Pavarësisht nga Covid, Bashkimi Evropian është në gjendje më të mirë politikisht sesa SHBA.
Sa herë që një krizë godet Evropën qoftë borxhi, refugjatët apo Covid-19 profetët e dënimit parashikojnë më të keqen për BE. Në kulmin e krizës së euros, shumë sugjeruan që monedha e vetme e Evropës nuk do të mbijetojë. Unë isha ndër ata që menduan se kriza e refugjatëve në vitin 2015 mund ta bënte Brukselin të parëndësishëm.
Shtypi britanik pro-Brexit vazhdon të parashikojë shembjen e BE-së në baza pothuajse javore. Covid-19 ka sjellë një shpërthim të ri pesimizmi. Ekonomisti amerikan Paul Krugman rishikoi kohët e fundit performancën pandemike të BE dhe përfundoi: “Projekti Evropian është në telashe të thella”.
Ka pak dyshim se performanca e BE-së për Covid-19 ka qenë e çuditshme. Por kjo nuk duhet të çojë në dëshpërim melodramatik për të ardhmen e organizatës. Projekti Evropian ka ekzistuar për rreth 70 vjet, që nga themelimi i komunitetit Evropian të Qymyrit dhe Çelikut në 1951.
Gjatë asaj kohe ai i ka mbijetuar shumë krizave dhe plagëve që ka shkaktuar edhe vetë dhe më shumë se katërfishuar në madhësi. Mbase është koha të pranojmë se është një organizatë mjaft elastike? Në fakt, nëse jeni duke kërkuar sindikata politike që janë në “telashe të thella”, ose të kërcënuar nga shpërbërja, SH.B.A. dhe MB janë aktualisht kandidatë më të besueshëm se BE.
Amerika e ka parë veten duke shkaktuar edhe sulmin e kongresit duke shkaktuar kështu edhe kaos në demokraci.
Mbretëria e Bashkuar po lufton për të përballuar rishfaqjen e dhunës në Irlandën e Veriut dhe për të shmangur një referendum të dytë të pavarësisë në Skoci, i cili mund të shohë lehtësisht që vendi humbet një të tretën e territorit të tij. Krahasuar me këtë, problemet e BE-së duken relativisht të lehta. Skepticizmi në lidhje me të ardhmen afatgjatë të BE është i vazhdueshëm.
Mund të rrjedhë pjesërisht nga natyra unike e organizatës. Është një organizatë ndërkombëtare me shumë nga karakteristikat e një shteti, duke përfshirë një monedhë, një parlament, një gjykatë supreme dhe një bankë qendrore. Kjo natyrë hibride e BE-së fton të huajt, të mësuar të merren me shtete-kombe, ta konsiderojnë BE-në si të panatyrshme, apo edhe të deformuar dhe për këtë arsye një kandidat të dukshëm për një vdekje të hershme, si një njeri i lindur me organet e tij në vendin e gabuar.
Në realitet, kërcënimi i një krize ekzistenciale që shkatërron BE-në po tërhiqet. Pas votimit të Britanisë së Madhe për Brexit në 2016, ekzistonte një rrezik i qartë që vendet e tjera Evropiane gjithashtu mund të linin BE. Në Francë, udhëheqësja e ekstremit të djathtë Marine Le Pen bëri fushatë për Frexit; ndërsa Matteo Salvini i Italisë, udhëheqësi i partisë së krahut të djathtë të Lidhjes Veriore, promovoi idenë që vendi i tij duhet të linte euron.
Por nacionalistët e Evropës tani kanë ndryshuar meloditë e tyre. Ndërsa ajo përgatitet për zgjedhjet presidenciale franceze të vitit të ardhshëm, Le Pen ka braktisur bisedimet për largimin nga BE dhe ka premtuar të mbajë euron. Politika e saj e re është të qëndrojë brenda BE dhe të bëjë fushatë për një “Evropë të kombeve”.
Në Itali, Salvini aktualisht po mbështet një qeveri teknokrate dhe pro-BE të udhëhequr nga Mario Draghi, një ish-president i Bankës Qendrore Evropiane.
Le Pen dhe Salvini nuk janë bërë befas Eurofilë emocionalë. Por ata mund të lexojnë sondazhet e opinioneve. Në Francë, këto sugjerojnë që një shumicë e madhe e njerëzve mbështesin qëndrimin brenda BE. Në Itali, në fillim të krizës së koronavirusit, kishte sondazhe që sugjerojnë se më shumë se 40 përqind e italianëve donin të linin BE.
Por që nga ajo kohë BE-ja ka bashkuar një fond rimëkëmbjeje Covid me shumë miliardë euro, shumë prej të cilave duhet të shkojnë në rrugën e Italisë. Salvini duket se ka vendosur që thirrjet për t’u larguar nga BE ose euro nuk janë ato që elektorati dëshiron të dëgjojë.
Kryeministri i Hungarisë Viktor Orban, i cili pëlqen të hedhë kunja në Bruksel është në një pozitë të ngjashme. Ai e di që vendi i tij përfiton masivisht nga fondet e BE dhe nga hyrja në tregun e saj të vetëm. Pavarësisht nga marrëdhëniet e këqija me Brukselin, Orban nuk do të largohet nga BE. Ai mund të jetë cinik, por nuk është budalla. Procesi i rregullimit zhvillohet në të dy drejtimet.
BE është shumë e pakëndshme për drejtimin e ngjarjeve në Hungari dhe Poloni dhe i ka dërguar të dy vendet në gjyq për sundimin e ligjit. Por nuk ka gjasa që asnjëri prej tyre të hidhet jashtë klubit. Një fitore për Marine Le Pen në 2022, e cila është e mundur, do të ishte gjithashtu një tronditje e thellë për krijimin e Brukselit.
Por, nëse Frexit është jashtë menusë, BE ndoshta do të thithte goditjen nëse ajo do të fitonte. Me kalimin e kohës, projekti evropian mund të bëhet gjithnjë e më i sigurt. Sondazhet e opinioneve tregojnë se të rinjtë janë më pro-BE sesa votuesit e moshuar. Ndryshimi i mjedisit ndërkombëtar po rrit gjithashtu çështjen për BE.
Me Kinën dhe Rusinë që të dy duken më kërcënuese, dhe SH.B.A. duken më pak të besueshme, çështja për Evropianët që qëndrojnë së bashku është duke u bërë më bindëse. Asnjë nga këto nuk do të thotë që BE mund të jetë i vetëkënaqur për të ardhmen e saj, më shumë sesa Kina, SH.B.A. ose MB mund të supozojnë se stabiliteti i tyre politik është i garantuar.
Gabimi është të besosh se strukturat politike unike dhe shpesh hutuese të BE-së e bëjnë atë veçanërisht të prekshme nga shembja.
Në realitet, BE është një ekuilibër i kujdesshëm dhe në zhvillim midis pushtetit kombëtar dhe supranacional, dhe midis teknokracisë dhe demokracisë. Ky është një burim i qëndrueshmërisë dhe forcës, jo i dobësisë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
