur shndërron bilirubinën e pakonjuguar në një formë të konjuguar, që do të ekskretohet. Gjatë shtatzënisë, placenta nxjerr bilirubinën por kur fëmija lind, mëlçia e papjekur e foshnjës duhet të marrë atë rol. Ka disa shkaqe të hiperbilirubinemisë dhe verdhëzës, duke përfshirë:
Verdhëz fiziologjike. Verdhëza fiziologjike ndodh si një përgjigje “normale” ndaj aftësisë së kufizuar të foshnjës për të nxjerrë bilirubinën në ditët e para të jetës për shkak të papjekurisë së mëlçisë. Kjo zakonisht do të zgjidhet në javën e parë të jetës.
Verdhëza e dështimit të gjidhënies. Gjatë ditëve të para të ushqyerjes me gji, kur furnizimi i nënës me qumësht gjiri është i ulët dhe foshnja ka probleme me ushqyerjen, foshnja mund të dehidrohet. Meqenëse bilirubina eliminohet në urinë dhe jashtëqitje, ulja e urinimit dhe jashtëqitjet e rralla rezultojnë në grumbullimin e bilirubinës. Ndërsa janë të zakonshëm në foshnjat me moshë të plotë, foshnjat e parakohshme janë më të ndjeshme ndaj këtij problemi sepse ato mund të kenë thithje të pakoordinuar si dhe lodhje të lehtë. Pasi të vendoset gjidhënia efektive, ky problem do të zgjidhet.
Verdhëza e qumështit të gjirit. Rreth 2 për qind e foshnjave me gji zhvillojnë verdhëz pas javës së parë. Arrin kulmin rreth dy javësh dhe mund të vazhdojë deri në tre deri në dymbëdhjetë javë. Verdhëza e qumështit të gjirit mendohet të shkaktohet nga një substancë në qumështin e gjirit që rrit rithithjen e bilirubinës përmes traktit të zorrëve. Ushqyerja me gji zakonisht mund të vazhdojë ose të ndërpritet vetëm për pak kohë.
Verdhëza nga hemoliza. Verdhëza mund të ndodhë nëse ka një rritje të shpërbërjes së qelizave të kuqe të gjakut (hemolizë) siç është ajo që shihet kur ka një mospërputhje të llojit të gjakut të nënës dhe fetusit, duke rezultuar në papajtueshmëri të ABO ose sëmundje hemolitike të të porsalindurit (sëmundja Rh). Hemoliza e rritur mund të ndodhë gjithashtu nëse foshnja është e mavijosur ose zhvillon një hematomë gjatë lindjes.
Verdhëza lidhur me funksionimin joadekuat të mëlçisë. Verdhëza mund të ketë lidhje me mosfunksionimin e zgjatur të mëlçisë për shkak të infeksionit dhe faktorëve të tjerë.
Cilat janë simptomat e hiperbilirubinemisë?
Bilirubina e ngritur është e dukshme nga njolla e verdhë e syve, mukozës dhe lëkurës ,zakonisht duke filluar nga koka dhe duke lëvizur poshtë. Para se të shtrohen në spital, do të kontrollohet niveli i bilirubinës, ose nga një sondë e lëkurës (transkutane) ose nga një test gjaku. Simptoma të tjera të verdhëzës mund të përfshijnë ushqim të dobët ose letargji.
Simptomat e hiperbilirubinemisë mund të ngjajnë me gjendje të tjera ose probleme mjekësore. Gjithmonë konsultohuni me mjekun për një diagnozë.
Trajtimi për hiperbilirubineminë
Trajtimi varet nga shumë faktorë, përfshirë shkaktarin e hiperbilirubinemisë dhe nivelin e bilirubinës. Qëllimi është që niveli i bilirubinës të mos rritet në nivele të rrezikshme duke minimizuar çdo efekt negativ të trajtimit. Trajtimi mund të përfshijë:
Fototerapi. Gjatë fototerapisë, pacienti vendoset nën dritën ultraviolet. Fototerapia mund të marrë disa orë për të filluar punën dhe përdoret gjatë gjithë ditës dhe natës. Sytë duhet të mbrohen dhe temperatura të monitorohet gjatë fototerapisë. Nivelet e bilirubinës në gjak kontrollohen çdo 6-12 orë për të siguruar që fototerapia po funksionon.
Nën rrethana të veçanta, mund të jetë e nevojshme një transfuzion shkëmbimi për të zëvendësuar gjakun me gjak të freskët në një përpjekje për të ulur me shpejtësi nivelin e bilirubinës.
Hidratim adekuat me qumësht gjiri ose qumësht gjiri i pompuar është zgjidhje për fëmijët e prekur. Foshnjat me gji që marrin fototerapi që janë të dehidratuar ose kanë humbje të tepërt të peshës mund të kenë plotësim të qumështit të gjirit ose formulës.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Shikohu në pasqyrë dhe mëso nga çfarë vuan!
Çfarë duhet të dini për lëkurën e një foshnje!
