Kina dëshiron të thyejë mbytjen e dollarit amerikan në sistemin financiar global dhe të fitojë kontroll më të madh se si njerëzit i shpenzojnë paratë e tyre. Shpresa e saj është që monedha dixhitale do të mund t’i japë të dyja.
Pas vitesh përgatitjesh, vendi filloi të lëshonte një provë ambicioze të një versioni dixhital të juan më herët këtë vit. Projektet pilot ekzistojnë tani në katër qytete kineze, ku tashmë janë kryer transaksione me më shumë se 2 miliard juanë (300 milion dollarë). Nëse programi zgjerohet në të gjithë vendin, Kina do të bëhej ekonomia më e fuqishme që ka ofruar një monedhë dixhitale kombëtare, duke mundur një version dixhital të euros së ardhshëm nga Banka Qendrore Europiane.
Pekini ka reklamuar juanin dixhital si një monedhë futuriste që do ta bëjë blerjen e gjërave më të përshtatshme dhe të sigurt. Zyrtarët gjithashtu thonë se kjo mund të ndihmojë ata që nuk kanë qasje në llogari bankare dhe shërbime të tjera financiare tradicionale.
Ndërsa Kina është gati cashless dhe shumë transaksione ndodhin në mënyrë dixhitale, ato e bëjnë këtë përtej kompetencave të shtetit në aplikacione dhe platforma private.
Një juan zyrtar dixhital do ta ndryshonte atë, pasi do t’i jepte Pekinit një informacion të paparë rreth asaj se si dhe ku janë njerëzit dhe për çfarë po shpenzojnë paratë e tyre – një qasje që bie ndesh me qëllimin origjinal të parave dixhitale. Bitcoin dhe monedhat e tjera dixhitale mbështeten në një sistem të decentralizuar të blockchain që parandalon çdo person ose organizatë të ketë kontroll.
“Në thelb, juani dixhital mund të ndihmojë në forcimin e mbikëqyrjes dhe kontrollit të shtetit mbi ekonominë dhe shoqërinë,” tha Frank Xie, një profesor në biznes në Universitetin e Karolinës së Jugut Aiken. “Ai rrit përqendrimin e autoritetit. Kjo mund të jetë arsyeja themelore pse është shtyrë dhe nxituar me forcë nga shteti.”
Rregullatorët kinezë kanë sugjeruar gjithashtu që miratimi i përhapur i një juani dixhital mund t’i ndihmojë ata të realizojnë një plan shumë më madhështor: thyerja e monopolit të dollarit amerikan dhe rritja e ndikimit të juanit në skenën ndërkombëtare. Vetëm muajin e kaluar, për shembull, udhëheqësja e Hong Kongut Carrie Lam zbuloi se sanksionet e SH.B.A.-së e kanë bllokuar atë të ketë një llogari bankare.
Ka ende shumë pengesa për programin e Kinës për të kapërcyer para se forma e re e monedhës të ngulitet në jetën e përditshme. Dhe analistët janë skeptikë nëse juani dixhital mund të marrë tërheqjen që Pekini shpreson, aq më pak të paraqesë një kërcënim real për dollarin amerikan. Dëshira e Partisë Komuniste Kineze në pushtet për të kontrolluar sistemin e saj financiar mbetet pengesa kryesore për krijimin e çdo monedhe që mund të bëhet me të vërtetë globale.