Që kur hyri në Shtëpinë e Bardhë në janar, Joe Biden ka artikuluar një qëllim të politikës së jashtme mbi të tjerët të punojë me aleatët për të frenuar Kinën.
Pas dramës dhe mërzitjes së viteve të Trump, kur SHBA folën ashpër për Kinën, por gjithashtu zgjodhën luftime me partnerët e saj më të ngushtë, Biden është përpjekur të bashkojë koalicionin global të Uashingtonit, me Pekinin si fokusin e tij kryesor.
Biden e përshkroi projektin në shkurt kur ai tha në Konferencën e Sigurisë së Mynihut se SH.B.A., Evropa dhe Azia duhej “të tërhiqeshin kundër abuzimeve dhe detyrimeve ekonomike të qeverisë kineze”.
Plani i Biden-it ka patur disa suksese në Azi, ku janë gjetur pika të përbashkëta me vende të tilla si Japonia, Koreja e Jugut dhe Australia.
Por ndërsa presidenti përgatitet për udhëtimin e tij të parë jashtë shtetit, ai përballet me detyrën më delikate deri më tani duke u përpjekur të mashtrojë një Evropë të kujdesshme për të punuar më ngushtë me Uashingtonin për Kinën.
Do të marrë pjesë në G7 në Cornuall në Mbretërinë e Bashkuar të Premten, përpara se të drejtohet në Bruksel për samitet e NATO-s dhe BE-SHBA javën e ardhshme. Ai më pas do të udhëtojë në Gjenevë për të takuar presidentin rus Vladimir Putin.
Nën deklaratat e mundshme të unitetit, Biden do të duhet të merret me një realitet të vështirë, paralajmërojnë diplomatët dhe zyrtarët. Ndërsa BE është bërë më skandaloze për Kinën, ajo ka përparësi të ndryshme ekonomike dhe strategjike nga SH.B.A. dhe ekziston një rrezik i vazhdueshëm që këto ndarje të shfaqen hapur
“Ata me të drejtë po marrin parasysh shqetësimet e BE-së dhe përpiqen të shmangin llojin e grindjeve publike dhe të dobishme që admironin administrata e Trump dhe Pompeo”, thotë një diplomat i lartë i BE. “Por realiteti është se ne nuk jemi 100 përqind të dakordësuar dhe kinezët e dinë këtë gjë.”
Disa njerëz të njohur me negociatat para samitit thonë se Biden shpreson të krijojë koalicione të një mendjeje për të qortuar Kinën për shtypjen e saj ndaj lëvizjes pro-demokracisë në Hong Kong, shtypjen e ujgurëve, aktivitetin ushtarak agresiv në detet e Kinës Jugore dhe Lindore dhe përdorimi i detyrimit ekonomik për t’u hakmarrë ndaj kritikëve.
Do të diskutojë mënyrat e rritjes së projekteve të infrastrukturës në vendet me të ardhura të mesme dhe të ulëta në përpjekje për t’iu kundërvënë Nismës së Rripit dhe Rrugës të Kinës. Ndërkohë, BE dhe SH.B.A. dëshirojnë të gjejnë mënyra për të bashkëpunuar në çështje të tilla si shitja e teknologjisë në Kinë.
Kryeqytetet e ndryshme janë të vetëdijshëm për nevojën për të treguar unitet pas përleshjeve të hidhura të viteve të Trump, ndërsa përpiqen t’i dërgojnë një mesazh të qartë Kinës se do të jenë më të vështirë për t’u ndarë.
Por Biden do të duhet të shkelë me kujdes nga frika e tjetërsimit të aleatëve veçanërisht kancelarja gjermane Angela Merkel të cilët janë të kujdesshëm ndaj retorikës së stilit të luftës së ftohtë që synon Kinën. Një zyrtar evropian thotë se disa vende të BE nuk e pëlqejnë termin “kundërshtar”, i cili përdoret shpesh në Uashington për t’iu referuar Pekinit.
Noah Barkin i grupit kërkimor Rhodium Group thotë se ndërsa SH.B.A. dhe BE ndajnë shumë shqetësime rreth Kinës, ata kishin pikëpamje të ndryshme se si të përgjigjeshin.”Evropa ka interesat e veta,” thotë ai. “Nuk do të ketë bashkëpunim të vazhdueshëm mbi Kinën.”
Gjatë dy viteve të fundit, Evropa ka kaluar një rivlerësim gradual, por thelbësor të marrëdhënieve me Kinën, pasi udhëheqësit i përgjigjen qasjes më autoritare të Presidentit Xi Jinping, e cila është përkeqësuar nga taktikat abrazive të diplomatëve “luftëtar ujku” të Pekinit.
