Ndërsa borxhi publik në fund të vitit 2020 vlerësohet në thuajse 80% të Produkti I Brendshëm Bruto, sfida për shtetin shqiptar do të jetë menaxhimi I tij në terma afatmesme e më tej afatgjatë. Në Strategjinë afatmesme 2021–2023 për menaxhimin e borxhit public, të sapo miratuar nga Qeveria, Sipas skenarit bazë, borxhi public bruto parashikohet të bjerë gradualisht nga kulmi i rreth 79.9 për qind në vitin 2020 në rreth 75.6 për qind në vitin 2023.
Në fakt bëhet fjalë për një skenar optimist, pasi vetë Qeveria parashikon në strategji se parashikimet në lidhje me nivelin dhe kostot e borxhit në skenarin bazë mund të jenë objekt ndryshimi, në rast se supozimet makrofiskale dhe ato të treguesve të tregut do të paraqesin ndryshime. Risqet kryesore që merr parasysh strategjia janë rifinancimi i borxhit, risku i kursit të këmbimit, si dhe risku i normave të interesit, faktorë që do ta vinin në stress këtë skenar.
Ajo që bi në sy është se Qeveria do t’i hedhë sytë shumë më tepër nga bankat shqiptare për të marrë borxh, dhe më pak në tregjet e huaja. Në periudhën afatmesme huamarrja e huaj planifikohet të mbulojë mesatarisht rreth 20% të nevojave të përgjithshme për hua të qeverisë dhe do të mbështetet kryesisht në: i. huat me terma pjesërisht të butë, të cilat do të financojnë projektet ekzistuese dhe projektet e reja të
konsideruara si prioritare nga qeveria për zhvillimin e vendit; ii. huat me terma të butë, të akorduara nga institucionet ndërkombëtare financiare për të mbështetur vendin për t’u rimëkëmbur nga dy fatkeqësitë: tërmeti i nëntorit 2019 dhe përhapja e pandemisë COVID-19, si edhe për të mbështetur politikat zhvillimore dhe reformat e ndërmarra nga qeveria; si edhe iii. instrumentet financiare të tregjeve të kapitalit mbi baza oportuniste, kryesisht për të mundësuar menaxhimin e detyrimeve të borxhit në valutë dhe për të optimizuar risqet e portofolit.
Zhvillimi i mëtejshëm i tregut primar vendës dhe hedhja e hapave për zhvillimin e tregut sekondar të titujve shtetërorë është një tjetër objektiv parësor i strategjisë afatmesme. Realizimi i suksesshëm i këtij objektivi do të pasohej me kosto dhe risqe më të ulëta për të gjithë aktorët e tregut, duke përfshirë qeverinë, si edhe investitorët e titujve shtetërorë.
Procesi gjatë të cilit do të synohet të përmbushet ky objektiv do të shtrihet në periudhën afatmesme dhe afatgjatë dhe do të kaloj nëpërmjet hallkave të mëposhtme: – zhvillimit të kurbës së yield-ve në drejtim të titujve shtetërorë afatmesëm dhe afatgjatë, nëpërmjet krijimit dhe konsolidimit të madhësive benchmark, si edhe reduktimit të fragmentimit të kërkesës; – përshtatjes së politikave të huamarrjes (përfshirë shitjen, parablerjen dhe shkëmbimin e titujve shtetërorë) me kushtet e tregut dhe kërkesën për tituj të caktuar; – rritjes së transparencës nëpërmjet konsultimit të vazhdueshëm me aktorët kryesorë të tregut dhe raportimit e publikimit në kohë të rezultateve të ankandeve të titujve shtetërorë; e – edukimit të investitorëve në lidhje me titujt qeveritare.
Gjithashtu, huamarrja nëpërmjet instrumentit të eurobondit, është një ndër alternativat e përshtatshme për sigurimin e financimit nga tregjet ndërkombëtare. Për të ulur ekspozimin në valutën EUR mund të konsiderohet në vitet e ardhshme një emetim i mundshëm në USD (emetimet në këtë monedhë kanë pasur një kërkesë më të lartë në vitin 2020).
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Adrian Civici: Domosdoshmëria e përdorimit eficent të borxhit publik
ANALIZA/ “Filozofia’ e masave ekonomike ‘antikoronavirus”
Sa i mundur është përdorimi i ‘helikopterit që hedh dollarë’?
