Ndërsa çmimet e gazit janë rritur në të gjithë Evropën gjatë javëve të fundit, anëtarët e Parlamentit Evropian kanë dyshuar me të drejtë manipulimin e tregut të gazit dhe i kanë bërë thirrje Komisionit Evropian të hetojë rolin e Gazprom, eksportues i gazit natyror të kontrolluar nga shteti rus, në mes të rritjes së vazhdueshme.
Fatkeqësisht, Gazprom me të vërtetë ka ushtruar shpesh presion politik duke përdorur fuqinë e tij të tregut në të kaluarën. Këtë herë nuk është ndryshe.
Gazprom po përdor çmimet rekord të gazit për të krijuar përshtypjen mashtruese se nevojiten koncesione të menjëhershme rregullatore për të filluar funksionimin e gazsjellësit Nord Stream 2, në mënyrë që të parandalohet një krizë gazi në dimrin e ardhshëm.
Në të vërtetë, megjithatë, ka mjaft kapacitete të disponueshme për të furnizuar gazin rus dhe ky tubacion i ri nuk do të sigurojë vëllime shtesë të gazit – ai vetëm do të zëvendësojë rrugët ekzistuese të furnizimit.
Nisur nga kjo, ekzistojnë kërkesa të qarta të ligjit të BE-së për energjinë që duhet të zbatohen plotësisht kur bëhet fjalë për Nord Stream 2.
Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë konfirmon se nivelet e depozitimit të gazit në Evropë janë aktualisht shumë nën mesataren e tyre pesëvjeçare – por ky është kryesisht rasti për depot e Gazprom.
Si furnizuesi kryesor i Bashkimit Evropian, Gazprom ka fuqi në treg dhe nuk ka turp ta ushtrojë atë.
Eksportuesi rus ka furnizuar më pak gaz dhe nuk ka mbushur depot e tij për të arritur nivelet e duhura përpara sezonit të ngrohjes. Ajo ka gjithashtu rezervime të kufizuara me kapacitet në tubacionet Yamal dhe Brotherhood, të cilat gjithmonë kanë transportuar gaz nga Lindja, dhe ka reduktuar vëllimet e gazit në tregjet spot.
Zëdhënësi i Kremlinit ka deklaruar hapur se miratimi i shpejtë rregullator i Nord Stream 2 dhe funksionimi i tij do të ulë çmimet e gazit – presioni është i fshehtë.
Veçanërisht duke pasur parasysh se edhe pa Nord Stream 2, ka më shumë kapacitet të disponueshëm të transportit të gazit nga Rusia në Evropë sesa mund të nevojitej ndonjëherë.
Evropa ka përjetuar më parë kriza gazi në 2009 dhe 2014.
Dhe të dyja herët, Rusia kufizoi furnizimet me gaz për të presionuar politikisht Ukrainën, duke i vënë ekonomitë evropiane në rrezik të konsiderueshëm.
Në vitin 2015, Komisioni Evropian kishte përgatitur tashmë një deklaratë të gjerë kundërshtimesh, duke identifikuar shkeljet e rregullave të konkurrencës nga Gazprom, të cilat minuan tregun e gazit të BE-së.
Fatkeqësisht, në praktikë, angazhimet e dakorduara ndërmjet Komisionit dhe Gazprom nuk çuan në përmirësime në funksionimin e tregut. Megjithatë, që atëherë, gjykatat e arbitrazhit kanë konfirmuar gjetjet e Komisionit mbi tejkalimin e çmimeve të Gazprom, duke kërkuar që ai të paguajë 1.5 miliardë dollarë për kompaninë tonë polake të naftës dhe gazit PGNiG dhe 2.9 miliardë dollarë për Naftogaz të Ukrainës.
Duke pasur parasysh historikun e tij dhe mënyrën se si gazsjellësi po përdoret edhe para se të vihet në funksion, Nord Stream 2 do të ofrojë vetëm instrumente shtesë për të ushtruar presion.
Dhe siç u shpreh me të drejtë presidenti i ndjerë i Polonisë Lech Kaczyński në fillimin e agresionit rus në Gjeorgji në vitin 2008, kjo do të minojë sigurinë e Ukrainës, shteteve baltike dhe të gjithë Evropës.
Realisht, asnjë rregull i BE-së nuk mund të trajtojë plotësisht të gjitha rreziqet që lidhen me tubacionin e diskutueshëm.
Megjithatë, zbatimi i plotë i ligjit të BE-së për energjinë ndaj Nord Stream 2 mund të kufizojë rreziqet e furnizimit, duke ofruar të paktën garancitë minimale të nevojshme për konsumatorët e energjisë.
Rrjedhimisht, të gjitha kërkesat e Direktivës së BE-së për Gazin duhet të zbatohen për të gjithë gazsjellësin, veçanërisht ndarjen e pronësisë, vendosjen e tarifave jodiskriminuese dhe reflektuese të kostos dhe aksesin e palëve të treta.
Siç u tha, jo shumë kohë më parë, nga presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, Nord Stream 2 është një projekt shumë politik dhe duhet të përdoren të gjitha mjetet ligjore për të siguruar që ligji i BE-së të zbatohet plotësisht.
Minimi i kushteve të barabarta në tregun e energjisë kundërshton politikën energjetike të BE-së dhe shkon kundër interesave të BE-së dhe vendeve anëtare të saj.
Për këtë BE-ja duhet të jetë e bashkuar dhe të flasë me një zë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Politico.eu/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nord Stream 2 i Rusisë është i besueshëm për Evropën”
“Investoj 1 mld euro nëse heq sanksionet kundër Nord Stream 2”
“Nord Stream 2 nuk i plotëson kërkesat evropiane të certifikimit”