Disa vende evropiane, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Franca dhe Gjermania, janë bërë më të gatshëm të dërgojnë anije detare në Detin e Kinës Jugore për të përforcuar mesazhin e SHBA për Kinën në lidhje me lirinë e lundrimit.
Ndërsa SH.B.A. nuk pret që ata të ndihmojnë në rastin e një konflikti mbi Tajvanin në kontrast me situatën me aleatët e traktatit të mbrojtjes siç është Japonia simbolika i tregon Kinës se SHBA nuk është vetëm.
Qëndrimi gjithnjë e më i sigurt i BE ndaj Kinës u nënvizua nga vendimi i fundit i parlamentit Evropian për të vendosur ratifikimin e traktatit të propozuar të bllokut për investime me Pekinin.
Kjo erdhi pasi Pekini goditi sanksionet hakmarrëse ndaj politikanëve dhe institucioneve të BE, në përgjigje të masave të bashkërenduara ndëshkimore të vendosura nga blloku evropian, SH.B.A., MB dhe Kanada për zyrtarët kinezë mbi trajtimin e ujgurëve në provincën veriperëndimore të Xinjiang.
I të ashtuquajturit grup 18 + 1 i shteteve të Evropës Qendrore dhe Lindore dhe Kinës është një shembull tjetër i hendekut në rritje midis BE dhe Pekinit. Grupi, duke përfshirë 12 shtete të BE-së, u pa dikur si një mënyrë për anëtarët më të vegjël për të marrë investime kineze dhe kohë me zyrtarët e lartë. Tani Lituania ka hedhur poshtë publikisht nismën dhe vendet e tjera të BE-së po distancohen prej saj.
Evolucioni i Evropës mbi Kinën u theksua në një letër të vitit 2019 që përshkroi Pekinin si një partner dhe konkurrent ekonomik në disa zona, por e quajti Kinën një “rival sistemik” për herë të parë. Lobi i korporatave gjermane BDI lëshoi një letër të papritur të vështirë të njëjtin vit që bëri thirrje për një qasje më të ashpër evropiane ndaj praktikave të padrejta të biznesit.
Në të njëjtën kohë, Brukseli ka grumbulluar mjete të reja për të mbrojtur interesat evropiane kundër kërcënimeve të perceptuara jashtë shtetit, veçanërisht nga Kina. Ndër më të spikaturat kohët e fundit ka qenë paraqitja e legjislacionit që lejon komisionin të godasë ndërmarrjet shtetërore nga jashtë BE, si dhe planet për të detyruar ndërmarrjet t’i japin fund abuzimeve brenda zinxhirëve të tyre të furnizimit.
Uendy Sherman, zëvendës sekretari i shtetit i SH.B.A., tha gjatë një udhëtimi të fundit në Bruksel se kishte pasur një “ndryshim” në mënyrën se si Evropa e shikonte Kinën.
“Ne kemi bërë mjaft përparim me Evropën në lidhje me Kinën”, thotë një zyrtar i lartë i departamentit të shtetit. “Sanksionet e koordinuara ndaj Xinjiang ishin një marrëveshje e madhe. Nëse do të më kishit pyetur gjashtë muaj më parë nëse mendoja se Brukseli, Otava, Londra dhe Uashingtoni do të bashkoheshin së bashku për sanksionet e të drejtave të njeriut kundër Kinës, unë do të vija bast kundër tij. ”
Por çështja me të cilën përballet Biden është se si ta përkthejmë atë ndryshim të disponimit në një bashkëpunim të prekshëm. Në një nga sfidat më të lehta, të dy palët janë të etura për të rritur bashkërendimin për zgjedhjen e zyrtarëve të lartë për organet kryesore ndërkombëtare për të parandaluar Kinën që të fitojë më shumë pushtet.
Në samitin BE-SH.B.A., qëllimi është të nisë një Këshill i Tregtisë dhe Teknologjisë për të rritur bashkërendimin në 5G, gjysmëpërçuesit, zinxhirët e furnizimit, kontrollet e eksportit dhe rregullat dhe standardet e teknologjisë. Ky do të ishte një ndryshim i dukshëm nga epoka e Trump kur Brukseli u shkel gabimisht nga iniciativat presidenciale të SHBA që synonin Kinën.
Megjithatë ndërsa teknologjia shihet si një nga fushat më të rëndësishme për t’iu kundërvënë Kinës, Martijn Rasser, një ish-ekspert i CIA-s tani në Qendrën për një think-tank të Sigurimit të Ri Amerikan, paralajmëron kundër pritjes së rezultateve të shpejta duke pasur parasysh kompleksitetin e zinxhirëve globalë të furnizimit.
