Maji 2021 ishte një muaj pasues në një betejë më shumë se një shekullore midis hebrenjve dhe arabëve për të ndarë Tokën e Shenjtë midis lumit Jordan dhe Detit Mesdhe.
Politika e Izraelit, e ashpër nga katër zgjedhje pa përfundim në dy vjet, është shkatërruar më pak nga konflikti i armatosur 11-ditor me Hamasin në Gaza sesa nga palestinezët, përfshirë ata me shtetësi izraelite, duke u bashkuar në revoltë në të gjithë zonë nën kontrollin e Izraelit.
Këto ngjarje kanë ringjallur fatin politik të Benjamin Netanyahut, Kryeministri pesë-mandate i Izraelit, fjalë për fjalë disa orë para se të dukej sikur ai do të rrëzohej nga froni.
Afati më i gjatë, një elitë politike izraelite e mbizotëruar nga e djathta që supozoi se kishte zbutur palestinezët duke kolonizuar tokën e tyre përballet me një kryengritje në të gjithë Izraelin e Madh, me Izraelitët Arabë që bëjnë kauzë të përbashkët me vëllezërit e tyre nën okupim.
Duke refuzuar një zgjidhje me dy shtete një Palestinë të pavarur së bashku me Izraelin politikanët e Izraelit përballen me detyrimin të menaxhojnë një shtet të vetëm de facto.
Kjo ka afërsisht popullsi të barabartë arabe dhe hebraike, por me një pabarazi të tillë të të drejtave, ajo është përshkruar nga kritikët si një shtet apartheid.
Ideja se pushtimi ishte disi një çështje e zgjidhur që palestinezët ishin detyruar të pranonin ka mbaruar. Izraeli nuk është mbajtur kurrë përgjegjës për zgjidhjen e Bregut Perëndimor dhe Jeruzalemit Lindor Arab pasi i pushtoi ata në luftën gjashtë ditore të vitit 1967. Rebelimi i këtij muaji mund ta ndryshojë atë.
Izraeli tani po lufton një revoltë palestineze në tre fronte: kundër Hamasit, i cili kontrollon Gazën dhe gjuajti mbi 4000 raketa në qytete izraelite gjatë konfliktit të fundit; kundër palestinezëve me kombësi izraelite, tani në grindje të egër komunale me fqinjët e tyre hebrenj; dhe kundër palestinezëve në të gjithë Bregun Perëndimor të okupuar dhe Jeruzalemin Lindor.
Netanyahu përfiton tani nga përplasja e Gazës, lufta e katërt me Hamasin që nga viti 2009. Megjithatë, ai ka hedhur poshtë mjetet e tij diplomatike dhe, me ushtrinë më të fuqishme në rajon, duket se nuk është në gjendje të ndalojë një ushtri që hedh bomba tubash të mëdha nga një enklavë e bllokuar.
Një gjeneratë e re e aktivistëve palestinezë po shfaqet brenda Izraelit, si dhe territoreve të okupuara, të pavarura nga Fatah, nacionalistët tradicionalë dhe Hamasi Islamik. Ajo ka goditur akordin ndërkombëtarisht.
Një gjeneratë e re e aktivistëve palestinezë po shfaqet brenda Izraelit, si dhe territoreve të okupuara, të pavarura nga Fatah, nacionalistët tradicionalë dhe Hamasi Islamik. Ajo ka goditur akordin ndërkombëtarisht.
Jeruzalemi mbetet zemra e konfliktit izraelito-palestinez që askush nuk mund ta injorojë.
Ish presidenti amerikan Donald Trump u përpoq ta bënte këtë duke e njohur atë si kryeqytet të Izraelit.
Provokimet në qytet dhe vendet e tij të shenjta nga aleatët ekstremistë të Netanyahut shkaktuan shpërthimin e fundit.
Ishte gjithmonë shqetësuese që Netanyahu dhe Trump të prishnin çwshtjet e një procesi të paqes, nën të cilin zhvendosja në rritje e palestinezëve dukej se përparonte drejt kapitullimit të tyre.
Por aneksimi rrënqethës nuk është përkthyer në qetësi. Palestinezët tani janë bashkuar në tre fronte, si dhe në diasporë.
Greva e përgjithshme e palestinezëve më 18 maj në Izrael, Bregun Perëndimor dhe Jeruzalemin Lindor Arab dhe, deri në një farë mase, në një Gaza të shkatërruar nga bombardimet izraelite, ishte një moment domethënës.
Disa vëzhgues thonë se asgjë nuk është parë që nga lindja e Izraelit dhe Revolta Arabe e vitit 1936.
Biseda për konfliktin Izrael-Palestinë po ndryshon. Në SH.B.A., zërat hebrenj dhe arabë po thonë se mjafton.
Trump mendoi se konflikti kishte të bënte me pasuri të paluajtshme. Netanyahu mendoi se ai kishte ndryshuar rajonin duke mbledhur arabë kundër Iranit. Të dy gabojnë.
SH.B.A. nën udhëheqjen e Joe Biden është afër arritjes së marrëveshjes së përmbajtjes bërthamore të vitit 2015 që Trump e shkëputi.
Midis aleatëve të dyshimtë arabë të Netanyahut, Arabia Saudite është seriozisht e angazhuar me Iranin në një modus vivendi, ndërsa Emiratet e Bashkuara Arabe pragmatike po tërhiqen nga konfliktet në rajon nga Jemeni në Libi.
Egjipti, nominalisht në paqe me Izraelin që nga viti 1979 dhe shumë i varur nga Gjiri që nga grushti ushtarak i vitit 2013, po përpiqet të rimarrë shkëlqimin e tij diplomatik duke ndërmjetësuar armëpushimin e Gazës.
Në të gjithë Lindjen e Mesme, po luhet më shumë për një taktikë sesa një strategji afatgjatë.
Është për tu habitur që një popull i larmishëm Palestinez ka dalë me forcë në pararojën e këtij ndryshimi.
Udhëheqësit e rajonit po përpiqen të vazhdojnë, por ndryshimi më në fund mund të jetë në rregull.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