“Industria e gjysmëpërçuesve është globalizuar shumë dhe zinxhirët e furnizimit janë shumë kompleksë. Dhe gjithashtu diçka që vetëm SH.B.A. dhe BE nuk mund ta zgjidhin, “shton ai. “Ju duhet të angazhoheni me Japoninë, Korenë e Jugut dhe Tajvani është një lojtar kryesor.”
zyrtar i BE paralajmëron se ka ende ndryshime të konsiderueshme në vazhdim transatlantik mbi teknologjinë. Pyetja ishte nëse BE dhe SH.B.A. mund të “kapërcenin ndryshimet në mbrojtjen e të dhënave dhe përmbajtjen e të dhënave të mëdha dhe të përqendroheshin në kushtet që do të na lejojnë të mbizotërojmë teknologjikisht në konkurrencën gjeopolitike të fuqisë së madhe”, thotë zyrtari.
Tensionet mbi gjysmëpërçuesit nxjerrin në pah sa e vështirë do të jetë kjo. Kompania holandeze ASML dominon tregun për makineritë e përparuara të nevojshme nga kompanitë kineze për të bërë patate të skuqura të nivelit të lartë të nevojshëm për pajisje të tilla si smartphone.
Por ASML nuk ka qenë në gjendje që nga viti 2019 të marrë një licencë nga qeveria Hollandeze për të eksportuar pajisjet e saj ekstreme të litografisë ultravjollcë në Korporatën Ndërkombëtare të Prodhimit të Semiconductor të Kinës, prodhuesit më të mëdhenj të vendit, sipas njerëzve të njohur me këtë çështje. Biden të enjten ndaloi amerikanët të investonin në 59 kompani kineze që përfshinin SMIC.
Hollanda nuk e ka zbuluar arsyen e ngrirjes së licencës, por njerëzit e njohur me këtë çështje thonë se administrata Trump loboi me sukses qeverinë Hollandeze për shkak të shqetësimeve në lidhje me potencialin e teknologjisë EUV për të ndihmuar ushtrinë kineze të zhvillojë armë të përparuara. ASML thotë se e kupton plotësisht që ministrisë së jashtme holandeze i duhet kohë për të marrë një vendim “duke pasur parasysh peizazhin aktual gjeopolitik dhe ndryshimin e shpejtë të legjislacionit ndërkombëtar”.
Sigrid Kaag, ministri holandez i tregtisë, tha muajin e kaluar se çështja ASML ishte nën shqyrtim “të vazhdueshëm”. “Obviousshtë padyshim një vijë e mirë, por ne duam të mbetemi një komb i hapur tregtar, kështu që ne jemi në dialog të vazhdueshëm me aleatët tanë për këtë pasi ky është një çështje shumë e veçantë dhe… rast i ndjeshëm”, tha ajo.
Kaag tha se BE duhet të “bashkohet” me SH.B.A. për të adresuar shumë pika të marrëveshjes mbi Kinën, por kjo do të kërkojë që blloku “të marrë veprimin e tij së bashku” dhe të koordinojë më mirë midis institucioneve të tij të ndryshme për të shmangur rezultatet kontradiktore në Politika e Kinës.
Në Gjermani, e cila e llogarit Kinën si partneri i saj më i madh tregtar , opinioni i biznesit është ngurtësuar vitet e fundit. Kompanitë e mesme të vogla dhe të mesme përballen me një luftë për të mbrojtur të drejtat e tyre të pronës intelektuale nga spiunazhi industrial dhe ata janë duke parë konkurrentët kinezë që rrëmbejnë rivalët evropianë.
Ndërsa SH.B.A. ndonjëherë e ka kritikuar qëndrimin e Gjermanisë ndaj Kinës, duke sugjeruar se nuk dëshiron të rrezikojë eksportet e saj, diplomatët gjermanë kanë kritikuar publikisht Kinën për trajtimin e saj të Ujgurëve.
Por Merkel i ka rezistuar përpjekjeve për ta shtyrë Gjermaninë të marrë një qëndrim konfrontues. Kur ajo drejtoi Konferencën e Sigurisë në Mynih në fillim të këtij viti, kishte një hendek të dukshëm midis saj dhe Biden për Kinën.
Merkel ishte gjithashtu drejtuesi kryesor pas vendimit të BE për të pranuar përpjekjet kineze në fund të vitit të kaluar dhe të nxitonte përmes Marrëveshjes së Investimeve të Kinës të bllokuar më parë, një muaj para se të inaugurohej Biden.
Me zgjedhjet gjermane në shtator, Merkel është në muzg të karrierës së saj. Politikanët gjermanë përfshirë Reinhard Bütikofer, një eurodeputet i Gjelbër, i cili është një nga ata nën sanksionet kineze, e shohin “zhvendosjen e terrenit” nën këmbët e Merkel ndërsa qëndrimet gjermane ndaj Pekinit ndryshojnë.
Megjithatë, kancelari nuk është i vetmi në kundërshtimin e çdo përpjekjeje për shkëputje ekonomike midis Kinës dhe BE. Iuliu Uinkler, një deputet rumun i cili është anëtar i grupit EPP të qendrës së djathtë, të cilit i përket CDU e Merkel, kundërshton çdo nocion të një “zgjedhje” midis SH.B.A. dhe Kinës.
Si të tillë, diplomatët thonë se SH.B.A. ka qenë e mençur që të mos e teproj me dorën e saj kur merren me BE.
Në takimet e tij me aleatët në Evropë, Biden shpreson të përsërisë një version të ngjashëm të librit që ai përdori kur bindi mysafirët e tij të parë të Shtëpisë së Bardhë kryeministrin japonez Yoshihide Suga dhe presidentin e Koresë së Jugut Moon Jae-in për të mbështetur publikisht Tajvanin.
“Nëse shikoni qasjen që Biden bëri me Suga dhe Moon, SH.B.A. po vjen gjithashtu në këto takime me pyetje për Tajvanin dhe Kinën”, thotë Bonnie Glaser, një ekspert i Kinës në Fondin Gjerman Marshall.
Por ndërsa ai bëri presion të rëndë mbi Tokion dhe Seulin mbi këtë çështje, ai pritet të marrë një prekje më të lehtë në Evropë për shkak të dinamikës më të komplikuar të ballafaqimit me një bllok që është i ndarë brenda Kinës.
“Shtetet e Bashkuara do të përpiqen të sigurohen që gjuha kineze në G7 të jetë sa më e vështirë, por nuk do të hedhë në erë anijen duke u përpjekur të përfshijë diçka si rrjedhja e virusit të laboratorit Uuhan”, thotë një person i njohur me planet.
Biden duhet të përballet me rezistencën më të vogël në G7 pasi ministrat e jashtëm të grupit botuan kohët e fundit një deklaratë të përbashkët me një kritikë të gjerë të paparë ndaj Kinës.
Në samitin SHBA-BE, të dy palët do të përpiqen të shmangin perceptimin e ndarjeve të vazhdueshme, duke pasur parasysh vështirësitë e vazhdueshme mbi fusha të tilla si mosmarrëveshja për subvencionet e avionëve Boeing-Airbus që paraprijnë vitet e Trump. Me administratën që përqendrohet në strategjinë e tij Indo-Paqësore, disa ekspertë argumentojnë se Biden duhet të bëjë një çështje më të fortë për marrëdhëniet SHBA-BE.
“Administrata e Biden ka një ide mjaft të mirë të asaj që dëshiron nga Evropa, e cila është të shkojë së bashku me politikën e tyre të Kinës,” thotë Tom Uright, një ekspert i politikës së jashtme në Institucionin Brookings. “Ata janë më pak të qartë se çfarë lloji të Evropës dëshirojnë. Në fund të fundit, nëse Biden dëshiron një Evropë që të konkurrojë me Kinën, ai do të duhet të ndryshojë mënyrën se si SHBA mendojnë për BE, autonominë strategjike, ndarjen e barrës dhe tregtinë.”
Ndërsa janë të entuziazmuar për përfitimet e bashkëpunimit më të thellë, zyrtarët dhe diplomatët e BE ankohen se ata deri më tani kanë parë vetëm një grup relativisht të hollë të propozimeve të SH.B.A.-së për rezultate specifike nga samitet. Ata gjithashtu tregojnë për një tendencë të vazhdueshme në Uashington për të njoftuar iniciativa pa konsultime paraprake me BE. Një shembull është vendimi i papritur i Biden për të mbrojtur heqjen dorë nga të drejtat e pronësisë intelektuale për vaksinat Covid-19.
Ndërsa evropianët e kanë mirëpritur fuqimisht shkrirjen me zgjedhjen e Biden, disa murmurisin errësirë për atë që mund të vijë në katër vjet, veçanërisht me Trump që kërcënon të kandidojë përsëri për Shtëpinë e Bardhë.
Një zyrtar thotë se disponimi evropian ishte si kur Barack Obama u zgjodh pasi marrëdhëniet SHBA-BE ishin përkeqësuar ndjeshëm nën George Bush.
Zyrtari shton: “Askush nuk është duke festuar.”
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
